ปาฐกถาพิเศษ ที่ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ประเวศ วะสี พูดถึงกำพล วัชรพล บุคคลสำคัญของโลก ชีวิตที่ชี้ทิศทางอนาคตประเทศไทย...เมื่อ 27 ธันวาคม พ.ศ.2562 ณ สำนักงาน นสพ.ไทยรัฐ มีหลายมุมมอง...ผมขออนุญาตคัดย่อมาสักมุมหนึ่ง
คุณกำพลเป็นตัวอย่างของคนไทยที่เก่ง ทำงานเก่ง คิดเก่ง จัดการเก่ง คนเราอยู่ดีๆจะเก่งโดยไม่ได้เรียนรู้นั้นเป็นไปไม่ได้
ที่กล่าวว่าคุณกำพลมีการศึกษาน้อย มิได้หมายความว่ามีการเรียนรู้น้อย ตรงข้าม เขามีการเรียนรู้มาก แต่ไม่ใช่การเรียนรู้ในสถานศึกษา ในสถานศึกษาอาจมีการสอนมาก แต่มีการเรียนรู้น้อย
คุณกำพลเรียนรู้ในฐานการทำงานที่เรียกว่า Workbased learning
การเรียนรู้ในการทำ (งาน) คือการเรียนรู้ในฐานชีวิต หรือเอาชีวิตเป็นตัวตั้ง ชีวิตและการเรียนรู้อยู่ในกันและกัน ดังที่มีคำกล่าวว่า “ชีวิตคือการเรียนรู้ การเรียนรู้คือชีวิต”
การเรียนรู้กับชีวิตไม่ได้แยกออกจากกัน
แต่ในระบบการศึกษาที่เป็นทางการนั้น เป็นการศึกษาแบบแยกส่วน คือแยกชีวิตกับการศึกษาออกจากกัน ชีวิตก็แยกไปหรือทอดทิ้งไป โดยการศึกษาแยกไปเอาวิชาเป็นตัวตั้ง
การคิดและทำแบบแยกส่วนจะนำไปสู่วิกฤติเสมอ
ระบบการศึกษาที่เป็นทางการที่ผ่านมาประมาณ 1 ทศวรรษ เป็นปัจจัยใหญ่ที่ทำให้ชาติอ่อนแอลงทุกทาง
รวมทั้งก่อความยากจนให้แก่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
คุณกำพลต้องทำงานเลี้ยงชีพมาตั้งแต่วัยเด็ก ไม่ว่าจะถีบสามล้อ เป็นกระเป๋าเรือเมล์ เป็นทหาร เป็นนักหาโฆษณา เป็นนักข่าว เป็นผู้ส่งหนังสือพิมพ์ ฯลฯ
การทำงานทำให้ต้องรับผิดชอบต่อคนอื่น ต้องอดทน ต้องทำเป็น ต้องช่างสังเกตว่าอะไรเป็นอะไร อะไรขายได้ ขายไม่ได้ ราคาเท่าไหร่
เป็นชีวิตที่สัมผัสอยู่กับความเป็นจริงของชีวิตของผู้คน หรือภูมิสังคม อย่างที่พระเจ้าอยู่หัว ร.9 ทรงใช้คำนี้
โปรดสังเกตตรงนี้ให้ดีๆ ว่าการรู้ความจริง ทำให้คิดออกว่าอะไรควรทำ อะไรไม่ควรทำ และทำอย่างไร การคิดออกทำให้การตัดสินใจได้ถูกต้อง
การตัดสินใจได้ถูกต้องเป็นสุดยอดทางปัญญา การตัดสินใจเป็นจุดพลิกผันของชีวิต ขององค์กร และของประเทศ
ถ้าตัดสินใจได้ถูกก็เจริญ ถ้าตัดสินใจผิดก็เสื่อม
การตัดสินใจถูก ต้องมาจากการรู้ความจริง
ตรงนี้จะเข้าใจว่าทำไมคุณกำพลจึงเก่ง
แต่คนที่เรียนในระบบการศึกษาเกือบทั้งหมด เป็นคนไม่เก่ง เพราะในระบบการศึกษาที่เป็นทางการ เอาการท่องวิชาเป็นตัวตั้ง วิชาก็เป็นวิชา แต่ไม่ใช่ความจริงของชีวิต
และสังคมแบบที่คุณกำพลเผชิญ เมื่อไม่รู้ความจริง จึงไม่เข้าใจความเป็นไป และคิดไม่ออก
คนที่จบการศึกษาแบบนี้ จึงทำไม่เป็น คิดไม่เป็น และจัดการไม่เป็น
ตรงข้ามกับคุณกำพล ที่ทำเก่ง คิดเก่ง และจัดการเป็น
นี่แค่...มุมหนึ่งในหลายมุมที่อาจารย์หมอประเวศ มอง กำพล วัชรพล ท่านผู้สนใจสามารถหาอ่านให้จุใจได้ทุกมุม จากไทยรัฐออนไลน์...คลิกไปได้เลย.
กิเลน ประลองเชิง