เปิดสาเหตุการตายอย่างมีเงื่อนงำ "อเล็กเซ นาวาลนี" ถูกฆาตกรรมปิดปากจริงหรือไม่

• ทางการรัสเซียแจ้งข่าว การเสียชีวิตอย่างกะทันหันของนายอเล็กเซ นาวาลนี วัย 47 ปี เมื่อวันศุกร์ (16 ก.พ.) ที่ผ่านมา ภายในเรือนจำที่มีระบบการรักษาความปลอดภัยเข้มงวด ตั้งอยู่ในเขตห่างไกลแถบอาร์กติก เซอร์เคิล ซึ่งเป็นสถานที่เขาถูกจำคุกนาน 19 ปีจากคดีละเมิดทัณฑ์บน หมิ่นศาล และฉ้อโกง ซึ่งฝ่ายค้านรัสเซียมองว่ามาจากแรงจูงใจทางการเมือง
• เจ้าหน้าที่เรือนจำแจ้งว่านายนาวาลนี เสียชีวิตเวลา 14.17 น. ตามเวลาท้องถิ่น ขณะที่เขากำลังเดินเล่นภายในเรือนจำ ก่อนที่จะล้มลงและเสียชีวิตด้วย "กลุ่มอาการการเสียชีวิตกะทันหัน" ซึ่งเป็นคำทั่วไปที่ใช้เรียกภาวะที่ทำให้เสียชีวิตกะทันหันจากภาวะหัวใจหยุดเต้นโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน และยังไม่มีการคืนศพให้กับญาติ
• แหล่งข่าวเผยว่า สภาพศพนายนาวาลนีที่ถูกเก็บอยู่ในห้องดับจิตของโรงพยาบาลนั้น มีรอยฟกช้ำตามร่างกายหลายจุด ซึ่งอาจเป็นแผลที่เกิดขึ้นตอนที่เขามีอาการชักในช่วงเวลาก่อนเสียชีวิต ทำให้เกิดความวิตกกังวลว่าที่จริงแล้วนายนาวาลนี อาจถูกซ้อม ทำร้ายร่างกาย หรืออาจถูกวางยาจนถึงแก่ความตายขณะอยู่ภายในเรือนจำ 

นายนาวาลนี นักเคลื่อนไหวต่อต้านการคอร์รัปชันของรัสเซีย เสียชีวิตภายในเรือนจำชาย "IK-3" หรือ ที่เรียกกันว่า "คุกหมาป่าขั้วโลก" ซึ่งตั้งอยู่โดดเดี่ยวในพื้นที่ห่างไกล ในเมืองคาร์ป เขตปกครองยามาโล-เนเนตส์ ปกคลุมไปด้วยหิมะเหนืออาร์กติกเซอร์เคิล ซึ่งอยู่ห่างจากกรุงมอสโกถึง 1,900 กิโลเมตร มีนักโทษชายจำกัดอยู่ที่ 1,085 คน และได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในเรือนจำที่มีความเข้มงวดสูงสุดแห่งหนึ่งของรัสเซีย 

แถลงการณ์ของเรือนจำรัฐบาลกลางรัสเซีย ระบุว่า ในวันเกิดเหตุนายนาวาลนี เดินเล่นอยู่ในบริเวณเรือนจำ จู่ๆ เขาก็เกิดรู้สึกไม่สบายกะทันหัน ก่อนจะหมดสติล้มลงไป จากนั้นเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์ไปถึงจุดเกิดเหตุทันทีเพื่อทำการปฐมพยาบาล และเรียกทีมรถพยาบาลมาช่วยเหลือดำเนินมาตรการช่วยชีวิต แต่ปรากฏว่าไม่ได้ผลลัพธ์ที่ดี เจ้าหน้าที่การแพทย์ยืนยันการเสียชีวิตของนักโทษรายนี้ โดยระบุว่าเป็นการเสียชีวิตจาก "กลุ่มอาการการเสียชีวิตกะทันหัน" (Sudden death syndrome) ซึ่งเป็นคำทั่วไปที่ใช้เรียกภาวะที่ทำให้เสียชีวิตกะทันหันจากภาวะหัวใจหยุดเต้นแบบเฉียบพลัน คล้ายโรคไหลตาย ที่เกิดขึ้นเวลานอนหลับ และเกิดขึ้นกับเด็กทารก ส่วนสาเหตุอยู่ระหว่างการสืบสวน โดยมีการส่งศพไปให้ผู้เชี่ยวชาญชันสูตรแล้ว

เผยสภาพศพมีรอยช้ำตามร่างกาย 

เว็บไซต์ของสื่ออิสระ โนวายา กาเซตา ยุโรป รายงานอ้างคำเปิดเผยของแหล่งข่าวที่เป็นเจ้าหน้าที่การแพทย์นิรนามในหน่วยรถพยาบาลซาเลคาร์ด ใกล้กับเรือนจำ IK-3 ที่ระบุว่า เขาเห็นสภาพร่างกายของนายนาวาลนี มีแผลฟกช้ำที่เชื่อว่าอาจเกิดจากการถูกควบคุมตัวหรือได้รับการช่วยเหลือในขณะที่เขามีอาการชัก

แหล่งข่าวระบุว่า ขณะนี้ศพของนายนาวาลนี อยู่ภายใต้การดูแลของตำรวจในห้องเก็บศพที่โรงพยาบาลคลินิกเขตซาเลคาร์ด ทั้งที่โดยปกติแล้ว ศพของผู้ที่เสียชีวิตในเรือนจำ จะถูกนำตรงไปยังสำนักงานนิติเวชศาสตร์บนถนนกลาซโควา แต่ในกรณีนี้ ศพได้ถูกส่งไปที่โรงพยาบาลคลินิกด้วยเหตุผลบางประการ

โดยแหลงข่าวระบุว่า ในฐานะบุคลากรทางการแพทย์ที่มีประสบการณ์ สามารถพูดได้ว่ารอยแผลบนร่างกายนายนาวาลนี อธิบายได้ว่าเกิดจากการชัก เมื่อผู้ป่วยมีอาการชักและคนอื่นพยายามเข้าไปช่วยจับไว้ แต่อาการชักรุนแรงมาก รอยช้ำจะปรากฏขึ้น พวกเขายังบอกด้วยว่าเขามีรอยช้ำที่หน้าอก ซึ่งเป็นรอยช้ำที่มาจากการปั๊มหัวใจ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า เขามีภาวะหัวใจล้มเหลวและชักก่อนหมดสติ มีคนพยายามช่วยชีวิตเขา แต่กลับไม่มีใครพูดถึงสาเหตุที่ทำให้เขาหัวใจล้มเหลว ขณะที่สื่อท้องถิ่นหลายสำนักรายงานว่า ยังไม่มีการเริ่มชันสูตรแต่อย่างใด

อย่างไรก็ตาม คำเปิดเผยเกี่ยวกับรอยแผลฟกช้ำตามร่างกายของนายนาวาลนี ทำให้เกิดความกังวลว่าเขาอาจจะถูกทำร้ายร่างกาย หรือถูกสังหารตามคำสั่งของวลาดิเมียร์ ปูติน โดยทีมเจ้าหน้าที่ของนายนาวาลนีเชื่อว่านักรณรงค์ต่อต้านการทุจริตถูกสังหารตามคำสั่งของประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ทางด้านรัฐบาลชาติตะวันตกกล่าวว่า ทางการรัสเซียมีส่วนเกี่ยวข้องต้องการเสียชีวิตอย่างกะทันหันของนายนาวาลนี ในขณะที่รัฐมนตรีต่างประเทศจากประเทศกลุ่ม จี7 เรียกร้องให้รัสเซีย "ชี้แจงอย่างเร่งด่วน" ต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

ทางการ "ซ่อนศพ" ยังไม่ยอมส่งคืนญาติ

แม้จะผ่านมา 2 วันแล้วแต่นางลุดมิลา นาวาลนายา มารดาของนายนาวาลนี เปิดเผยว่า จนถึงตอนนี้เธอยังไม่สามารถเข้าตรวจสอบและรับร่างของบุตรชายได้ หลังจากที่เขาเสียชีวิตในเรือนจำในเขตอาร์กติก เซอร์เคิลของรัสเซีย โดยได้รับแจ้งว่าศพของบุตรชายเธอจะถูกส่งคืนให้กับญาติก็ต่อเมื่อการตรวจชันสูตรเสร็จสิ้นแล้วเท่านั้น

ก่อนหน้านี้ นางลุดมิลาได้รับแจ้งว่า ศพของบุตรชายอยู่ที่ห้องดับจิตหลักในเมืองซาเลคาร์ด และขณะนี้ทางครอบครัวได้รับแจ้งเพิ่มเติมว่า ยังไม่ทราบสาเหตุการเสียชีวิตและศพของเขายังไม่สามารถส่งต่อให้ญาตินำไปฝังได้

ก่อนหน้านี้ สถานีโทรทัศน์ RT ที่ได้รับทุนสนับสนุนจากรัฐบาลรายงานว่า นายนาวาลนีมีอาการลิ่มเลือดอุดตัน แต่ผู้สนับสนุนนาวาลนี อ้างว่าเขาถูกฆาตกรรม โดยนายเซอร์เกย์ บิซิอูกิน นักเคลื่อนไหวฝ่ายค้านผู้ลี้ภัยจากเมืองไรซาน ทางตะวันตก เปิดเผยกับสำนักข่าวกับอัลจาซีรา ว่า พวกเขาฆ่านายนาวาลนี แม้ว่าจะไม่ใช่ในวันนั้น แต่การทรมานหลายปีก็เป็นวิธีหนึ่งในการฆ่าเช่นกัน และเขาเชื่อว่า เป็นการฆาตกรรมแน่นอน เพราะเขาถูกทรมานจนตายมาหลายปีแล้ว ทำให้ไม่สามารถเปิดเผยสภาพศพได้

จับพิรุธ รายงานข่าวขัดแย้งกันเอง

สื่อหลายสำนักเริ่มรายงานว่า นายนาวาลนี เสียชีวิตด้วย "อาการเสียชีวิตอย่างกะทันหัน" แต่ไม่มีรายละเอียดใดๆ ที่สนับสนุนคำกล่าวอ้างนี้ โดยทางหน่วยงานราชทัณฑ์ของรัสเซียได้ออกแถลงการณ์เปิดเผยถึงการเสียชีวิตของเขา ในช่วงเวลาเพียง 2 นาทีหลังจากเวลา 14.17 น. ซึ่งเป็นตัวเลขเวลาการเสียชีวิตอย่างเป็นทางการของนายนาวาลนี 

จากนั้นในช่วงเวลาอีก 4 นาทีต่อมา "เทเลแกรม" ของทำเนียบรัฐบาลเครมลินอ้างว่านายนาวาลนีเสียชีวิตจากอาการลิ่มเลือดอุดตัน และอีกเพียง 7 นาทีต่อมานายดิมิทรี เปสคอฟ โฆษกทำเนียบเครมลินก็ออกมาพูดคุยกับสื่อเกี่ยวกับเรื่องนี้ และยิ่งไปกว่านั้น เจ้าหน้าที่ทางการรัสเซียยังถูกกล่าวหาว่า ไปบอกแม่ของนายนาวาลนีว่าเขาเสียชีวิตจาก "อาการเสียชีวิตกะทันหัน" ขณะที่เธอเดินทางไปรับศพบุตรชาย ที่เรือนจำ IK-3 และมาบอกในภายหลังว่าต้องชันสูตรศพก่อนจะส่งคืนให้ญาติ และทางการยังปฏิเสธไม่ให้บรรดาพันธมิตรของนายนาวาลนี ได้เห็นศพของเขาเพื่อยืนยันการเสียชีวิต 

ทางด้านทนายความของนาวาลนี เปิดเผยว่า เมื่อไปถึงเมืองซาเลคาร์ด พร้อมกับนางลุดมิลา มีเจ้าหน้าที่เรือนจำมาแจ้งว่าศพอยู่ที่ห้องดับจิตของโรงพยาบาล แต่เมื่อไปถึงโรงพยาบาลกลับได้รับการปฏิเสธว่า ศพไม่ได้อยู่ที่นั่น ทำให้เกิดคำถามขึ้นมากมายเกี่ยวกับการเสียชีวิตอย่างน่าตกใจของหนึ่งในนักวิจารณ์ปากกล้าที่กล้าออกมาวิพากษ์วิจารณ์ปูติน 

ทนายความระบุในเทเลแกรมว่า เห็นได้ชัดว่าฆาตกรต้องการปกปิดร่องรอยของพวกเขา ดังนั้นจึงไม่ยอมมอบศพของนายนาวาลนี แถมยังพยายามปกปิดและซ่อนศพอีกด้วย 

กลุ่มสิทธิมนุษยชน gulagu.net ของรัสเซีย ออกมาปูดข้อมูลวงในว่า ในช่วงไม่กี่วันก่อนที่นายนาวาลนีจะเสียชีวิต มีเจ้าหน้าที่หน่วยข่าวกรอง FSB เข้าไปเยี่ยมเรือนจำ โดยเจ้าหน้าที่ข่าวกรอง 2 คน ได้ทำการตัดการเชื่อมต่อสัญญาณกล้องวงจรปิดและอุปกรณ์บันทึกภาพและเสียงบางส่วนที่เรือนจำ 

ขณะที่ทั่วโลกออกมาส่งเสียงประณามการเสียชีวิตที่น่าสงสัยของนาวาลนี มีการเรียกร้องให้รัสเซียเปิดการมีการสอบสวนอย่างเป็นอิสระ เกี่ยวกับสาเหตุการเสียชีวิตของเขา โดยประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐฯ กล่าวว่า "ไม่ต้องสงสัยเลย" วลาดิเมียร์ ปูติน ต้องถูกตำหนิสำหรับการเสียชีวิตของนาวาลนี และบอกว่าสหรัฐฯ กำลังมองหาทางเลือกหลายประการ ในการลงโทษรัสเซีย

ข้อกล่าวหา "นาวาลนี" ถูกฆาตกรรม

เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา นาวาลนีเคยถูกวางยาพิษจนเกือบตายมาก่อน โดยเมื่อเดือนกรกฎาคม 2562 เขาเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วย “อาการแพ้เฉียบพลัน” แพทย์ชาวรัสเซียระบุว่าเป็นอาการบวมเฉียบพลัน แต่ไม่เคยเปิดเผยสาเหตุ ขณะที่แพทย์ประจำตัวของเขากล่าวว่า นาวาลนีไม่เคยมีอาการแพ้ใดๆ และ ปฏิกิริยาแพ้ที่เกิดขึ้นมีสาเหตุมาจากพิษที่ไม่ระบุรายละเอียด

จากนั้น 1 ปีต่อมา ขณะอยู่บนเครื่องบินไปแถบไซบีเรีย นายนาวาลนีล้มลง อยู่ในอาการโคม่า และถูกนำส่งโรงพยาบาลทันทีหลังจากลงจอดฉุกเฉิน จากนั้นจึงบินไปรักษาตัวที่คลินิกในเยอรมนี

ในตอนนั้นผลการตรวจสอบของผู้เชี่ยวชาญชาวในเยอรมนีสรุปว่า นาวาลนีถูกวางยาพิษด้วยสารพิษทำลายระบบประสาทที่หายากและมีราคาแพงจากตระกูลสารพิษ "โนวิช็อก" (Novichok) ที่พัฒนาขึ้นในอดีตสหภาพโซเวียต

ขณะที่ทีมงานของนาวาลนี ระบุตัวผู้ต้องสงสัยวางยาพิษ เป็นกลุ่มเจ้าหน้าที่ข่าวกรองรัสเซีย และนาวาลนีได้โทรศัพท์ไปหานายคอนสแตนติน คุดรยาฟเซฟ หนึ่งในเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเขาเปิดเผยว่า มีการใช้สารทำลายระบบประสาทกับชุดชั้นใน หลังจากพักฟื้นในเยอรมนีเป็นเวลาหลายเดือน เขาได้เดินทางกลับรัสเซีย และถูกจับกุมตัวทันที ในหลายข้อหา 

ก่อนหน้านี้มีการเปิดเผยคลิปวิดีโอล่าสุด ของนายนาวาลนีที่ถ่ายผ่านลิงก์วิดีโอของเรือนจำ เพียง 1 วันก่อนที่เขาจะเสียชีวิต แสดงให้เห็นว่า ระหว่างการประชุมทางวิดีโอกับผู้พิพากษาในเมืองวลาดิเมียร์ ซึ่งอยู่ห่างออกไปทางใต้ราว 600 กิโลเมตรนายนาวาลนีในสภาพร่างกายผอมแห้ง มีผมสีขาว ในชุดเครื่องแบบสีดำ กำลังกล่าวติดตลกกับผู้พิพากษาว่า เขาต้องการให้เอาเงินเดือนมหาศาลของผู้พิพากษาของรัฐบาลกลางมาเติมเงินในบัญชีนักโทษ ของเขา พร้อมหัวเราะเยาะเย้ยจากหลังลูกกรง แล้วจากนั้นในวันรุ่งขึ้นก็มีรายงานข่าวว่าเขาเสียชีวิต

นางลุดมิลา นาวานายา มารดาของนาวาลนีเปิดเผยผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวว่า ลูกชายของเธอไม่มีอาการป่วยใดๆ เธอยังเห็นเขาในเรือนจำ ตอนที่ไปเยี่ยมครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา เธอเห็นว่าเขายังมีชีวิตอยู่ สุขภาพแข็งแรง และยังคงเป็นคนมองโลกในแง่ดี 

เป็นเวลากว่า 3 ปีที่นายนาวาลนี ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจำหลายแห่งของรัสเซีย ซึ่งเขามักบ่นว่ามีอาการปวดหลังอย่างรุนแรงจนทำให้เท้าชา และในบางครั้งก็รู้สึกทรมานจนนอนไม่หลับ เพราะมีแสงสว่างจ้าอยู่ในห้องขังตลอดเวลา

ทนายของเขาเปิดเผยว่า จากที่นายนาวาลนีถูกคุมขังมาแล้ว 37 เดือน เขาใช้เวลา 296 วันในห้องขังเดี่ยว ห้องคอนกรีตแคบๆ คล้ายกล่อง โดยไม่อนุญาตให้นักโทษนอนในระหว่างวัน และนั่งได้เฉพาะบนม้านั่งสูง 14 เซนติเมตรและไม่มีพนักพิง 

ทางด้านนายโอวีดี อินโฟ จากกลุ่มสิทธิมนุษยชนที่ติดตามการจับกุมและการประหัตประหารนักวิจารณ์รัฐบาลเครมลิน ออกแถลงการณ์ระบุว่า นาวาลนีเสียชีวิตเพราะถูกฆาตกรรม เป็นการฆาตกรรมโดยไตร่ตรองไว้ล่วงหน้า การฆาตกรรมอย่างมีระบบ การฆาตกรรมที่รัฐบาลรัสเซียต้องถูกตำหนิ เพราะไม่จำเป็นต้องวางยาพิษ หรือฆ่าเขาด้วยความรุนแรงอย่างอื่น เพียงแค่รอเวลาเท่านั้น.