ถ้ายึดทฤษฎี “ตรียัมปวาย” ที่แยกพิมพ์ทรงเจดีย์ไว้สี่แม่พิมพ์ พิมพ์เขื่อง พิมพ์ชะลูด พิมพ์สันทัด และพิมพ์ย่อม สมเด็จวัดระฆังทรงเจดีย์องค์ในคอลัมน์วันนี้ คือ “พิมพ์ชะลูด” แต่วงการรักที่จะเรียกว่า “เจดีย์พิมพ์เล็ก”
และต้องทำความเข้าใจกันเสียก่อนว่า เจดีย์พิมพ์เล็ก แต่ขนาดไม่เล็กนัก ยังอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานกลาง และที่แน่ๆ คนละวัดกับพระชุดกรุเจดีย์เล็ก วัดบางขุนพรหม อย่าเอาไปปนให้สับสนกัน
เท่าที่เปลี่ยนมือซื้อขาย มีภาพในหนังสือมาตรฐานวงการ ทรงเจดีย์พิมพ์เล็ก น่าจะแยกเป็นพิมพ์หนึ่ง เพราะยังมีทรง เจดีย์พิมพ์เล็กที่มีสัดส่วนชะลูดชัดเจน อีกพิมพ์หนึ่ง
ทั้งสองแม่พิมพ์ ไม่แค่เส้นสายลายพิมพ์คล้ายกัน ยังมีองค์ประกอบเหมือนกัน คือเป็นทรงเจดีย์ ที่มีทั้งติดพิมพ์แบบตรงๆ และติดพิมพ์โย้ไปทางขวา มีทั้งโย้มากและโย้น้อย
เจดีย์พิมพ์เล็ก มีองค์ครูให้ดูหลายองค์ ของปลอมฝีมือดีก็ออกมามาก จนแค่เห็นพิมพ์บางคนขยาด ไม่กล้าหยิบส่อง...ทั้งๆที่ พระแท้ก็มี เพียงแต่มีน้อย
พระปลอมฝีมือดีออกมามาก นักเล่นพระสมเด็จก็สับสน ยิ่งมีบารมีพระสมเด็จราคาเป็นล้านกดดัน สะดุดนิด ผิดตาหน่อยก็วาง...พระแท้ก็ถูกทิ้ง ให้คนตาดีกว่าคว้าไปขึ้นคอ
ข้อเด่น ทรงเจดีย์พิมพ์เล็กองค์นี้ คือติดพิมพ์ตรง องค์พระคมลึก พระเกศเป็นแบบปลี แบบที่ครูตรียัมปวายอธิบายว่ากอปรด้วยกระหย่อมเมาฬีเป็นฐาน ลำพระเกศค่อยๆเรียวแหลมขึ้นเบื้องบน เหมือนปิ่นปักผม ถือเป็นพระเกศที่งามเป็นเยี่ยม
พระพักตร์รูปไข่ พระกรรณสองข้างติดคม พระอุระ พระเพลา ไปถึงฐานลึกคม
ข้อสังเกต องค์พระทรงเจดีย์ เมื่อเทียบกับพิมพ์อื่นๆ จะสูงเด่นกว่าเส้นซุ้ม ถ้าเจอทรงเจดีย์องค์ที่ไม่สึกหรอ สูงเสมอเส้นซุ้ม ถือเป็นข้อพิจารณาว่าผิดพิมพ์
...
ภาพรวมพิมพ์ทรง...องค์นี้ทุกเส้นสายลายพิมพ์ถูกที่ถูกตำแหน่ง ให้คะแนนได้เต็ม
มาถึงผิวพรรณและเนื้อหา...ผิวแป้งโรยพิมพ์นุ่มนวลผุดผ่อง...ตำแหน่งที่นูนสูงสึกช้ำ เห็นเนื้อสีน้ำตาลคละมวลสาร ที่เรียกว่า ความหนึกนุ่ม กลมกลืนซึ้งตา
ก้อนขาว ในพื้นผนัง...ทั้งก้อนเดียว เหนือพระกรรณขวา และสองก้อน ข้างวงพระกรซ้าย มีรอยแยกออกจากเนื้อพระ...ช่วยเสริมให้ดูว่าเป็นพระแท้ง่ายขึ้น
ก้อนขาว...เบียดแน่นกับเนื้อพระก็มี แต่ถ้าเจอก้อนขาวที่วางไว้หลวมๆ มีหลุมร่องด้านข้าง...ดีกว่า ของปลอมพยายามทำ แต่ก็ไม่เหมือน
พลิกด้านหลัง...ก้อนขาวใหญ่ มีให้เห็นสองก้อน ส่วนก้อนเล็กเบียดเนื้อพระมีประปรายพองาม
ดูจากภาพถ่าย ริ้วรอยเป็นบั้งหลังกระดานลางๆ ถ้าส่องกล้องสิบเท่า จะเห็นเป็นคลื่นชัดขึ้น ฝ้ารักสีน้ำตาลอ่อน สลับผิวปูนขาว หนักเบา รวมหลุมร่อง สลับกันไปทั้งแผ่นหลัง ให้คะแนนหลังเต็ม
สภาพพระสมเด็จวัดระฆัง ที่เห็นทั้งพิมพ์ทรงถูกสัดส่วนงดงาม เห็นทั้งผิวแป้งโรยพิมพ์ และส่วนที่สึกช้ำ พูดภาษาชาวบ้านเนื้อเก่าถึงอายุ ไม่ว่าจะดูมิติไหน ก็ดูได้ ยิ่งดูก็ยิ่งซึ้งตา
นี่คือพระสมเด็จวัดระฆังแท้ สภาพที่ไม่อยากคุย ก็ต้องคุยว่า ไม่ต้องส่องนาน ตัดสินใจได้ทันที.
พลายชุมพล