เครื่องปั้นดินเผาเวียงบัว

บ้านเวียงบัว หมู่ 7 ต.แม่กา อ.เมืองพะเยา เป็นหนึ่งในแหล่งผลิตถ้วยชามและข้าวของเครื่องใช้จากดินเผาที่มีชื่อเสียงในอดีต

ปัจจุบันชาวบ้านได้จัดตั้ง ชมรมเครื่องปั้นดินเผาเวียงบัว เพื่อสืบสานภูมิปัญญาของบรรพบุรุษและร่วมกันฟื้นฟูเมืองโบราณเวียงบัวซึ่งมีการขุดพบเตาเผาโบราณและจานชามที่มีอายุกว่า 700 ปี

นายพรศักด์ เฉพาะทำ อายุ 45 ปี ประธานชมรมเครื่องปั้นดินเผาเวียงบัว เผยว่า เตาเผาโบราณบ้านเวียงบัวเป็นเตาเก๊ามะเฟืองที่มีอายุเก่าแก่ มีความยาว 5.15 เมตร กว้าง 1.90-2.00 เมตร ปล่องสูง 1.65 เมตร

ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางปล่อง 1.65 เมตร พื้นเตาเป็นดิน ทาฉาบทับด้วยดินเหนียว มีแนวกันไฟสูง 35 ซม. ห้องเผามีความยาว 2.45 เมตร

จากการขุดพบหลักฐานการผลิตเครื่องจานชามเนื้อแกร่งชนิดเคลือบราวปี พ.ศ.1823-1843 สมัยพระยางำเมือง แห่งเมืองพะเยา พบลวดลายภูมิจักรวาลที่เป็นอัตลักษณ์ของเครื่องจานชามที่เวียงบัวหลายแบบ

มีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัวคือการกดทับลายด้วยดวงตรา การพิมพ์กดลาย การขูดเส้น ขูดสี เซาะร่อง แกะสลักลายเป็นรูปต่างๆ ส่วนใหญ่จะตกแต่งลวดลายตรงกลางชามด้านใน

ลายลักษณ์ที่สำคัญที่พบได้แก่ ปลา สิงห์ ช้าง ม้า ดวงอาทิตย์ ธรรมจักร ก้นหอย ขวัญ อนันตวัฏฏะ ศรีวัตสะ นกหงส์ นกยูง นกสีแดงหรือฟีนิกซ์ ซึ่งส่วนมากเป็นลายลักษณ์แบบใหม่ที่ยังไม่เคยพบเครื่องจานชามของแหล่งเตาอื่นๆในประเทศไทยหรือต่างประเทศมาก่อน

เครื่องถ้วยชามที่มีการขุดค้นพบบางชิ้นมีสภาพสมบูรณ์ บางชิ้นแตกหัก ชาวบ้านได้เก็บรวบรวมไว้ภายในบริเวณเตาเผาโบราณเวียงบัว

เพื่อใช้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวของชุมชน และใช้เป็นที่ศึกษาค้นคว้าของอนุชนรุ่นหลังต่อไป.

จรัสพงษ์ เสมอเชื้อ/รายงาน