รังสีเอ็กซ์เป็นส่วนหนึ่งของการระเบิดของแสงที่มองเห็นและมองไม่เห็นของดาวเคราะห์ขนาดยักษ์ เกิดจากอนุภาคไอออนที่มีประจุซึ่งมีปฏิสัมพันธ์กับชั้นบรรยากาศ นักวิทยาศาสตร์รู้มานาน 40 ปีว่าดาวพฤหัสบดีสร้างรังสีเอ็กซ์ แต่ก็ไม่รู้ว่าเกิดขึ้นได้อย่างไร รู้เพียงว่ารังสีเอ็กซ์ถูกสร้างขึ้นเมื่อไอออนซึ่งเป็นอะตอมหรือโมเลกุลที่มีประจุไฟฟ้าชนเข้ากับชั้นบรรยากาศของดาว
ปรากฏการณ์นี้คล้ายคลึงกับการเกิดแสงออโรรา หรือแสงเหนือบนโลก พบเห็นได้ในช่วงเดือนที่อากาศหนาวเย็นในประเทศทางตอนเหนือสุด ทว่าแสงออโรราบนดาวพฤหัสบดีมีพลังเยอะกว่าโลกมาก เพราะปล่อยพลังงานออกมาหลายร้อยกิกะวัตต์ ล่าสุดทีมวิจัยนำโดยนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยคอลเลจ ลอนดอน ในอังกฤษ และสภาวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีน ได้ร่วมการสังเกตการณ์สภาพแวดล้อมของดาวพฤหัสบดีอย่างใกล้ชิดโดยยานอวกาศจูโนขององค์การนาซา ทีมพบว่ามีความสัมพันธ์ที่ชัดเจนระหว่างคลื่นพลาสมาคือก๊าซที่มีสภาพเป็นไอออน และรังสีเอ็กซ์ในแสงออโรราที่ขั้วเหนือของดาวพฤหัสบดี จึงได้ใช้แบบจำลองคอมพิวเตอร์เพื่อยืนยันว่าคลื่นพลาสมาจะเป็นตัวขนส่งอนุภาคไอออนไปสู่ชั้นบรรยากาศของดาวพฤหัสบดี
นักวิทยาศาสตร์ระบุว่ารังสีเอ็กซ์ถูกกระตุ้นโดยการสั่นสะเทือนอย่างสม่ำเสมอในเส้นสนามแม่เหล็กของดาวพฤหัสบดีที่ล้อมรอบดาวในแนวดิ่งโดยเชื่อมต่อจากขั้วเหนือไปยังขั้วใต้ การสั่นสะเทือนเหล่านี้สร้างคลื่นของพลาสมาขนาดเท่าดาวเคราะห์ คลื่นพลาสมาที่ขนส่งไอออนได้เคลื่อนที่ไปตามเส้นสนามแม่เหล็กจนชนกับชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ และปล่อยพลังงานจำนวนมหาศาลในรูปแบบของรังสีเอ็กซ์ นอกจากนี้ทีมยังสังเกตพบว่าการระเบิดของรังสีเอ็กซ์เกิดขึ้นทุกๆ 27 นาที.
(ภาพประกอบ Credit : NASA)
...