ในสามสิบหกกลยุทธ์ของจีน กลยุทธ์ที่ 10 คือ "ซ่อนดาบในรอยยิ้ม” เนื้อหาเดิม สร้างความเชื่อถือ ทำให้นิ่งนอนใจ ไม่ระวัง และรู้จักปิดบัง ลักลอบกระทำการตระเตรียมให้พรักพร้อม ค่อยลงมือทีหลัง ในแกร่งกร้าว นอกอ่อนยุ่น
ผมคัด...ตอนหนึ่งของบทเกริ่นนำ หนังสือ ยิ้ม กโลบายเหนือผู้พิชิต (เว่ย ถงเลี่ยง เขียน อธิคม สวัสดิญาณ แปล สำนักพิมพ์เต๋าประยุกต์ พ.ศ.2552) มาใช้เปิด เรื่องที่กำลังจะอ่าน
หัวข้อ ยิ้ม ชักนำให้เกิดความรู้สึกเห็นอกเห็นใจ
กษัตริยราชโจ้ว แห่งราชวงศ์วัง ทรงระแวงว่าพระยาสามนตราช จีซาง (พระยาซีป๋อ) จะก่อกบฏ จึงมีราชโองการเรียกตัวเข้าเมืองหลวง แล้วจับกุมคุมขัง
รัชทายาทป๋ออี้เข่า โอรสจีซาง รีบเดินทางเข้าเมืองหลวง หวังช่วยพระราชบิดา แต่ก็พลาดท่าถูกกษัตริยราชหลอกจับประหาร
กษัตริยราชยังทรงหนำพระทัยไม่พอ สั่งสับเนื้อรัชทายาทต้มน้ำแกง ส่งไปให้จีซางกินดื่ม
ผู้สั่งก็รู้ ผู้รับก็รู้ แต่นี่คือสิ่งที่เรียกว่าบททดสอบความจงรักภักดี ต่อหน้าพระพักตร์กษัตริยราช จีซางใช้อุบายซ่อนคม กล้ำกลืนความแค้นและความเศร้าไว้
แสร้งกินดื่มน้ำแกงเนื้อบุตรชายลงไป ราวกับไม่มีเรื่องราวใดๆ น่าเจ็บแค้นเกิดขึ้น
ดื่มกินอิ่มหนำ จีซางคุกเข่าถวายบังคม ซาบซึ้งตื้นตันในพระมหากรุณาธิคุณของกษัตริยราชโจ้ว
แล้วก็ขอแสดงฝีมือดนตรี ตีขิมถวาย
จบดนตรี จีซางซึ่งรู้กันว่ามีความรู้กว้างขวาง ก็ยังอธิบายความลึกซึ้งในเนื้อหาคัมภีร์อี้จิงถวายซ้ำ
ทั้งการตีขิม ทั้งการอธิบายคัมภีร์ แสดงกันต่อหน้าพระพักตร์ ตามสบายๆ ไม่มีวี่แววความหวาดระแวงแค้นเคืองกันมาก่อน
ในวาระโอกาสอันควรต่อๆมา สามนตราชจีซาง ก็กล่าวสรรเสริญกษัตริยราชโจ้วว่า “ทรงปกครองบ้านเมืองด้วยขัตติยธรรม แผ่นดินจึงเป็นปึกแผ่น ราชอาณาจักรซังจึงสงบสุขสถาพร”
...
จีซางทำทุกประการโดยท่าทีสวามิภักดิ์สุดใจ จากความระแวงแคลงใจเดิม กษัตริยราชโจ้วทรงเริ่มปลาบปลื้มยินดี
ทรงเริ่มเวทนาสงสาร จีซางผู้ชราถูกคุมขังหลายปี ซ้ำบุตรยังถูกประหาร
ถึงวันนั้น วันที่ทรงตรัสว่า “ซีป๋อ (ชื่อเรียกจีซาง) เป็นขุนนางผู้จงรักภักดีโดยแท้” ไม่เพียงสั่งปล่อยจีซาง ยังมอบอำนาจการบำราบปราบปรามให้
จีซางรีบเดินทางออกจากราชธานีเจาเกอ กลับถึงเมืองซีฉีของตัวเองโดยไม่รอช้า
นับจากนั้น งานของจีซางคือเที่ยวเกลี้ยกล่อมซื้อใจผู้คนฝึกอบรมนักรบไพร่พล สร้างเสริมอำนาจบารมี ขยายอาณาเขตเมืองซีฉีออกไปเรื่อยๆ
ขณะแผนเตรียมการล้มล้างราชวงศ์ซัง เริ่มพรักพร้อม โดยที่ฝ่ายกษัตริยราชโจ้วไม่รู้
วันเวลาผ่านไปยาวนาน จนถึงวันนั้น วันที่จีซางสวรรคตแล้ว โอรสจีฟ่าร่วมกับเหล่าสามนตราชหลายเมือง ก็เริ่มก่อการ นำเหล่าทหารลุกขึ้นสู้ และในที่สุดก็ล้มล้างราชวงศ์ซังลงได้
กษัตริย์องค์ใหม่ สถาปนาราชวงศ์โจวแล้ว ก็สถาปนาย้อนหลัง ให้จีซาง เป็นปฐมกษัตริยราช และราชวงศ์โจว
ราชวงศ์นี้ปกครองสืบเนื่องยาวนาน นับแต่ก่อน พ.ศ.579 ปีถึง พ.ศ.322
เรื่องเล่าเรื่องนี้ เป็นตำนานบทสำคัญ บทแรกๆของกโลบาย ซ่อนดาบในรอยยิ้ม ที่ชาวจีนใช้กันต่อๆมา
บางบ้านเมืองใกล้ๆ ผมได้ข่าวมีระดับบริวารหลายคนกำลังยิ้มให้ “นาย” แต่จะเป็นรอยยิ้มที่ซ่อนแค้นไว้แค่ไหนอย่างไร ไม่มีใครรู้.
กิเลน ประลองเชิง
คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม