อ.รุ่งธรรม จากวิทยาลัยเทคนิคกำแพงเพชร สาธิตการทำ "ข้าวแช่" อาหารชาววังในช่วงฤดูร้อนของไทยมีมาตั้งแต่สมัย ร.1 โดยชาวมอญจะนิยมนำไปทำบุญถวายพระ และมอบให้กับผู้ที่เคารพนับถือเรียกกันว่าส่งข้าวแช่ ถือเป็นซอฟต์พาวเวอร์อาหารไทย ในช่วงเทศกาลสงกรานต์
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ช่วงเดือนมีนาคม เมษายน และพฤษภาคม เป็นช่วงที่สภาพอากาศร้อนจัดมาก โดยเฉพาะช่วงเทศกาลสงกรานต์ เป็นประเพณีที่ชาวไทยต่างพากันไปทำบุญและเล่นน้ำกัน ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ในพื้นที่ซึ่งมีชาวมอญอาศัยอยู่ จะพากันแต่งสำรับข้าวแช่นำไปทำบุญตามวัดต่างๆ อย่างพร้อมเพรียงกัน ถือเป็นหนึ่งในซอฟต์พาวเวอร์ของอาหารไทย แต่ในปัจจุบันการทำข้าวแช่เริ่มหายไปกับคนรุ่นใหม่ การจะหาข้าวแช่รับประทานในช่วงเทศกาลสงกรานต์จึงยากมาก เนื่องจากคนรุ่นใหม่ทำไม่เป็น และการหุงข้าวแช่กับการทำเมนูกับข้าวข้าวแช่ก็ยังทำให้อร่อยยากลำบากด้วย
ที่วิทยาลัยเทคนิคกำแพงเพชร อ.รุ่งธรรม ศรีวรรณศิลป์ อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญสอนคณะคหกรรมศาสตร์ จึงได้จัดเมนูข้าวแช่ขึ้นมา เพื่อผู้สูงอายุได้รำลึกถึงอดีตกับการรับประทานข้าวแช่ และเพื่อให้เยาวชนรุ่นหลังได้รู้จักข้าวแช่เมนูฤดูร้อนช่วงเทศกาลสงกรานต์ โดยการรับประทานข้าวแช่ ข้าวใน 1 สำรับมีกับข้าว 8 อย่าง ประกอบด้วย หมูฝอยผัดหวาน หัวผักกาดดองเค็มผัดหวาน ลูกกะปิชุบไข่ทอด ไข่แดงเค็มชุบไข่ทอด พริกแห้งยัดไส้ปลาหวานชุบไข่ทอด หัวหอมแดงยัดไส้ปลาหวานชุบไข่ทอด ปลาหวาน ส่วนเมนูหวานเป็นแตงโมหน้าปลาแช่เย็น
...
อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญสอนคณะคหกรรมศาสตร์ กล่าวว่า แต่ละเมนูทำยากมาก อย่างเช่น หมูฝอยผัดหวานต้องใช้เวลานานกว่า 2 ชั่วโมง โดยต้องนำเนื้อหมูมาต้มให้สุก จากนั้นนำมาฉีกฝอยจากนั้นนำมาหมักกับเกลือและน้ำตาลประมาณ 10 นาที ขั้นตอนต่อมาทอดหัวหอมแดงซอยให้พอเหลืองแล้วนำหมูที่หมักไว้ลงไปทอดด้วยจนพอเหลืองแล้วตักขึ้น หลังจากนั้นนำมาผัดใส่น้ำตาลอีกรอบจนใช้การได้ ขณะที่ เมนูหัวผักกาดดองเค็ม ต้องใช้ชนิดดองเค็มมาหั่นซอยเป็นเส้น แล้วนำไปลวกเพื่อลดความเค็มให้เจือจาง เจียวหอมแดงให้เหลือง แล้วนำน้ำตาลมะพร้าวลงไปผัดให้เป็นยางมะตูมจึงนำหัวผักกาดลงผัดก็ใช้ได้
อ.รุ่งธรรม กล่าวต่อว่า เมนูลูกกะปิชุบแป้งทอด ส่วนผสมมีกะปิ ตะไคร้ ใบมะกรูด กระชาย กระเทียม หอมแดง เนื้อมะพร้าวลงไปโขลกให้เข้ากัน แล้วนำมาปั้นเป็นลูกขนาดเท่าหัวแม่มือ นำไปชุบไข่แล้วทอด ส่วนไข่แดงเค็มคัดเฉพาะไข่แดงนำมาปั้นเป็นลูกๆ เท่ากับลูกกะปิและชุบไข่ทอด พริกแห้งทอดยัดไส้ปลาเค็มชุบไข่ทอด เช่นกัน สุดท้ายเป็นหัวหอมแดงนำมาคว้านไส้ออก ยัดไส้ด้วยปลาหวานชุบไข่ทอด ส่วนเมนูของหวานเป็นแตงโมแช่เย็นโรยหน้าด้วยปลาแห้งคั่ว
...
อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญสอนคณะคหกรรมศาสตร์ กล่าวถึงการทำตัวข้าวแช่ว่า ข้าวสวยต้องหุงด้วยข้าวหอมมะลิเก่า เพราะจะเรียงเป็นเม็ดร่วนสวยไม่ติดกัน ก่อนจะรับประทานหลังจากที่ตักใส่ถ้วยแล้วโรยด้วยดอกมะลิ ต้องเทน้ำฝนที่อบด้วยควันเทียน และดอกไม้เบญจพรรณจนหอมตลบอบอวลกลิ่นหอมเย็นๆ แบบชื่นใจ จากนั้นก็ตักน้ำแข็งใส่ให้ข้าวทั้งถ้วย วิธีรับประทานต้องรับประทานกับข้าวก่อน 1 คำ จากนั้นจึงตักข้าวรับประทาน 1 คำสลับกัน จึงจะให้ได้รับรสชาติของกับข้าวแต่ละชนิด
...
อ.รุ่งธรรม กล่าวด้วยว่า การทำเมนูข้าวแช่ในเทศกาลสงกรานต์ ก็เพื่อเป็นการอนุรักษ์ให้เยาวชนรุ่นหลังได้รู้จัก เนื่องจากเป็นเมนูชาววังมีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 และเพื่อให้ผู้ที่ต้องการจะรับประทานข้าวแช่มารับประทานได้ที่วิทยาลัยเทคนิคกำแพงเพชร โดย 1 สำรับมี 5 เมนูสำหรับรับประทานได้ 1 ท่าน ขายราคาชุดละ 250 บาท ส่วนสำรับที่มีกับข้าวมากขึ้น เพื่อรับประทานได้ 2 ท่าน ชุดละ 450 บาท สามารถสั่งจองได้ที่ศูนย์บริรักษ์ไทยวิทยาลัยเทคนิคกำแพงเพชร หรือโทรสั่งจองได้ที่โทร อ.รุ่งธรรม หมายเลข 081-7073164
...
ด้าน นางกมลพรรณ สุนทรยิ้ม ซึ่งได้มาชิมข้าวแช่ในวันนี้ กล่าวว่า ไม่เคยรับประทานเมนูข้าวแช่มาก่อน เมื่อได้รับประทานแล้วรู้สึกอร่อยและแปลกมาก โดยเฉพาะลูกกะปิ หัวหอมแดงชุบแป้งทอด หัวผักกาดผัดหวาน โดยเฉพาะแตงโมหน้าปลาแห้งอร่อยมาก ข้าวแช่ก็หอมเย็นรับประทานแล้วชื่นใจ ชุ่มชื่นมาก แต่สรุปว่าอร่อยทุกเมนู.