- ต้นเดือนนี้รัฐบาลมาเลเซียเริ่มบังคับใช้มาตรการห้ามส่งออกไก่เพื่อบรรเทาภาวะขาดแคลนภายในประเทศ ขณะเดียวกันอินเดียประกาศห้ามส่งออกข้าวสาลี และอินโดนีเซียก็ห้ามส่งออกน้ำมันปาล์ม เพื่อพยุงราคาน้ำมันปาล์ม และแก้ปัญหาขาดแคลนภายในประเทศ
- ขณะที่ทั่วโลกเผชิญภาวะวิกฤติขาดแคลนอาหารครั้งใหญ่ในรอบหลายทศวรรษ ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคปรับสูงขึ้น ค่าครองชีพสูงขึ้น อันเนื่องมาจากราคาน้ำมันแพง เป็นผลกระทบมาจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน ที่ยืดเยื้อมานานกว่า 3 เดือนแล้ว
- ผู้เชี่ยวชาญด้านอุตสาหกรรมการเกษตรแสดงความวิตกกังวลว่าสถานการณ์ตอนนี้อาจนำไปสู่ภาวะชาตินิยมด้านอาหารเมื่อรัฐบาลแต่ละประเทศต้องพยายามปกป้องราคาสินค้าเกษตรภายในประเทศและแก้ปัญหาขาดแคลน
นายกรัฐมนตรีอิสมาอิล ซาบรี ยาคอบ ของมาเลเซียประกาศว่า มาเลเซียจะระงับการส่งออกไก่ถึงเดือนละ 3.6 ล้านตัว จนกว่าราคาไก่ภายในประเทศจะลดลงและการผลิตเพียงพอต่อความต้องการบริโภคภายในประเทศ ซึ่งเป็นการแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วนหลังจากชาวมาเลเซียเจอภาวะไก่แพงขึ้นอย่างมาก ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมาจนกระทั่งแผงขายไก่ต้องจำกัดจำนวนซื้อสำหรับลูกค้าแต่ละราย
มาเลเซียระบุว่า ก่อนหน้านี้ผู้บริโภคในมาเลเซียก็เจอภาวะไก่แพงอยู่แล้วจนเป็นข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์อย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ช่วงปลายปี 2564 โดยหนังสือพิมพ์เดอะ สตาร์ รายงานว่า ตอนนี้ราคาไก่ในตลาดขายกันที่กิโลกรัมละ 17 ริงกิต หรือประมาณ 133 บาท เทียบกับเพดานราคาไก่ที่รัฐบาลเคยกำหนดไว้ที่ กิโลกรัมละ 8.90 ริงกิต หรือประมาณ 70 บาทเมื่อเดือน ก.พ.-มิ.ย.
ต่อมาได้เกิดภาวะสงครามในยูเครน ส่งผลกระทบไปทั่วโลก แม้แต่ประเทศที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับสงคราม รัสเซียปิดกั้นการส่งออกวัตถุดิบสำคัญต่ออุตสาหกรรมเลี้ยงไก่ อย่างข้าวโพดและถั่วเหลือง ที่มาเลเซียต้องนำเข้ามาเป็นอาหารไก่ ส่งผลให้ไก่ในประเทศมีราคาสูงขึ้น
...
มาตรการแก้ปัญหาของมาเลเซียได้ส่งผลกระทบต่อเพื่อนบ้านสิงคโปร์ ที่มีการนำเข้าไก่แบบเป็นๆ จากมาเลเซียคิดเป็น 1 ใน 3 ของการนำเข้าไก่ทั้งหมด หากตัดไก่เป็นๆ ที่นำเข้าจากมาเลเซีย สิงคโปร์ก็เหลือเพียงไก่แช่แข็งที่นำเข้าจากบราซิลที่คิดเป็นร้อยละ 48 และจากสหรัฐฯคิดเป็นร้อยละ 8
สำนักงานอาหารสิงคโปร์ต้องออกมาเรียกร้องให้ประชาชนหันมาซื้อไก่แช่แข็งบริโภคไปก่อนในช่วงที่เกิดภาวะขาดแคลน พร้อมเตือนประชาชนว่าอย่าถึงกับซื้อแห่ไปซื้อไก่แช่แข็งกักตุนเพราะจะยิ่งทำให้สถานการณ์แย่ลง
หนังสือพิมพ์ เดอะ สเตรทไทมส์ ของสิงคโปร์ รายงานว่า ผู้เชี่ยวชาญประเมินว่าราคาไก่แช่เย็นจะทะยานขึ้นประมาณ 30% ส่งผลให้อาหารที่มีไก่เป็นวัตถุดิบอย่างข้าวมันไก่จะต้องขยับราคาขึ้นตามไป ภาวะขาดแคลนไก่ที่กำลังเกิดขึ้นในสิงคโปร์ ได้ส่งผลให้ผู้บริโภคเกิดความวิตกกังวลเกี่ยวกับเมนูอาหารจานหลักของชาวสิงคโปร์ อย่างข้าวมันไก่ ที่หลายร้านเริ่มปิดไปชั่วคราวเพราะไม่มีไก่ที่เป็นวัตถุดิบหลัก
ขณะที่นายกรัฐมนตรีลี เซียนลุง ของสิงคโปร์บอกว่า คราวนี้เป็นไก่ แต่คราวหน้าอาจเป็นสินค้าอย่างอื่นอีก ทางรัฐบาลสิงคโปร์ต้องเร่งหาทางเตรียมรับมือ
สงครามคุกคามความมั่นคงด้านอาหาร
การระงับส่งออกไก่ของรัฐบาลมาเลเซีย เป็นเพียงหนึ่งผลกระทบล่าสุดที่เกิดขึ้นจากวิกฤติอาหารโลก เมื่อเดือนที่แล้วธนาคารโลก (World Bank) เตือนว่าราคาอาหารที่ปรับสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์อาจทำให้ประชาชนหลายร้อยล้านคนเข้าสู่ภาวะยากจน ขาดอาหาร และภาวะโภชนาการต่ำ
โดยยูเครนเป็นประเทศผู้ส่งออกข้าวสาลีรายใหญ่ นับตั้งแต่กองทัพรัสเซียบุกเข้ารุกรานดินแดนยูเครนเมื่อเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา การส่งออกข้าวสาลีของยูเครนก็ได้ชะงักมาหลายเดือนแล้ว ส่งผลกระทบต่อราคาข้าวสาลีในตลาดโลก และทำให้บรรดาประเทศนำเข้าอาหารจากยูเครนที่มีประชากรรวมกันกว่า 400 ล้านคนต้องประสบภาวะขาดแคลน
ด้านนางยูเลีย วีรีเดนโก รองนายกรัฐมนตรียูเครนกล่าวต่อที่ประชุมเศรษฐกิจโลก (World Economic Forum) ในเมืองดาวอส ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ว่าประชาคมโลกควรช่วยกันหาทาง เปิดทางให้การส่งออกข้าวสาลีหลายล้านตันออกจากยูเครนได้ โดยบอกว่า การที่รัสเซียปิดกั้นเส้นทางส่งออกอาหารจากยูเครน ถือเป็นการประกาศสงครามกับความมั่นคงด้านอาหารโลก เป็นการซ้ำเติมผลกระทบปัญหาภัยแล้ง และราคาน้ำมันแพง ทำให้ประชาชนทั่วโลกต้องตกอยู่ในภาวะวิกฤติด้านอาหารครั้งเลวร้ายที่สุดนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2
...
ภาวะ "ชาตินิยมทางด้านอาหาร"
เมื่อต้นเดือนที่แล้ว อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศของอินเดีย ประกาศระงับส่งออกข้าวสาลีเกือบทั้งหมด และจำกัดการส่งออกน้ำตาลให้อยู่ที่เพียง 10 ล้านตัน เนื่องจากภาวะคลื่นความร้อนที่เกิดขึ้นในช่วงกลางเดือนมีนาคม และน้ำท่วมใหญ่จากพายุช่วงฤดูมรสุมที่ผ่านมา ได้ทำลายผลผลิตทางการเกษตร เก็บเกี่ยวได้น้อยกว่าที่คาดการณ์ถึง 100 ล้านตัน ดันราคาข้าวสาลีในท้องถิ่นแตะระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ ถึง 25,000 รูปี หรือประมาณ 11,200 บาทต่อตัน
หลายคนบอกว่าตกใจกับคำสั่งนี้มาก เนื่องจากที่ผ่านมาอินเดียเป็นผู้ผลิตข้าวสาลีรายใหญ่เป็นอันดับสองของโลก และการส่งออกของอินเดียได้ช่วยลดข้อจำกัดด้านอุปทานที่เกิดจากภาวะสงครามในยูเครน
...
ขณะที่ก่อนหน้านี้รัฐบาลอินโดนีเซีย ประกาศระงับส่งออกน้ำมันปาล์ม เป็นเวลานานถึง 3 สัปดาห์ เพื่อช่วยให้น้ำมันปาล์มภายในประเทศมีราคาลดลงและมีใช้เพียงพอต่อความต้องการ หลังจากนั้นสถานการณ์น้ำมันปาล์มในประเทศได้เริ่มคลี่คลาย รัฐบาลก็ได้ประกาศยกเลิกคำสั่ง
โซเนีย แอคเตอร์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์แห่งสถาบันนโยบายสาธารณะลี กวนยู ในสิงคโปร์กล่าวว่า นี่คือตัวอย่างของกระแสชาตินิยมด้านอาหาร เมื่อรัฐบาลของประเทศต่างๆได้ออกคำสั่งปกป้องภาวะขาดแคลนด้านอาหารภายในประเทศตัวเอง เพราะเป็นความรู้สึกว่ารัฐบาลจะต้องปกป้องประชาชนในประเทศของตัวเองก่อนเสมอ และคาดว่าจะมีอีกหลายประเทศดำเนินการตามแบบอย่างนี้ ซึ่งจะยิ่งเป็นตัวเร่งให้เกิดวิกฤติด้านอาหารครั้งใหญ่และเกิด "ภาวะราคาอาหารเฟ้อ" (Food Price Inflation)
ด้านศาสตราจารย์วิลเลียม เฉิน แห่งมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีนันยางของสิงคโปร์ มองว่า คำสั่งระงับส่งออกจะมีขึ้นเพียงชั่วคราว ตามสภาวะที่เกิดขึ้น มากกว่าจะเป็นการทำตามกระแสชาตินิยมด้านอาหาร เพราะดูจากหลายประเทศที่มีการประกาศระงับส่งออก พอสถานการณ์เริ่มคลี่คลายก็มีประกาศยกเลิกคำสั่งในเวลาต่อมา ภาวะที่เกิดขึ้นเป็นการสะท้อน ห่วงโซ่คุณค่าทางอาหารที่มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันและไม่มีประเทศใดประชากรสามารถที่พึ่งพิงอาหารที่ผลิตภายในประเทศทั้งหมดอย่างเดียวได้.
...
ผู้เขียน: เพ็ญโสภา สุคนธรักษ์