ซากดึกดำบรรพ์หรือฟอสซิลสามารถให้ข้อมูลมากมายเกี่ยวกับสัตว์ เช่น สัณฐานวิทยา สภาพแวดล้อม และตำแหน่งในลำดับวงศ์ตระกูล แต่สิ่งที่สังเกตได้ยากในซากฟอสซิลก็คือพฤติกรรมการสืบพันธุ์ของสัตว์ ซึ่งต้องใช้ฟอสซิลที่ได้รับการอนุรักษ์อย่างมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว อาจเปิดเผยความลับในการสืบพันธุ์ของสัตว์ที่ซับซ้อนบางชนิดแถมยังเก่าแก่ที่สุด เช่น ไทรโลไบต์ (Trilobite) เป็นกลุ่มของสัตว์ขาปล้องอายุ 520–250 ล้านปี
ล่าสุดทีมวิจัยนำโดยผู้เชี่ยวชาญจากแผนก Organismic and Evolutionary Biology ของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดในสหรัฐอเมริกา ได้เปิดเผยพฤติกรรมการผสมพันธุ์ของไทรโลไบต์ (Trilobite) จากซากฟอสซิลจากกลางยุคแคมเบรียน อย่างฟอสซิล Olenoides serratus ที่ใช้ข้อมูลทั้งภาพถ่ายของพิพิธภัณฑ์รอยัล ออนทาริโอ ในแคนาดา, การสำรวจทางธรณีวิทยาของแคนาดาและซากดึกดำบรรพ์สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่สถาบันสมิธโซเนียนในสหรัฐฯ ทีมวิจัยพบว่าขาที่มีลักษณะเหมือนตะขอหรือตัวหนีบที่ดัดแปลงเป็นพิเศษในช่วงกลางลำตัวของ Olenoides serratus คล้ายกับที่พบในแมงดา ทะเลตัวผู้ ซึ่งชี้ให้เห็นถึงกลยุทธ์การผสมพันธุ์ที่คล้ายคลึงกัน
แม้ว่าตัวอย่าง Olenoides serratus ที่มีขาเหมือนตัวหนีบจะขาดหายไปครึ่งหนึ่งจากโครงสร้างภายนอก แต่ซากก็ถูกรักษาไว้ดีพอที่จะแสดงรายละเอียดพิเศษของแขนขาที่ดัดแปลงเป็นเหมือนตะขอหรือตัวหนีบ นักวิจัยอธิบายว่า Olenoides serratus ตัวผู้จะใช้ขาที่เหมือนตะขอเกี่ยวจับตัวเมีย แล้วก็ขึ้นคร่อมตัวเมียให้อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องสำหรับการปฏิสนธิกับไข่ที่ตัวเมียปล่อยออกมา.
Credit : Sarah R.Losso