ผบ.ทบวงพลังงานปรมาณูฯ เตือน โรงงานไฟฟ้านิวเคลียร์ซาปอริชเชียของยูเครนกำลังอยู่เหนือการควบคุม พร้อมเรียกร้องให้รัสเซียกับยูเครนเปิดทางให้เจ้าหน้าที่เข้าไปตรวจสอบ
สำนักข่าวต่างประเทศรายงานในวันพุธที่ 3 ส.ค. 2565 ว่า นายราฟาเอล กรอสซี ผู้อำนวยการใหญ่แห่งทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) เปิดเผยว่า โรงงานไฟฟ้านิวเคลียร์ในเมืองซาปอริชเชียของยูเครน ซึ่งถูกกองทัพรัสเซียยึดครองตั้งแต่ต้นเดือนมีนาคม อยู่นอกเหนือการควบคุมอย่างสิ้นเชิงแล้ว และเรียกร้องให้รัสเซียกับยูเครนรีบเปิดทางให้ผู้เชี่ยวชาญเข้าไปควบคุมสถานการณ์เพื่อเลี่ยงไม่ให้เกิดอุบัติเหตุทางนิวเคลียร์
นายกรอสซี กล่าวว่า ทีมงานของเขาเดินทางไปยังโรงงานนิวเคลียร์แห่งนี้ตลอด 2 เดือนที่ผ่านมา แต่จนถึงตอนนี้พวกเขายังไม่สามารถปฏิบัติภารกิจอะไรได้เลย และตอนนี้สถานการณ์ที่โรงงานซาปอริชเชียในเมืองเอเนอร์โฮดาร์ ทางใต้ของยูเครน กำลังอันตรายขึ้นทุกวัน เพราะ “หลักการทุกอย่างเพื่อความปลอดภัยจากนิวเคลียร์ในโรงงานแห่งนี้ถูกละเมิดไปหมดแล้ว”
ผอ. IAEA บอกอีกว่า ปัจจุบันโรงงานแห่งนี้ยังปฏิบัติการได้ด้วยเจ้าหน้าที่ยูเครน แต่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัสเซีย ทำให้เลี่ยงไม่ได้ที่จะเกิดความขัดแย้งและละเมิดข้อบังคับ ในขณะที่การติดต่อระหว่างพวกเขากับเจ้าหน้าที่ของโรงงานนิวเคลียร์ซาปอริชเชียทำได้อย่างยากลำบาก
นอกจากนั้น นายกรอสซี กล่าวว่า ห่วงโซ่อุปทานของทั้งอุปกรณ์และอะไหล่ถูกทำให้หยุดชะงัก ทำให้พวกเขาไม่แน่ใจว่าโรงงานแห่งนี้ได้รับสิ่งที่จำเป็นต้องใช้หรือไม่ และยังมีวัสดุนิวเคลียร์ (nuclear material) มากมายที่จำเป็นต้องได้รับการตรวจสอบโดย IAEA ด้วย ซึ่งเรื่องเหล่านี้เป็นสิ่งที่ไม่ควรเกิดขึ้นไม่ว่าจะที่โรงงานนิวเคลียร์ใดๆ และเป็นสาเหตุที่พวกเขายืนยันตั้งแต่วันแรกว่า พวกเขาจำเป็นต้องไปที่นั่นเพื่อประเมินความปลอดภัยและความมั่นคง, ซ่อมแซมและช่วยเหลือด้านต่างๆ เหมือนกับที่พวกเขาทำที่โรงงานไฟฟ้านิวเคลียร์เชอร์โนบิล
...
แต่การจะไปถึงโรงงานซาปอริชเชีย เขาและทีมของเขาจำเป็นต้องการรับความคุ้มครองและความร่วมมือจากทั้งรัสเซียและยูเครน “การมีอยู่ของเจ้าหน้าที่ IAEA จะเป็นการป้องปรามพฤติกรรมความรุนแรงต่อโรงงานไฟฟ้านิวเคลียร์แห่งนี้ ผมจึงขอวิงวอนในฐานะข้ารับใช้พลเรือนนานาชาติ และฐานะผู้นำองค์กรระหว่างประเทศนี้ ผมขอร้องให้ทั้งสองฝ่ายยอมให้ภารกิจนี้ดำเนินต่อไปได้”
อีกด้านหนึ่ง นายเยฟจีนี บาลิตสกี เจ้าหน้าที่ที่รัสเซียแต่งตั้งให้บริหารแคว้นซาปอริชเชีย บอกกับสำนักข่าวรอยเตอร์สว่า กองทัพยูเครนกำลังใช้อาวุธที่ชาติตะวันตกมอบให้โจมตีโรงงานนิวเคลียร์ซาปอริชเชีย และเผยอีกว่า พวกเขาได้แสดงให้ IAEA เห็นแล้วว่ารัสเซียคุ้มกันโรงงานนิวเคลียร์อย่างไร ในขณะที่ฝ่ายยูเครนกำลังโจมตีอาคารแห่งนี้.