ในชานเมืองและต่างจังหวัดเราอาจคุ้นเคยกับการดีดบ้านหนีน้ำท่วม หรือยกย้ายอาคาร ซึ่งมักเป็นบ้านอาคารขนาดเล็กที่ทำโดยช่างท้องถิ่น แต่เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 2558 ที่ผ่านมา เกิดอุบัติเหตุที่อุโบสถวัดต้นเชือก ต.บ้านใหม่ อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี เกิดถล่ม ขณะกำลังดีดตัวอาคาร ทำให้มีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิต
วัดต้นเชือก ต.บ้านใหม่ อ.บางใหญ่ จ.นนทบุรี สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2324 มีพระประธานในวิหาร ซึ่งสร้างในสมัยอยุธยาเป็นพระพุทธรูปที่ชาวบ้านนับถือว่าศักดิ์สิทธิ์และสักการะกันเป็นประจำ อุโบสถอยู่ในระหว่างบูรณะศาสนสถาน แต่มาเกิดเหตุน่าเศร้าดังกล่าว
รศ.สิริวัฒน์ ไชยชนะ เลขาธิการ วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) กล่าวว่า อุโบสถนี้ก่อสร้างมาประมาณ 60 กว่าปี ลักษณะโครงสร้างมีเสา คาน โครงสร้างปูน ไม้ทั่วไป สอบถามทางวัดแจ้งว่า พื้นที่นี้มีน้ำท่วมสูงทุกปี จึงต้องการยกอาคารให้สูงขึ้นอีกประมาณ 4 เมตร ซึ่งขณะที่ทำการยกอาคารโดยใช้แม่แรงไปได้ประมาณ 3 เมตร แม่แรงตัวหนึ่งทานน้ำหนักไม่ไหว หรืออาจมีความบกพร่อง ทำให้แม่แรงแตก ไม่สามารถรับน้ำหนักไหว อาคารจึงถล่มลงมา
รศ.เอนก ศิริพานิชกร ประธานสาขาวิศวกรรมโยธา วสท. กล่าวว่า งานยกอาคารเป็นการยกขึ้น ยกลง เคลื่อนย้าย ไม่เข้าองค์ประกอบของประเภทงาน ในงานวิศวกรรมควบคุม ตามกฎกระทรวงกำหนดสาขาวิชาชีพวิศวกรรม และวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม พ.ศ.2550 ดังนั้นจึงควรกำหนดให้งานยกและเคลื่อนย้ายอาคารเป็นงานวิศวกรรมควบคุมอีกประเภทหนึ่ง เพื่อให้ไปตามหลักวิศวกรรมและปลอดภัย
ดร.ธเนศ วีระศิริ ที่ปรึกษาเลขาธิการ วสท. กล่าวว่า การยกอาคาร คือ การปรับยกอาคารให้สูงกว่าระดับที่เป็นอยู่เดิม โดยใช้หลักการทางกล หรือเครื่องมือกล โดยทั่วไปมักมีวัตถุประสงค์เพื่อทำอาคารให้สูงกว่าเดิม จากปัญหาน้ำท่วม หรือการเพิ่มชั้นอาคาร สำหรับชนิดของการยกอาคาร มีดังนี้
...
1.การดีดอาคาร หรือดีดบ้าน ตามที่ชาวบ้านเรียกกันนั้น หมายถึง การตัดเสาชั้นล่างของบ้าน แล้วยกยืดเสาให้ยาวขึ้น ซึ่งช่างชาวบ้านจะใช้รอกดึงบ้านขึ้น ทำให้ความสูงของชั้นล่างเพิ่มมากขึ้น
2.การยกอาคาร เป็นการยกอาคารโดยใช้หลักการทางวิศวกรรม ทำการยกอาคารด้วยแม่แรงไฮดรอลิก ยกอาคารจากใต้คานคอดิน ยกให้สูงได้ตามต้องการ การยกวิธีนี้จะไม่ทำให้ความสูงของแต่ละชั้นมีความเปลี่ยนแปลง ตัวบ้านทั้งหลังจะถูกยกขึ้นสูงพร้อมกันตามระดับที่ต้องการ
การยกอาคารที่ถูกต้องตามหลักการทางวิศวกรรมใช้กับอาคารได้ทุกชนิด ได้แก่ บ้านไม้, อาคารอิฐก่อ, อาคารเหล็ก หรืออาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก เมื่อยกอาคารหรือบ้านขึ้นได้ และสามารถหมุนบ้านหรือย้ายบ้านได้ด้วย ลำดับขั้นตอนการยกอาคารตามหลักวิศวกรรม มีดังนี้ 1.ทำเสาเข็ม หรือฐานรองรับ 2.ทำค้ำยันเพื่อถ่ายน้ำหนักจากตัวอาคารลงสู่เสาเข็มใหม่ หรือฐานที่รองรับ 3.ติดตั้งแม่แรงไฮดรอลิก 4.ตัดเสาตอม่อหรือเสาเข็มให้ขาดจากฐานรากเดิม 5.ยกอาคารทั้งหลังขึ้นพร้อมกัน ในขณะยกจะทำค้ำยันตามไปด้วย 6.เมื่อยกได้ความสูงที่ต้องการแล้ว ทำการต่อเสาอาคาร หรือบ้านลงสู่ฐานราก
วสท.เสนอแนะเพิ่มเติมอีกว่า การยกอาคารขนาดใหญ่ควรจัดเป็นวิศวกรรมควบคุมตามกฎหมาย โดยมีวิศวกรควบคุมดูแลเพื่อมิให้เกิดอันตรายระหว่างหรือหลังการยกอาคาร วสท.จะประสานงานและสนับสนุนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดฝึกอบรมให้ความรู้ทางวิศวกรรมแก่ช่างชาวบ้าน เช่น การคำนวณน้ำหนัก การใช้แม่แรงอย่างถูกต้องปลอดภัย การสอดแผ่นเหล็ก การหมุนอาคารจะทำอย่างไร ช่างที่ผ่านการฝึกอบรมควรจะมีใบประกาศนียบัตร
นอกจากนี้ ผู้สนใจสามารถติดต่อขอคำปรึกษาจากคลินิกช่าง วสท. ซอยรามคำแหง 39 โทร.0-2184-4600-9 www.eit.or.th