ยี่ห้อไก่เบตงแพร่หลาย เหมือนร้านแฟรนไชส์ไปที่ไหนก็เจอร้านข้าวมันไก่เบตง...
แต่จะลงลึกไปถึงขั้นที่จะรู้ว่าไก่เบตงของแท้...มีที่มาอย่างไร... ธนันท์รัฐ อุดมธันยรัตน์ หรือโกช้าง เจ้าของฟาร์มไก่เบตง เลขที่ 54 ถนนรัตนเสถียร ตำบลเบตง อำเภอเบตง จังหวัดยะลา น่าจะเป็นคนเดียวที่บอกได้เต็มปาก
ไก่เบตง ลักษณะเด่นคือ ปีกสั้น หางสั้น หงอนเป็นกงจักร ขนสีเหลืองทองทั้งตัวผู้ตัวเมีย
เคยเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตและประวัติศาสตร์ชาวเบตงที่บรรพบุรุษเชื้อสายจีนจากมณฑลกวางไสนำเข้ามาเมื่อ 80 ปีที่แล้ว คนเบตงทุกบ้านเลี้ยงไก่เบตงไว้กิน เอาไว้ใช้ในกิจกรรมทางศาสนา เช่น ตรุษจีน เช็งเม้ง
ที่บ้านโกช้างเองก็เคยเลี้ยง ชื่อไก่เบตงโด่งดังจนเป็นตำนาน... แต่ความเป็นจริงที่คนนอกไม่รู้ ไม่มีคนเลี้ยงไก่เบตงมาแล้วสามปี
ที่เขียนป้ายขายไก่เบตงกันนั้น ไม่ใช่ไก่เบตงขนานแท้
โกช้าง...ตามหาคนเคยเลี้ยงไก่เบตงมาได้ 10 คน มานั่งคุยกัน คำตอบน่าตกใจ เลี้ยงแล้วขาดทุน
“ขาดทุนได้ยังไง” โกช้างสงสัย “ไก่เบตงหายาก มีแต่คนต้องการน่าจะได้กำไรด้วยซ้ำ”
ปี 2557โกช้างตัดสินใจไปศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์จังหวัดยะลา ขอซื้อลูกไก่เบตง มีเท่าไหร่เอาหมด
ได้ลูกไก่มา 800 ตัว ตัวละ 20 บาท โกช้างเอามาเลี้ยงในที่ดินกว่า 100 ไร่ เลี้ยงแบบบ้านๆ ไก่เบตงปีกสั้นบินหนีไม่ได้ ก็กั้นคอกสูงแค่ 80 เซนติเมตร ทำเพิงให้หลบร้อน หลบฝน
ตอนเป็นลูกไก่ก็ให้อาหารไก่เล็ก พอครบ 45 วัน ก็หุงข้าวกับข้าวโพดให้กินจนครบหกเดือน ตัวเมียน้ำหนัก 1.8 กิโลกรัม ตัวผู้น้ำหนักสองถึงสองกิโลครึ่ง ตัวไม่ใหญ่มาก
“ไก่เบตง 800 ตัว ตายไปราวๆ 20 ตัว ก็แค่ 1-2% เป็นการจัดการที่ดี อาจเป็นเพราะพื้นที่เลี้ยงใหม่ถือว่าประสบความสำเร็จ”
...
ลองเอาไก่เบตงมาต้มกิน “มันอร่อยมาก” แต่ไก่ก็กินไม่หมด ถึงเวลาต้องขาย ไปติดต่อร้านค้าที่รับซื้อ ให้ราคากิโลกรัมละกว่า 100 บาท ราคานี้ราคาไก่พันธุ์ธรรมดาไม่ใช่ราคาไก่เบตง
ถึงตอนนี้โกช้างจึงเข้าใจ ทำไมชาวบ้านไม่เลี้ยง
หนึ่งใช้เวลาเลี้ยงนาน สองต้นทุนสูง
โกช้างจึงต้องใช้วิชาการตลาด ยกระดับไก่เบตงให้แตกต่างกว่าไก่ทั่วไป ต้องการให้คนรู้ว่า ถ้าจะกินไก่เบตงต้องยอมจ่ายอีกราคาหนึ่ง ราคาที่สูงกว่า
วิธีนี้เป็นวิธีเดียวเท่านั้นที่จะช่วยให้คนเลี้ยงไก่เบตงอยู่ได้
ตัดสินใจขายไก่เบตงด้วยการใช้ช่องทางโซเชียล แรกๆยังไม่ได้ผล โกช้างต้มไก่เบตงแจกพร้อมน้ำจิ้มให้ทุกคนที่รู้จัก จนถึงผู้ว่าฯยะลา ถือว่าเป็นกระบอกเสียงรายใหญ่
เสียงตอบรับดี ทุกคนที่กินไก่เบตงบอกว่า อร่อย หนังกรอบ ไม่มีมันแทรก
เมื่อกินแล้วอร่อยต่อไปก็ต้องซื้อ โกช้างเปิดร้านข้าวมันไก่ในตัวเมืองเบตง ขายไก่สดจากฟาร์มกิโลกรัมละ 350 บาท ไก่ปรุงสดสับขายจานละ 1,200 บาท ขายได้ขายดีไปเรื่อยๆ
ตลาดตอบรับสินค้าเริ่มขาด เลี้ยงไก่เบตงในฟาร์มแค่ 800 ตัว ไม่พอ ต้องตั้งเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผู้เลี้ยงไก่เบตง อยากให้คนเลี้ยงไก่เบตงเป็นอาชีพเสริม เพราะในช่วงหลังๆ ราคายางพาราตกต่ำ
ขนาดงานขยายใหญ่ขึ้น โกช้างทำโครงการหมู่บ้านไก่เสนอรัฐบาล ขอให้กลุ่มเกษตรกรสามารถเพาะพันธุ์เองได้ ตอนนี้ไก่ 50% อยู่ที่ศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์จังหวัดยะลาต้องพึ่งรัฐอย่างเดียว
ทั้งยังเสนอรัฐบาลทำหมู่บ้านไก่เชิงท่องเที่ยว รัฐบาลเห็นชอบ
แต่คนปฏิบัติเอาไปทำอีกอย่างคือ เลี้ยงไก่ให้มาก และที่สำคัญ ไปเลี้ยงที่ปัตตานี
“ผมเป็นคนเบตง คิดเรื่องไก่เบตง แต่เขากลับใส่ชื่อเป็นคนสุดท้าย ผมกลายเป็นผู้รับซื้อไก่”
โกช้างไม่ยอม เพราะเชื่อว่าไก่เบตงควรเลี้ยงที่เบตง เลี้ยงเฉพาะถิ่น
“ถ้าให้คนอื่นเลี้ยง คุณจะซื้อก็ซื้อไป ผมจะซื้อเฉพาะสมาชิกกลุ่มที่ผมดูแล” โกช้างยืนยัน
โกช้างมีเหตุผลที่ฟังได้ ถ้าไปเลี้ยงที่อื่นคนก็ไม่เชื่อ หนึ่งไก่เบตงเด่นชัดด้วยสายพันธุ์แท้ สองวิธีการเลี้ยงเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ไก่คุณภาพดี
อีกอย่างนโยบายแจกไก่เบตงคือ แจกอย่างเดียว โดยธรรมชาติคนของแจกรับหมด รับแล้วก็เอาไปก็ขายต่อหรือไม่ได้เลี้ยงเอง ผมคิดว่าเป็นเหตุที่ทำให้ไก่เบตงไม่มีคุณค่า
ตอนนี้โกช้างทำโรงเพาะเสร็จเรียบร้อย เหลือแค่การผสมพันธุ์ ก็ลองผิดลองถูก ใช้ความรู้จากชาวบ้านมาช่วยกันผสม เคยลองผสมเทียม ไฟดับกว่า 10 ชั่วโมง ไก่ตายเกลี้ยง เสียหายเป็นล้าน ต้องซื้อเครื่องปั่นไฟ
“ผมเสียใจ ไม่เคยทำงานกับหลวง เพิ่งจะทำครั้งแรก ก็มีปัญหา โครงการเงินเป็นแสนล้าน ไม่มีทางสำเร็จ เพราะคุณคิดเองไม่ถามคนในพื้นที่ กรอบสามเหลี่ยมมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน ไม่มีอะไรสักอย่าง ก็ต้องพึ่งรัฐอย่างเดียว ปีหน้าก็รอแจกอีก”
3 ปีที่ผ่านมา โกช้างบอกว่า อยู่ได้โดยไม่ได้พึ่งหลวง ไม่มีใครไม่รู้จักโกช้าง ถ้าเป็นไก่เบตงโกช้างอันดับหนึ่ง การันตีได้ การทำหมู่บ้านไก่อยากให้หน่วยราชการมาสนับสนุนเรื่องวิชาความรู้
โกช้างฝันอยากให้ทุกจังหวัดมีไก่เบตงขาย เพื่อให้เกษตรกรที่เลี้ยงมีตลาด โจทย์ใหญ่ที่ทำเรื่องไก่เบตง เพราะอยากให้คนไปเที่ยวบ้านเกิด “ถ้าบ้านเราไกล การเดินทางลำบาก ไม่มีของดึงดูดใจแล้วใครจะไป”
ทำมา 3 ปี ได้แบรนด์ “โกช้างฟาร์มไก่เบตงพันธุ์แท้” ตลาดรู้แล้วว่าไก่เบตงโกช้างของแท้แน่นอน ก็เหมือนกับโรเล็กซ์ ราคาสองสามหมื่นไม่มี ไก่เบตงราคาตัวละสี่ห้าร้อยก็เช่นกัน...ไม่มี
...
ตอนนี้คนเลี้ยงไก่เบตงในเครือข่ายโกช้างสบายใจได้ มีเท่าไหร่โกช้างรับซื้อหมด โครงการหลวงทั้งหมดก็รับซื้อ
“ผมก็ต้องสู้เพื่อการลงทุน ผมสู้เพื่อให้ไก่เบตงยังอยู่ ไม่อย่างงั้นไก่เบตงจะหายไป”
โกช้างเลี้ยงไก่ 3 ปี ไก่เบตงก็ดังมาก ดังถึงขนาดคนโทร.มาจากทั่วประเทศ โทรศัพท์ต้องปิดเครื่องไม่กล้ารับ ทุกภัตตาคารอยากได้ เบอร์ที่ลงในยูทูบถึงกับต้องปิด นี่จะเรียกว่าเป็นความสำเร็จเกินคิดเกินคาดก็ว่าได้
โกช้างเป็นคนเบตงโดยกำเนิด จบแค่ ม. 6 ทำงานเป็นพนักงานเคลียริ่ง ธนาคารมหานคร 11 ปี ปี 2540 ลาออกมาทำธุรกิจส่วนตัว ทำหลายอย่าง เป็นเซลส์บ้าง เลี้ยงกุ้งบ้าง ทำไปเรื่อยๆ 10 ปี
วันหนึ่งพ่อไม่สบาย โกช้างกลับมาช่วยทำธุรกิจคาราโอเกะของพ่อต่อ ตอนนั้นนักท่องเที่ยวชาวมาเลเซียเข้ามาเยอะมาก จากสาขาเดียวขยายเป็นห้าสาขา คนเต็มทุกวัน
ได้เงินจากธุรกิจคาราโอเกะ มีเงินก้อนใหญ่ไปซื้อที่ดินทำบ้านจัดสรร เริ่มทำจากแค่ไม่กี่ห้องจนกลายเป็นหมู่บ้าน
หากจะบอกว่า เพราะโกช้างร่ำรวย ประกอบกับมีวิสัยทัศน์ การเลี้ยงไก่เบตง ซึ่งกำลังกลายเป็นตำนานจึงพลิกฟื้นขึ้นเป็นไก่เบตงที่แท้จริงให้คนทั่วประเทศได้กินไก่เบตงกันจริงๆ.