ฟอสซิลนกประหลาดยุคครีเตเชียสพบในจีน

แม้ทุกวันนี้จะมีการยอมรับอย่างกว้างขวางว่า นกสืบเชื้อสายมาจากไดโนเสาร์ แต่นักบรรพชีวินวิทยาก็ยังคงพยายามทำความเข้าใจว่าวิวัฒนาการอันน่าอัศจรรย์นี้เกิดขึ้นได้อย่างไร ซึ่งการค้นพบซากดึกดำบรรพ์หรือฟอสซิลนกอายุ 120 ล้านปีตัวใหม่จากจีน ดูจะทำให้เรื่องนี้ซับซ้อนยิ่งขึ้น เนื่องจากฟอสซิลดังกล่าว มีกะโหลกคล้ายไดโนเสาร์ ส่วนลำตัวคล้ายนก

ซากฟอสซิลนี้ได้รับการตั้งชื่อว่า Cratonavis zhui มีกระดูกสะบักและกระดูกฝ่าเท้าที่ 1 ยืดออกอย่างน่าประหลาดใจ ทำให้นกดึกดำบรรพ์ตัวนี้แปลกกว่าซากนกชนิดอื่นๆ รวมทั้งนกในปัจจุบัน นักบรรพชีวินวิทยาจากสถาบันบรรพชีวินวิทยาสัตว์มีกระดูกสันหลังและมานุษยวิทยาบรรพกาล (IVPP) แห่งสภาวิทยาศาสตร์จีน เผยว่า จากการสแกนด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ทำให้สร้างรูปร่างเดิมและการทำงานของกะโหลกศีรษะของนกโบราณตัวนี้ขึ้นมาใหม่ ผลวิจัยแสดงให้เห็นว่ากะโหลกศีรษะของ Cratonavis มีลักษณะทางสัณฐานวิทยาเกือบจะเหมือนกับของไดโนเสาร์ อย่าง ไทแรนโนซอรัส เร็กซ์ (Tyran nosaurus rex) แทนที่จะมีลักษณะเหมือนนก และลักษณะของกะโหลกศีรษะในยุคดึกดำบรรพ์ บ่งบอกถึงข้อเท็จจริงที่ว่านกยุคครีเตเชียสส่วนใหญ่ เช่น Cratonavis ไม่สามารถขยับปากบนของพวกมันได้อย่างอิสระ

เมื่อพิจารณาหลายส่วนแล้ว นักบรรพชีวินเผยว่า ในลำดับวิวัฒนาการของนก Cratonavis น่าจะอยู่ในตำแหน่งระหว่าง Archaeopteryx มีหางยาวและมีลักษณะคล้ายสัตว์เลื้อยคลาน กับ Ornithothoraces ที่เป็นกลุ่มของนก.

Cratonavis zhui. Credit : Wang Min