แหล่งข่าวทางการทูตเผย กลุ่มประเทศอาเซียนไม่มีฉันทามติในการส่งคณะผู้สังเกตการณ์ไปตรวจสอบการเลือกตั้งในพม่าเดือนธันวาคมนี้ ซึ่งถือเป็นการสกัดกั้นความพยายามของรัฐบาลทหารพม่าในการแสวงหาความชอบธรรมจากประชาคมโลก ขณะที่ผู้นำอาเซียนเรียกร้องให้มี "การหยุดยิงทันที" ก่อนจัดการเลือกตั้ง
แหล่งข่าวทางการทูตเปิดเผยวันนี้ (27 ต.ค.) ว่า กลุ่มประเทศอาเซียนจะไม่ส่งผู้สังเกตการณ์อย่างเป็นทางการภายใต้ชื่อของอาเซียน ไปสังเกตการณ์การเลือกตั้งที่รัฐบาลทหารพม่าวางแผนจะจัดขึ้นในวันที่ 28 ธันวาคมนี้
การตัดสินใจดังกล่าวเกิดขึ้นแม้ว่า พลเอกอาวุโส มิน อ่อง หล่าย ผู้บัญชาการทหารสูงสุดของพม่า จะประกาศว่าการเลือกตั้งครั้งนี้เป็นก้าวหนึ่งสู่การปรองดองในสงครามกลางเมืองที่ปะทุขึ้นหลังการรัฐประหารในปี 2021 ซึ่งทางรัฐบาลทหารได้ส่งคำเชิญให้ชาติสมาชิกอาเซียนส่งผู้สังเกตการณ์เข้าร่วม
แหล่งข่าวทางการทูตระบุว่า การตัดสินใจนี้หมายความว่าจะไม่มีผู้สังเกตการณ์ของอาเซียนอย่างเป็นทางการ แต่ชาติสมาชิกอาเซียนแต่ละประเทศยังมีอิสระที่จะส่งผู้สังเกตการณ์เข้าไปได้ในลักษณะทวิภาคี ซึ่งได้รับการยืนยันจากนักการทูตอีกรายว่าไม่มีฉันทามติร่วมกันในกลุ่มสมาชิกที่จะส่งคณะผู้แทนในนามของอาเซียน
ในการประชุมสุดยอดของกลุ่มผู้นำอาเซียน 11 ประเทศที่มาเลเซีย แถลงการณ์ที่เผยแพร่ออกมาเมื่อค่ำวันที่ 26 ต.ค. แสดงความ "กังวลอย่างยิ่ง" ต่อความขัดแย้งในพม่า และเตือนถึง "การขาดความคืบหน้าอย่างเป็นรูปธรรม" ในการบรรลุสันติภาพ
นายอันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย ในฐานะประธานอาเซียนในปีนี้ ได้ย้ำข้อเรียกร้องให้มีการ "หยุดยิงทันที" โดยในแถลงการณ์ได้ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า "การยุติความรุนแรงและการเจรจาทางการเมืองอย่างครอบคลุมจะต้องเกิดขึ้นก่อนการเลือกตั้ง"
...
มุสตาฟา อิซซุดดิน นักวิเคราะห์กิจการระหว่างประเทศจากที่ปรึกษา Solaris Strategies Singapore กล่าวว่า การไม่ส่งผู้สังเกตการณ์ของอาเซียน "ย่อมเป็นผลกระทบต่อความปรารถนาในการสร้างความชอบธรรมของพม่า" และระบุว่า "จะไม่มีหลักฐานที่น่าเชื่อถือใดๆ ที่จะบ่งชี้ได้ว่ามีการจัดการเลือกตั้งที่เป็นไปอย่างเสรีและยุติธรรม"
นอกจากนี้ ทั้งฮิวแมนไรวอตช์ และแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชันแนล ต่างออกมาประณามการเลือกตั้งครั้งนี้ว่าเป็นการ "หลอกลวง" โดยกล่าวหารัฐบาลทหารพม่าว่าใช้ "ยุทธวิธีปราบปราม" และ "จับกุมทุกคนที่วิพากษ์วิจารณ์การเลือกตั้ง"
ก่อนหน้านี้ ทอม แอนดรูว์ส ผู้รายงานพิเศษแห่งสหประชาชาติ ได้เคยเรียกร้องให้อาเซียนไม่ "ให้ความชอบธรรมต่อการหลอกลวงของรัฐบาลทหารพม่า" ด้วยการส่งผู้สังเกตการณ์ และเตือนว่าการยอมรับ "การเลือกตั้งที่ฉ้อฉล" จะเท่ากับการทำให้พม่าถอยหลัง
ทั้งนี้ การลงคะแนนเสียงจะไม่มีขึ้นในพื้นที่ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมของกองกำลังสนับสนุนประชาธิปไตยและกองทัพชนกลุ่มน้อยที่สู้รบกับรัฐบาลทหาร.