เทอโรซอร์ (Pterosaurs) ไม่ใช่ไดโนเสาร์ แต่เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังชนิดแรกที่มีวิวัฒนาการด้านการบินด้วยพลังงาน หลักฐานของเทอโรซอร์ที่เก่าแก่ที่สุดมีอายุราว 230 ล้านปีที่แล้วในยุคไทรแอสสิก ก่อนหน้านี้นักวิจัยเคยคิดว่าพวกมันอาจมีขนาดไม่ใหญ่นัก จนกระทั่งปลายยุคจูราสสิกหรือยุคครีเตเชียส เมื่อช่วง 145-66 ล้านปีก่อน เช่น Quetzalcoatlus จัดเป็นเทอโรซอร์ขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยพบ เชื่อว่ามันมีปีกยาว 11 เมตร เรียกว่าขนาดใหญ่พอๆ กับเครื่องบินโดยสารลำเล็กๆ ในช่วงชีวิตของมันเมื่อราว 70 ล้านปีก่อน
ล่าสุดนักวิจัยซากดึกดำบรรพ์และวิวัฒนาการ จากมหาวิทยาลัยเอดินบะระ ในสกอตแลนด์ เผยการศึกษากายวิภาคซากฟอสซิลเทอโรซอร์ที่ขุดเจอเมื่อ 5 ปีก่อนในแหล่งน้ำบนเกาะสกายของสกอตแลนด์ ระบุว่านี่เป็นเทอโรซอร์ชนิดที่ไม่รู้จักมาก่อน โดยตั้งชื่อตามภาษาเกลิค สกอตแลนด์ว่า “ยาร์ก สกีแอนอาร์ก” (Dearc sgiathanach) มีความหมาย 2 แบบคือสัตว์เลื้อยคลานมีปีกและสัตว์เลื้อยคลานจากท้องฟ้า ทั้งนี้ ยาร์ก สกีแอนอาร์กมีปีกยาว 2.5 เมตร สืบสายพันธุ์มาจากยุคจูราสสิกเมื่อ 201.3-145 ล้านปีก่อน และยังเป็นเทอโรซอร์จากยุคจูราสสิกตัวใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยพบในสกอตแลนด์
...
การวิเคราะห์การเจริญเติบโตของกระดูกของยาร์ก สกีแอนอาร์กพบว่า มันยังไม่โตเต็มที่ นั่นหมายถึงว่าในขณะที่มันโตเต็มวัยจะมีขนาดใกล้เคียงกับนกบินได้ที่ขนาดใหญ่ที่สุดในปัจจุบันอย่างนกอัลบาทรอสชนิด Diomedea exulans แต่มีแนวโน้มว่ายาร์ก สกีแอนอาร์กที่โตเต็มวัยจะมีปีกที่ยาวกว่า นอกจากนี้ การสแกนด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์เผยให้เห็นว่ายาร์ก สกีแอนอาร์กมีส่วนของสมองส่วนกลางขนาดใหญ่ ทำหน้าที่เป็นศูนย์ของการมองเห็น ชี้ถึงมีวิสัยทัศน์การมองที่ยอดเยี่ยม.
