กวาวเครือขาว หรือ FABACEAE มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เป็นไม้เถาเลื้อยเนื้อแข็งอายุหลายปี มีหัวขนาดใหญ่ใต้ดิน สามารถเลื้อยได้ไกลมาก ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกชนิดมีใบย่อยเพียง 3 ใบ ออกเรียงสลับ ใบย่อยเป็นรูปไข่กว้างที่มีใบย่อยคู่เบี้ยว ปลายใบเรียวแหลม โคนใบรูปลิ่มหรือตัดตรง สีเขียวสด ดอก ออกเป็นช่อแบบแยกแขนงช่อตามซอกใบและปลายยอด ช่อดอกยาว ลักษณะดอกเป็นรูปดอกถั่ว สีม่วงอมชมพู
แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยจำนวนมาก ดอกในส่วนโคนจะบานก่อนจากนั้นจะค่อยๆทยอยบานขึ้นไปถึงยอดช่อชัดเจน เวลามีดอกดกๆ และดอกบานพร้อมกันจะดูสวยงามมาก ซึ่งลักษณะของดอก “กวาวเครือขาว” จะคล้ายกับดอก “หางหมาจอก” แยกกันแทบไม่ออกต้องดูจากต้น คือต้น “หางหมาจอก” เป็นไม้ต้น ส่วนต้นของ “กวาวเครือขาว” เป็นไม้เถาเลื้อยตามที่กล่าวข้างต้นเท่านั้น
ตำรายาพื้นบ้านภาคอีสาน ใช้หัวสดต้มน้ำดื่มเป็นยาบำรุงกำลัง ยาแผนไทยใช้หัวสดเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงกำลัง บำรุงเนื้อให้เจริญ บำรุงอวัยวะสืบพันธุ์ให้เจริญ หากกินมากเกินไปจะทำให้มึนเมาและเป็นพิษต่อร่างกาย ทั้งชายและหญิงใช้หัวสดของ “กวาวเครือขาว” หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ผสมน้ำผึ้งปั้นกินครั้งละ 1 ก้อน หรือ 1 เม็ด ขนาดเท่าผลพริกไทยดีมาก ซึ่งคนหนุ่มคนสาวไม่ควรกินยาดังกล่าว
สารสำคัญที่อยู่ในหัวของ “กวาวเครือขาว” คือ ไฟโตเอสโตรเจน และสารที่ออกฤทธิ์สำคัญคือ MIROESTROL มีความแรงใกล้เคียงกับฮอร์โมนเพศหญิง ชื่อ ESTRADIOL มาก จึงแสดงฤทธิ์ของ ฮอร์โมนเพศหญิงอย่างเด่นชัด ดังนั้น การใช้ “กวาวเครือขาว” ในหญิงและชายวัยเจริญพันธุ์จะส่งผลกระทบต่อการทำงานของ ฮอร์โมนเพศที่เกิดขึ้นตามปกติของร่างกายได้ โดยเฉพาะสตรีในเรื่องของการมีประจำเดือน ก่อนกินหรือก่อนใช้จึงควรระวังให้ดี
...
มีหัวสดวางขายตาม ร้านจำหน่ายว่านทั่วไปที่ตลาดนัดไม้ดอกประดับสวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสฯ ราคาสอบถามกันเองครับ.
“นายเกษตร”