คนโบราณเชื่อเรื่องโชคลาง ลางดี พูดถึงกันอยู่บ้าง แต่ถ้าเป็นลางร้าย มีเรื่องพูดกันนับไม่ถ้วน
เอนก นาวิกมูล เขียนไว้ในหนังสือ ประเพณีวิถีไทย (สำนักพิมพ์แสงดาว พ.ศ.2547) เรื่อง เมื่อแร้งจับหลังคาเรือน น่าสนใจ น่ารู้ไว้
หนังสือเก่า ดรุโณวาท กล่าวว่า ลางร้ายมีหลายอย่าง ถือกันว่าเคราะห์ร้ายจะมา ถ้าจะให้พ้นเคราะห์ร้าย ก็ต้องทำบัตรพลี หรือเครื่องเซ่นสังเวย พร้อมอ่านมนต์คาถากำกับ
ตัวอย่างลางร้ายจิ้งจกทัก เหี้ยขึ้นเรือน แมงมุมตีอก งูเลื้อยผ่านหน้า (ไม่มีเรื่องแมวดำวิ่งผ่านหน้า) และแร้งจับหลังคา
เมื่อแร้งจับหลังคา หรือเกาะหลังคา โบราณว่า นอกจากจะทำบัตรพลีแล้ว ยังต้องเรียกร้องให้ไพเราะ เช่น เรียกว่าพญาหงส์ หรือจะให้ครบเครื่อง ก็ต้องพญาหงส์ทองไปเลย
คุณเอนก อ่านหนังสือมาก พบเรื่องเล่าแปลกๆมาก แต่เลือกยกมาเล่าสองเรื่อง
เรื่องแรก ได้จากหนังสือบางกอกสมัย ฉบับวันที่ 17 ก.ย.2441 (สมัย ร. 5) เล่าเรื่องแร้งจับหลังคาบ้าน ที่บ้านหมากแข้ง เมืองหนองคาย
แร้งตัวเดียวจับหลังคา ก็น่าระทึกอยู่แล้ว ยังมีอีกาฝูงย่อมมาบินวนอยู่รอบๆ เรื่องก็ยิ่งระทึกกันไปใหญ่
ฝ่ายเจ้าของเรือนมีความตกใจมาก โชคดีที่มีความรู้ ตั้งจิตอธิษฐานดังๆ เพื่อนบ้านฟังกันทั่ว ถ้าพญาหงส์จะมาเพื่อให้เกิดลาภสักการะแล้ว ขอเชิญพญาหงส์ทองบินไปทางทิศตะวันออก
แต่ถ้าจะมาเพื่อบอกลางเคราะห์ร้าย ให้เจ้าบ้านถึงแก่ความพินาศ ก็ขอให้บินไปทางทิศตะวันตก
พอขาดเสียง พญาหงส์นั้นก็บินโผไปทางทิศตะวันตก เจ้าบ้านหน้าซีดปากสั่นแทบจะร้องไห้ รีบไปนิมนต์พระสงฆ์มาเจริญพระพุทธมนต์ ปัดเป่าคุ้มกัน
ตกค่ำก็ไปจ้างหุ่นกระบอกมาเล่นฉลอง เช้าวันรุ่งขึ้นก็นิมนต์พระมาถวายอาหารบิณฑบาต
ข่าวหนังสือพิมพ์สมัย ร.5 รายงานไว้แค่นั้น ยั่วให้คนอ่านข่าว กระทั่งคนรุ่นหลังที่ได้อ่าน อย่างคุณเอนกอยากรู้ต่อว่า ที่สุดแล้วเจ้าของบ้านนั้น จะเคราะห์ร้ายจากผลที่แร้งมาเกาะหลังคาเรือนหรือไม่
...
เรื่องต่อไปคุณเอนก อ่านจากหนังสืองานศพ ประวัติ 3 ตระกูล และลิลิตสกุณชาดก พิมพ์แจกในงานศพ นายฟุ้ง ฤทธาคนี เมื่อปี พ.ศ.2502
นายฟุ้งเล่าไว้ว่า สมัยบิดา คือนายห่อหรือฮ้อ ยังเป็นหมื่นอนุรักษ์–ราชา รับราชการในกรมทหารรักษาพระองค์ ใกล้ชิดกับรัชกาลที่ 4 ครั้งหนึ่งระหว่างเวลาพักรอตามเสด็จไปพิษณุโลก ก็พาเมียลูกไปพักที่ภูมิลำเนาเดิมคือที่อยุธยา
ได้จัดการหาซื้อเครื่องไม้มาสร้างฉางข้าว เมื่อสร้างฉางเสร็จ ก็มีแร้ง 2 ตัวมาเกาะ หมื่นอนุรักษ์ราชาจัดดอกไม้ธูปเทียนบวงสรวง เรียกแร้งว่าพญาหงส์ทอง แล้วขอความสวัสดีมีชัยตามธรรมเนียมโบราณ
เช้ารุ่งขึ้น พี่ชายก็มาบอกว่า ร.4 รับสั่งให้ไปเข้าเฝ้า เมื่อทรงถามไปทำอะไรมา ก็กราบบังคมทูลว่าไปอยุธยาปลูกฉางตุนข้าวไว้ขายฝรั่ง ก็ทรงมีพระกรุณาว่า
“เออ เจ้าคิดทำนี้ก็ดีดอก แต่อย่าไปทำเลยวะ ข้าจะให้เจ้าเป็นขุนนางนั่งเตียง” แล้วก็ทรงสั่งอาลักษณ์เขียนสัญญาบัตร เลื่อนหมื่นอนุรักษ์ ขึ้นเป็นขุนสุดกระบวนรบ
นับแต่นั้นมา ขุนสุดกระบวนรบ ก็ได้เลื่อนเป็นขุนเร้าเร่งพล เป็นขุนอาจอัคนิกร อยู่เจริญรุ่งเรืองเรื่อยไปจนถึงแก่กรรม เมื่ออายุ 75 ปี พ.ศ.2422
เรื่องเล่าหลังนี้ชี้ว่า เรื่องแร้งจับหลังคา ถ้าทำบัตรพลีดีๆ ลางร้ายก็กลายเป็นลางดีไปได้
บ้านเมืองเราตอนนี้ มีเรื่องเป็นลางไม่ค่อยดีซักเท่าไหร่ ฝ่ายหนึ่งก็ฮึ่มๆ จะชุมนุมประท้วงไล่ อีกฝ่ายตอบโต้ด้วยการฮึ่มๆสาปแช่ง ถ้าหาวิธีบวงสรวงสังเวยให้ถูกที่ถูกควร เลือกผู้นำที่ถูกใจทั้งสองฝ่าย...
ลางร้ายก็อาจกลายเป็นเรื่องดีไปได้เหมือนกัน.
กิเลน ประลองเชิง