ตัวเลขคนติดโควิด-19 เมื่อวันศุกร์ ขึ้นหลัก 500 หมอใหญ่เตือนว่า สถานการณ์นี้ โรงพยาบาล ซึ่งหมายถึง หมอ พยาบาล ยา และจำนวนเตียง ยังพอรับไหว เที่ยงวันเสาร์ ตัวเลขเพิ่มเป็นใกล้ 900 ผมยังไม่ได้ยินว่าหมอท่านว่ายังไง
แต่มีข่าวการเตรียมโรงพยาบาลสนามแบบกรุงเทพฯ คือโรงแรม หรือสถานที่ที่ใช้พักคนป่วยได้ไว้พร้อมแล้ว
ตอนฟังตัวเลข 500 ผมก็นึกในใจ ตัวเลขนี้ไม่ค่อยเป็นมงคล
คนไทยเราคุ้นกับคำด่า “ไอ้โจรห้าร้อย” หรือแถม “ไอ้ห้าร้อยละลาย” แต่ก็ไม่เคยเข้าใจถ่องแท้ “ห้าร้อย” สื่อความหมายอะไรแน่
ในเรื่องขุนช้างขุนแผน “ขุนไกร” พ่อขุนแผน เป็นนายด่านอยู่กาญจนบุรี มีไพร่พล 500 อ่านตอนแรก ผมก็ฉงนอยู่หน่อยว่า ทำไมบริวารของขุนระดับนายด่าน จึงมีจำนวนพอๆกับหัวหน้าโจร
เมื่อขุนแผนได้ตำแหน่งเหมือนพ่ออยู่เมืองกาญจน์ ดูจะมีบริวารห้าร้อยเหมือนกัน ผมก็เริ่มเอะใจ จำนวนห้าร้อยมีนัยอะไรซ่อนอยู่
ในมติชน สุดสัปดาห์ ฉบับ 2-8 เม.ย. คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ เขียนเรื่อง ขุนช้างขุนแผน เป็นนิยาย ตำนานวีรบุรุษ ไม่มีตัวตนจริง โดยยกกลอนเสภาตอนต้นเรื่อง
“จะกล่าวถึงขุนแผนขุนช้าง ทั้งนวลนางวันทองผ่องศรี ศักราชร้อยสี่สิบเจ็ดปี พ่อแม่เขาเหล่านี้คนครั้งนั้น”
ตัวเลขศักราช 147 ปี ที่ผู้รู้บางท่านสันนิษฐานว่า ตรงกับ พ.ศ.2028 แสดงว่าขุนแผนเกิดในรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
แต่ผู้รู้อีกท่าน ศักราช 147 ปี ที่นิยมเรียกอัญชนศักราชนั้น เป็นประเพณีล้านนา พบในตำนานสิงหนวัติ ตรงกับปีที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน หรือก็คือ พ.ศ.1
...
กลอนเสภาเขียนว่า ศักราชร้อยสี่สิบเจ็ดปี ก็ไม่ได้หมายความว่า ขุนแผนเกิด พ.ศ.1 แต่ตั้งใจจะหมายความว่า เกิดในสมัยโบราณ ดึกดำบรรพ์ เก่าแก่ เหมือนที่เราพูดกันว่า สมัยพระเจ้าเหา
แสดงว่านานมาแล้ว ไม่ได้หมายความว่า พระเจ้าเหามีตัวตนจริง
คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ อธิบายถึงตอนนี้ แล้วเปรียบเทียบไปถึงสำนวนภาษาไทย โจร 500 ซึ่งไม่ได้หมายความว่าโจรมีจำนวน 500 คนจริงๆ
แต่มีความหมายว่าโจรมีจำนวนมากมาย หรือมีความชั่วสารพัดอย่างจนนับไม่ได้
พูดถึงคำด่า “ไอ้ห้าร้อย” ผมก็นึกถึงคำด่า “ไอ้ห่า!” อาจมีสร้อย ห่าลง หรือห่ากิน ตามอัธยาศัย
คำ “ห่า” ถ้าหมายการปริมาณฝน ใช้บาตรขนาดกลางตั้งรอรับน้ำฝน ถ้าตกจนเต็มก็เรียก “หนึ่งห่า”
คำ “ห่า” ใช้เรียกในโรคระบาด อหิวาตกโรค หรือกาฬโรค หรือจะว่าไป ลักษณะการระบาดแบบโควิด-19 ที่เราเจอรอบสามนี้ จะเรียกโรคห่าก็ไม่ผิด
ตามประสามนุษย์ด้วยกัน เมื่อเป็นคนรักกัน ใครเจ็บไข้ได้ป่วย ก็ต้องแสดงความห่วงหาอาทรกัน แต่ถ้าไม่รักกัน ก็ได้โอกาสด่า เช่นเกลียดรัฐมนตรีที่มีข่าวเข้าบาร์ จนติดโรคห่า มีคนด่า “ไอ้ห่ากิน” หรือ “ไอ้ห่าลง” มาเข้าหู
ย้อนมาเรื่องจำนวนคนติดโควิด-19 อย่างที่ผมเกริ่นไว้ ฟังตัวเลข 500 แล้ว ใจไม่ค่อยดี นี่ตัวเลขไม่แน่ว่าจะถึงหลักพันหรือไม่... โรงพยาบาลจะรับได้แค่ไหน นี่คือผลที่เกิดตามเหตุ ที่หมอท่านขู่เอาไว้ให้กลัว
จนเมื่อหมอเลี้ยบออกมาทัก เชื้อโควิดอังกฤษที่เราเจอทำไมหมอใหญ่บอกไม่หมด บอกแต่ข้อระบาดเร็ว แต่ไม่บอกข้อที่ว่า จำนวนคนตายน้อยกว่าเชื้อธรรมดาถึงสี่เท่า ผมก็ใจชื้นขึ้นมาหน่อย
จะเรียกโรคห้าร้อย หรือเรียกโรคห่า ก็มีข้อดี คือแม้เร็วกว่าแต่ดุน้อยกว่า รู้แล้วก็กลัวน้อยลง เออ! ถึงวันนี้ยังไม่มีวัคซีนฉีด แต่ถ้าเผลอติดแล้ว ก็ยังไม่ตายเร็วเกินไป.
กิเลน ประลองเชิง