สัญญาจ้างการเดินรถไฟฟ้าสายสีเขียว ที่กำหนดค่าโดยสาร 65 บาทตลอดสาย ยังเป็น “ความลับดำมืด” ที่ไม่สามารถเปิดเผยได้ ทั้งที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของคนกรุงเทพฯและปริมณฑลกว่า 10 ล้านคน แม้ คุณชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าฯ กทม. จะบอกว่าได้รับสัญญาฉบับนี้มาแล้ว แต่ในสัญญาจ้างเดินรถปี 2572–2585 มีข้อหนึ่งระบุว่า ห้ามเปิดเผยสัญญานี้ ซึ่งต้องไปดูว่า กทม.มีสิทธิที่จะเปิดเผยหรือไม่ ปัญหาหลักที่ค้ำอยู่คือการจ้างเดินรถปี 2572–2585 ซึ่งเป็นการเซ็นสัญญาล่วงหน้ามานานแล้ว มีค่าใช้จ่ายที่สูงประมาณหมื่นกว่าล้านบาทต่อปี กำลังหาทางดำเนินการอยู่
สัญญาจ้างแบบนี้ กฎหมายไทยและกฎหมายสากลยอมรับกันหรือไม่ เป็นเรื่อง ผู้ว่าฯชัชชาติ และ พล.อ.อนุพงษ์ เผ่าจินดา รัฐมนตรีมหาดไทย ผู้กำกับดูแล กทม.จะต้องไปหาคำตอบที่โปร่งใสชัดเจนมาให้กับชาว กทม.
ก่อนหน้านี้สองสัปดาห์มีข่าวฮือฮาข่าวหนึ่งคือ คำพิพากษาของศาลปกครองสูงสุด ที่พิพากษายืนตามศาลปกครองกลางให้ทายาทของ นายสมัคร สุนทรเวช อดีตผู้ว่าฯ กทม. คือ คุณหญิงสุรัตน์ สุนทรเวช และบุตร ชดใช้ค่าเสียหายให้กับ กทม.เป็นเงินกว่า 587 ล้านบาท จากคดีที่ กทม.สั่งซื้อรถดับเพลิง 315 คัน เรือดับเพลิง 30 ลำ จาก บริษัทสไตเออร์ ประเทศออสเตรีย มูลค่ากว่า 6,687 ล้านบาท ในราคาที่แพงเกินจริง มีความผิดตาม พ.ร.บ.ความผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่รัฐ พ.ศ.2539 และ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
ตัวเลขที่ กทม.เรียกให้ทายาทนายสมัครชดใช้ เป็นเงินที่ กทม.จ่ายให้กับบริษัทสไตเออร์ไปแล้ว 8 งวด รวมเป็นเงินกว่า 5,700 ล้านบาท หารตามจำนวนผู้เกี่ยวข้อง แต่ศาลสั่งให้ชดใช้ในสัดส่วน 30% ของราคาที่สูงกว่าปกติกว่า 1,958 ล้านบาท จากการคำนวณของ ป.ป.ช. เป็นเงินกว่า 587 ล้านบาท กทม.อุทธรณ์ ศาลปกครองสูงสุด จึงได้มีคำพิพากษาเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2565 ยืนตามศาลปกครองกลาง
...
ตอนหนึ่งในคำพิพากษา ศาลปกครองสูงสุด ระบุว่า “...เมื่อนายสมัครเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุดของผู้ฟ้องคดี และเป็นผู้มีอำนาจอนุมัติสั่งซื้อฯ จึงควรต้องรับผิดชอบต่อผู้ฟ้องคดีในอัตราร้อยละ 30 ของความเสียหาย จากจำนวนเงิน 1,958,600,000 คิดเป็นเงินที่ต้องรับผิดชอบ 587,580,000 บาท...”
คำพิพากษาของ ศาลปกครองสูงสุด ในคดีการจัดซื้อรถเรือดับเพลิงของ กทม.นี้ คุณชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าฯ กทม. น่าจะนำคำพิพากษาไปให้ ฝ่ายกฎหมายของท่านผู้ว่าฯ และ ฝ่ายกฎหมายของ กทม.ที่ทำคดีนี้ ช่วยกันศึกษาดู จะมีทางออกอย่างไรสำหรับสัญญาจ้างการเดินรถไฟฟ้าสายสีเขียวปี 2572–2585 ของ กทม. ที่คน กทม.ทุกคนเห็นข่าวแล้วก็เกิดความรู้สึกว่า ไม่โปร่งใส เพราะมีการระบุในสัญญาว่า ห้ามเปิดเผยสัญญานี้ ทั้งที่มีผลกระทบต่อชาว กทม.โดยตรง เปิดเผยแต่เพียงค่าโดยสารสูงสุด 65 บาท
ข้อเรียกร้อง 5 ข้อของ คุณสารี อ๋องสมหวัง เลขาธิการสภาองค์กรผู้บริโภค ต่อ ผู้ว่าฯชัชชาติ เช่น ขอให้ กทม.ใช้ค่าโดยสาร 44 บาทตลอดสาย ให้ดำเนินการเอาตั๋วเดือนกลับคืนมา เปิดเผยและแก้ไขสัญญาจ้างเดินรถที่เกินเลยสัญญาสัมปทานหลักไปถึงปี 2585 จากสัญญาสัมปทานเดิมที่จะหมดอายุในปี 2572 ข้อเรียกร้องทั้งหมดนี้คือปลายเหตุ ต้นเหตุคือสัญญาจ้างเดินรถส่วนต่อขยาย 2 ส่วนไปจนถึงปี 2585 เกินเลยสัญญาสัมปทานท่อนกลางที่จะหมดอายุในปี 2572
ท่านผู้ว่าฯ กทม. คุณชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ควรจะให้ฝ่ายกฎหมาย ศึกษาคดีซื้อรถเรือดับเพลิง กทม. จาก การชี้มูลของ ป.ป.ช. และ คำพิพากษาของศาลปกครองสูงสุด เผื่อจะได้ทางออกที่ดีที่สุด เพื่อประโยชน์ของคน กทม. ทำให้ รถไฟฟ้าขนส่งมวลชน เป็น ระบบขนส่งเพื่อมวลชนที่แท้จริง เหมือนนานาอารยประเทศ.
“ลม เปลี่ยนทิศ”