- สงครามในอัฟกานิสถานที่ยืดเยื้อยาวนานของสหรัฐฯ กำลังจะยุติลงแล้ว หลังเปิดฉากมาตั้งแต่หลังเหตุวินาศกรรม 9/11
- คำถามที่ตามมาคือ 20 ปีของสงครามในอัฟกานิสถานที่แสนแพงและแสนเจ็บปวดนี้คุ้มค่าหรือไม่? หลังจากสหรัฐฯและชาติพันธมิตรต้องสูญเสียทหารไปกว่า 3,000 นาย
- ปธน.ไบเดน ลั่น ไม่เสียใจที่สั่งถอนทหารอเมริกันที่เหลือทั้งหมดออกมาจากอัฟกานิสถาน ชี้ เหล่าผู้นำในอัฟกานิสถานต้องต่อสู้เพื่อประเทศชาติของพวกเขากันเอง ขณะกลุ่มตาลีบันคืนชีพ หวนกลับมายึดเมืองและพื้นที่ชนบทได้กว่าครึ่งประเทศ
สถานการณ์ในอัฟกานิสถาน หวนกลับมาซ้ำรอยเดิมอย่างน่าหวาดหวั่น เมื่อกลุ่มมุสลิมหัวสุดโต่ง 'ตาลีบัน' ได้ฟื้นคืนชีพ เดินหน้าบุกยึดเมืองและพื้นที่ในชนบทได้แล้วกว่าครึ่งประเทศ ในเวลาเพียงแค่ 2 เดือน โดยฉวยจังหวะขณะกองทัพสหรัฐฯ และองค์การสนธิสัญญาป้ องกันแอตแลนติกเหนือ (นาโต) เตรียมถอนทหารชุดสุดท้ายออกจากอัฟกานิสถาน ก่อนถึงวันที่ 11 กันยายน 2564
อะไรจะเกิดขึ้นจากนี้ไปในอัฟกานิสถาน หลังกำลังทหารสหรัฐฯชุดสุดท้ายออกจากประเทศนี้ไปแล้ว คำตอบคงมีอยู่ในใจของทุกๆ คน โดยเฉพาะชาวอัฟกานิสถานที่ต้องเผชิญชะตากรรมที่แสนหฤโหดนี้มาอย่างยาวนาน!!
และขณะเดียวกันคงมีคำถามที่เกิดขึ้นในใจของผู้คนจำนวนไม่น้อย ว่า "20 ปีของสงครามที่แสนยาวนานในอัฟกานิสถาน ซึ่งกองทัพสหรัฐฯ และชาติพันธมิตรกว่า 40 ประเทศ รวมทั้งนาโต ได้ส่งกำลังทหารมาโค่นอำนาจกลุ่มตาลีบัน ตั้งแต่ปี 2544 นั้น มันคุ้มค่าหรือไม่?
...
สหรัฐฯเริ่มทำสงครามปราบปรามกลุ่มก่อการร้าย หลัง 9/11
หากย้อนกลับไป สาเหตุที่รัฐบาลสหรัฐฯ สมัยอดีตประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู บุช เปิดฉากทำสงครามปราบปรามการก่อการร้าย ภายใต้ชื่อ Operation Enduring Freedom (ปฏิบัติการเสรีภาพยั่งยืน) หลังเกิดเหตุวินาศกรรมช็อกโลก '9/11' (11 ก.ย.2544) กลุ่มก่อการร้ายอัลเคดาขับเครื่องบินพุ่งชนตึกแฝดเวิลด์เทรด เซ็นเตอร์ ในนครนิวยอร์ก และกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ
เป้าหมายแรกของการทำสงครามปราบปรามการก่อการร้ายของสหรัฐฯ คือ การโค่นอำนาจกลุ่มตาลีบันในอัฟกานิสถาน โทษฐานให้ที่พักพิงหลบซ่อนแก่ อุสมาห์ บิน ลาเดน หัวหน้ากลุ่มอัลเคดา และสมาชิกกลุ่มอัลเคดาที่ก่อวินาศกรรม 9/11 อีกทั้งกลุ่มตาลีบันก็ปฏิเสธที่จะส่งตัว อุสมาห์ บิน ลาเดน ซึ่งถูกทางการสหรัฐฯหมายหัวว่าเป็นผู้ก่อการร้ายหมายเลขหนึ่งของโลกมาให้แก่สหร้ฐฯ
ตอนนั้น กลุ่มตาลีบันภายใต้การนำของ นายมุลเลาะห์ โมอัมหมัด โอมาร์ มีความแข็งแกร่งจนสามารถบุกโจมตียึดเมืองต่างๆ จากรัฐ ปกครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของอัฟกานิสถาน และกรุงคาบูล เมืองหลวง ในฐานะเป็น 'รัฐอิสลามอัฟกานิสถาน' มาตั้งแต่กันยายน 2539 ทว่าขณะนั้นมีเพียง 3 ประเทศ คือ ปากีสถาน ซาอุดีอาระเบีย และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เท่านั้นที่ให้การรับรองทางการทูตแก่กลุ่มตาลีบันในฐานะผู้ปกครองรัฐอิสลามอัฟกานิสถาน
อย่างไรก็ตาม เมื่อกองกำลังพันธมิตรนำโดยสหรัฐฯ เปิดฉากทำสงครามในอัฟกานิสถานในเดือนตุลาคม 2544 ตอบโต้เหตุวินาศกรรม 9/11 ก็สามารถคว้าชัยเหนือกลุ่มตาลีบันได้อย่างรวดเร็ว พลพรรคกลุ่มตาลีบันพากันถอยร่นหลบหนีจากเมือง เปิดทางให้กองกำลังพันธมิตรและสหรัฐฯกรีฑาทัพเข้ามายึดเมืองคืนได้อย่างชนิดที่เรียกว่า ง่ายดาย!!
ทว่าจากนั้น สถานการณ์ในอัฟกานิสถานกลับไม่ได้สงบเงียบไร้ความรุนแรงเหมือนอย่างที่คิด แม้ตาลีบันจะสิ้นอำนาจบริหารประเทศ...
...
สงครามที่แสนเจ็บปวดและโคตรแพง สูญทั้งชีวิตและเงินมหาศาล
ถึงแม้ฝ่ายกบฏกลุ่มตาลีบันจะสูญเสียการยึดครองเมืองใหญ่ให้แก่กองกำลังสหรัฐฯและพันธมิตรกว่า 40 ชาติแล้วก็ตาม แต่กลุ่มกบฏตาลีบันได้หันไปใช้ยุทธวิธีซุ่มโจมตีแบบกองโจร โดยเฉพาะในเขตชนบท และใช้วิธีการโจมตีแบบพลีชีพในเมือง เพื่อตอบโต้และเด็ดชีพเจ้าหน้าที่รัฐ ทหารอัฟกานิสถาน รวมทั้งกำลังทหารสหรัฐฯและชาติพันธมิตรมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน
20 ปีของสงครามในอัฟกานิสถาน ทำให้ทหารต่างชาติที่ประจำการอยู่ในอัฟกานิสถานเพื่อช่วยกองทัพอัฟกานิสถานต่อสู้กับกลุ่มตาลีบัน และช่วยฝึกสอนทักษะการสู้รบให้แก่ทหารอัฟกานิสถาน ถูกกลุ่มตาลีบันโจมตีจนเสียชีวิตจำนวนมาก โดย ทหารอเมริกันทั้งชายและหญิง สิ้นชีพไปกว่า 2,400 ศพ และบาดเจ็บกว่า 20,000 นาย นอกจากนั้น ทหารอังกฤษ เสียชีวิตกว่า 450 ศพ และทหารชาติอื่นๆ สิ้นชีพหลายร้อยศพ
ส่วนกำลังทหารและเจ้าหน้าที่ความมั่นคงอัฟกานิสถาน เสียชีวิตกว่า 60,000 ศพ ส่วนพลเรือนในอัฟกานิสถาน เสียชีวิตมากกว่านี้ 2 เท่า หรือนับ 120,000 ศพ
ในขณะที่รัฐบาลสหรัฐฯได้ใช้งบประมาณในการทำสงครามอันยาวนาน 20 ปีในอัฟกานิสถาน นับ 2.3 ล้านล้านดอลลาร์
...
คุ้มค่าหรือไม่? คำตอบย่อมขึ้นอยู่ว่าจะใช้มาตรฐานใดมาวัด
ก่อนสหรัฐฯและกองกำลังพันธมิตรจะเปิดฉากทำสงครามในอัฟกานิสถานนั้น ในช่วงระหว่างปี 2539-2544 กลุ่มก่อการร้ายอัลเคดา ภายใต้การนำของ อุสมาห์ บิน ลาเดน สามารถเข้ามาตั้งค่ายฝึกฝนการก่อการร้ายในอัฟกานิสถาน รวมทั้งการทดสอบการใช้แก๊สพิษกับสุนัข ไปจนถึงการชักชวนเกณฑ์คนหนุ่มให้มาเข้าร่วมกับกลุ่มอัลเคดา จนมีอาสาสมัครจากทั่วโลกมาเข้าร่วมในสงครามจีฮัด นับ 20,000 คน
ตามรายงานระบุว่า กลุ่มอัลเคดายังเกี่ยวข้องโดยตรงกับการโจมตีสถานทูตสหรัฐฯสองครั้งในเคนยาและแทนซาเนีย ในปี 2541 คร่าชีวิตผู้คนนับ 224 ศพ ส่วนใหญ่เป็นพลเรือน
กลุ่มอัลเคดาสามารถปฏิบัติการก่อการร้ายโดยไม่ต้องรับโทษในอัฟกานิสถาน เพราะได้รับการคุ้มครองจากรัฐบาลตาลีบัน ซึ่งยึดประเทศได้ทั้งหมดในปี 2539 หลังจากทหารกองทัพอดีตสหภาพโซเวียตถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถาน หลังสู้รบกับนักรบมูจาฮิดีน ที่พยายามขับไล่ทหารโซเวียต จนเกิดสงครามกลางเมืองในอัฟกานิสถานมายาวนาน
ตอนนั้น รัฐบาลสหรัฐฯคิดว่า ซาอุดีอาระเบีย คือพันธมิตร จึงให้ช่วยเกลี้ยกล่อมกลุ่มตาลีบันขับไล่กลุ่มอัลเคดาออกจากอัฟกานิสถาน แต่ตาลีบันยืนกรานปฏิเสธ
หลังเกิดเหตุวินาศกรรม 9/11 แล้ว สหรัฐฯและพันธมิตรได้ขอให้กลุ่มตาลีบันส่งตัวอุสมาห์ บิน ลาเดน และสมาชิกอัลเคดาที่ต้องรับผิดชอบกับเหตุวินาศกรรมช็อกโลกครั้งนี้ แต่กลุ่มตาลีบันปฏิเสธอีกเช่นเคย
ดังนั้น หนึ่งเดือนต่อมา กองกำลังต่อต้านตาลีบัน ที่รู้จักในชื่อกองกำลังพันธมิตรภาคเหนือได้เป็นทัพหน้า โดยมีกำลังทหารสหรัฐฯและอังกฤษคอยช่วยสนับสนุน บุกยึดกรุงคาบูลคืนจากตาลีบันได้สำเร็จ จนทำให้สมาชิกอัลเคดาหนีไปยังชายแดน ข้ามเข้าไปในปากีสถาน
...
แหล่งข่าวด้านความมั่นคงอาวุโส เผยกับบีบีซีว่า นับตั้งแต่นั้นมาไม่เคยมีการก่อวินาศกรรมในต่างประเทศที่วางแผนจากอัฟกานิสถานประสบความสำเร็จเลยแม้แต่ครั้งเดียว เนื่องด้วยมาตรการปราบปรามการก่อการร้ายระหว่างประเทศ ซึ่งถือเป็นการประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์
'ไบเดน' ไม่เสียใจ สั่งถอนทหารที่เหลือทั้งหมดออกจากอัฟกานิสถาน
ประธานาธิบดีโจ ไบเดนแห่งสหรัฐฯ ได้แถลงที่ทำเนียบขาว เมื่อเดือนเมษายน 2564 สั่งถอนทหารอเมริกันที่เหลือทั้งหมดออกจากอัฟกานิสถานภายในสิ้นเดือนสิงหาคม ก่อนจะถึงวันที่ 11 กันยายน 2564 ซึ่งถือเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการยุติสงครามของสหรัฐฯในอัฟกานิสถาน ที่ดำเนินมาอย่างยาวนานนับ 20 ปี
รัฐบาลสหรัฐฯภายใต้การนำของไบเดน ตัดสินใจถอนทหารอเมริกันทั้งหมดก่อนถึงวันที่ 11 กันยายน เพื่อต้องการรำลึกถึงเหตุวินาศกรรม 9/11 ที่อุบัติขึ้นในวันนี้ 20 ปีก่อน
ทว่าขณะใกล้ถึงวันที่ทหารอเมริกันถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถาน กลุ่มตาลีบันได้หวนกลับมาบุกยึดเมืองและพื้นที่ชนบทได้อย่างรวดเร็วจนน่าวิตก
อย่างไรก็ตาม ประธานาธิบดีไบเดน กล่าวว่า เขาไม่เสียใจที่สั่งถอนทหารอเมริกันที่เหลือทั้งหมดออกจากอัฟกานิสถาน ในขณะที่กลุ่มตาลีบันสามารถบุกยึดเมือง พื้นที่ในชนบทได้กว่าครึ่งประเทศ และขณะนี้ได้ยึดเมืองเอกของจังหวัดในอัฟกานิสถานได้แล้ว 9 จังหวัดจาก 34 จังหวัดเมื่อถึงวันที่ 11 ส.ค. 64
ประธานาธิบดีไบเดนยังกล่าวเรียกร้องให้บรรดาผู้นำในอัฟกานิสถานต้องหันมาสมัครสมานสามัคคี และต่อสู้เพื่อประเทศชาติของพวกเขาเอง
ในขณะที่ ตามรายงานของวอชิงตันโพสต์ อ้างการเปิดเผยของเจ้าหน้าที่ข่าวกรองสหรัฐฯ ซึ่งไม่ขอเปิดเผยชื่อบอกว่า กรุงคาบูล อาจตกอยู่ในเงื้อมมือของกลุ่มตาลีบันภายใน 90 วันเท่านั้น ขณะที่ทหารสหรัฐฯและต่างชาติ ถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถาน ปิดฉากสงครามที่ยาวนานนับ 20 ปี และชาวอัฟกานิสถานคงต้องประสบกับชะตากรรมซ้ำรอยเดิมอย่างน่าสะเทือนใจ.
ผู้เขียน : อรัญญา ศรีจันทรนิตย์
อ่านข่าวเกี่ยวข้อง