มีผู้อ่านท่านสงสัยระหว่างคำว่า ‘ถ่าน’ กับ ‘ถ้าว’ ในภาษาลาวแตกต่างกันอย่างไรครับ ขอเรียนว่า ‘ถ่าน’ หรือ ‘ท่าน’ เป็นคำนำหน้าชื่อบุรุษและสตรีที่มีตำแหน่งหน้าที่ในสังคม เช่น ‘ถ่านวงปะทานบอลิสัดบาลานแห่งปะเทดลาว’ อันนี้หมายความว่า ‘ท่านวงประธานบริษัทบาลานซ์แห่งประเทศลาว’
ส่วนคนที่เป็นแพทย์หญิง ผู้แทนสหพันธ์แม่หญิงลาว บุคคลที่ได้รับการยกย่องในสังคม มารดาผู้นำประเทศ พนักงานระดับสูงของรัฐจะใช้ว่า ‘ถ่านนาง’ คำนี้ใช้ได้กับสตรีที่สมรสแล้วหรือยังเป็นโสด เช่น ‘ถ่านนางคำสอน พะลิยาอะดีดปะทานบอลิสัดทาเลนแห่งสอปอปอลาว’ นี่หมายถึง ‘ท่านนางคำสอน ภริยาอดีตประธานบริษัททาเลนต์แห่ง สปป.ลาว’
‘ถ้าว’ หรือ ‘ท้าว’ เป็นคำนำหน้าชื่อผู้ชายทั่วไป เดิมหมายถึง พระราชโอรสของกษัตริย์ แต่ปัจจุบันใช้กับผู้ชาย เป็นคำสุภาพสื่อความคล้ายๆ ‘นาย’ หรือ ‘คุณ’ เช่น ท้าวคำเฟือน ก็คือนายคำเฟือน หรือ คุณคำเฟือน นั่นเอง
ภาษาลาวไม่มีการแยกระหว่างนางหรือนางสาว ทั้งคู่ใช้นำหน้าชื่อของสตรีทั่วไปตั้งแต่เกิดจนตาย สมรสแล้วหรือยังไม่สมรส เช่น นางเดือน วงสะหวัด หรือจะใช้ นางสาวเดือน วงสะหวัด ก็ได้ แต่ในบัตรประชาชนทุกคนใช้ว่า ‘นาง’
ส่วน บัก เป็นชื่อเรียกเด็กชายในครอบครัวหรือในหมู่บ้าน เช่น ‘บักเขียวแล่นไปตะหลาด’ หมายถึง ‘เด็กชายเขียววิ่งไปตลาด’ ในภาษาลาว สัตว์เพศผู้ก็ใช้ ‘บัก’ ได้
...
เรื่องภาษาลาว พรุ่งนี้มาต่อครับ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
pasalok1998@gmail.com