ประเมินผลกระทบเรือยักษ์ขวางคลองสุเอซ

• บรรดาผู้เชี่ยวชาญด้านกู้ภัยทางน้ำกำลังหาทางช่วยกู้เรือบรรทุกสินค้า "Ever Given" ของบริษัทญี่ปุ่น "โชเออิ คิเซน ไคฉะ" ดำเนินกิจการเดินเรือโดย Evergreen Marine Corporation ที่ไต้หวัน เกยตื้นขวางการเดินเรือในคลองสุเอซ ที่เชื่อมต่อระหว่างทะเลเมดิเตอร์เรเนียน กับทะเลแดง ตั้งแต่เมื่อวันที่ 23 มี.ค.64 ปิดกั้นเส้นทางการเดินเรือเอเชีย ยุโรปทั้งสองฝั่ง
• ที่ปรึกษาของประธานาธิบดีอียิปต์ประเมินว่า น่าจะใช้เวลา 2-3 วันในการแก้ไขสถานการณ์แล้วเปิดการเดินเรือในคลองสุเอซได้อีกครั้ง ในขณะที่ผู้เชี่ยวชาญต่างเชื่อว่าอาจใช้เวลานานหลายสัปดาห์ในการขนถ่ายน้ำหนัก เอาตู้สินค้าออกไป เพื่อให้เรือลอยขึ้นมาได้อีกครั้ง  
• ความล่าช้าทุกนาทีเป็นเงินเป็นทอง ข้อมูลจาก Lloyd's List ระบุว่า สินค้าที่ตกค้างคิดเป็นความสูญเสียค่าใช้จ่ายวันละ 9,600 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือเกือบ 300,000 ล้านบาท คิดเป็นชั่วโมงละ 400 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ประมาณ 12,000 ล้านบาท

เรือบรรทุกสินค้า Ever Given ที่ดำเนินงานโดยบริษัทเดินเรือ Evergreen Marine Corporation ของไต้หวัน ยังคงเกยตื้นขวางการเดินเรือในคลองสุเอซ ของอียิปต์ ส่งผลให้การค้าโลกต้องชะงักมาเป็นวันที่ 6 ท่ามกลางความพยายามในการกู้เรือด้วยวิธีต่างๆ และมูลค่าความเสียหายที่เกิดขึ้น โดยวิกฤติคลองสุเอซที่เกิดขึ้นครั้งนี้ และผลกระทบที่จะตามมา เป็นการตอกย้ำว่าโลกเรายังพึ่งพาห่วงโซ่อุปทานอย่างมาก

ผลกระทบต่อการค้าโลก

เมื่อต้อรอข้ามคลองสุเอซ การขนส่งที่ล่าช้าจะส่งผลกระทบต่อสินค้าสั่งออนไลน์หลายประเภทตั้งแต่เสื้อผ้า รองเท้า อุปกรณ์กีฬา เครื่องใช้ไฟฟ้า และอาหาร ตลอดจนน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทาน อาจทำให้ราคาสินค้าปรับสูงขึ้น และสิ่งที่ผู้ส่งออกกังวลมากสุด คือปัญหาการขาดแคลนตู้คอนเทนเนอร์ และค่าระวางเรือจะปรับเพิ่มขึ้นไปอีกที่ผ่านมา

เรือบรรทุกสินค้าประมาณ 20,000 ลำ หรือประมาณ 12% ของการค้าขนส่งทั่วโลกใช้เส้นทางผ่านคลองสุเอซ ที่มีระยะทาง 193 กิโลเมตร เชื่อมต่อทะเลเมดิเตอร์เรเนียน กับทะเลแดง เป็นเส้นทางเดินเรือที่ช่วยร่นเวลาในการเดินทางไปมาระหว่างเอเชียกับยุโรป หากไม่ใช้เส้นทางผ่านคลองสุเอซ เรือสินค้าจะต้องไปอ้อมที่แหลมกู๊ดโฮป ทางตอนใต้สุดของทวีปแอฟริกา ซึ่งใช้เวลานานกว่าถึงเกือบ 2 สัปดาห์

ข้อมูลจาก Lloyd's List ระบุว่า การปิดคลองครั้งนี้ ทำให้มีสินค้าต้องถูกส่งล่าช้าคิดเป็นมูลค่าความเสียหาย 9,600 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อวัน หรือประมาณเกือบ 300,000 ล้านบาท คิดเป็นชั่วโมงละ 400 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 12,000 ล้านบาท

จากการเปิดเผยข้อมูลของบริษัทวิจัยด้านธุรกิจ IHS Markit ระบุว่า เมื่อเส้นทางการเดินเรือผ่านคลองสุเอซถูกปิดกั้นแบบนี้ จะยิ่งเป็นการซ้ำเติมปัญหาของระบบขนส่งสินค้าที่มีมาก่อนหน้านี้จากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่ทำให้การเดินทางขนส่งต้องชะงักไป โดยจะเกิดปัญหาต่อการดำเนินงานกิจการท่าเรือหลายแห่งในยุโรป การขาดแคลนตู้คอนเทนเนอร์หมุนเวียนในระบบ 

บริษัทให้บริการเดินเรือ Leth Agencies ระบุว่า จนถึงช่วงสุดสัปดาห์ มีเรือบรรทุกสินค้ากว่า 300 ลำ มาจอดบริเวณท่าเรือเข้าคลองสุเอซ ท่าเรือ Great Bitter Lake และท่าเรือในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน  

โจ เรย์โนลด์ หัวหน้าวิศวกรของบริษัท Maersk ในรัฐโอไฮโอ ของสหรัฐฯ เปิดเผยว่า ขณะนี้มีเรือบรรทุกสินค้ากว่า 300 ลำ กำลังจอดรออยู่ในทะเลแดง เพื่อที่จะผ่านเข้าไปบริเวณช่องทางตอนใต้ของคลองสุเอซ เปิดทางให้เรือขุด เรือลาก เร่งเข้าไปช่วยกู้เรือ Ever Given โดยบอกว่าซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้จะส่งผลกระทบแค่การเดินเรือจากเอเชียไปยุโรปเท่านั้น แต่จะขยายวงกระทบต่อการเดินเรือทั่วโลก 

ล่าสุด บริษัท Ikea ผู้ผลิตและจำหน่ายเฟอร์นิเจอร์และอุปกรณ์แต่งบ้านรายใหญ่ของสวีเดน ประกาศเตือนว่า การขนส่งสินค้าจะล่าช้า เพราะสินค้าส่วนใหญ่ของ Ikea ผลิตจากเอเชีย ทั้งเฟอร์นิเจอร์ และเครื่องใช้ไฟฟ้า

ผลกระทบต่อราคาน้ำมัน

นับตั้งแต่เรือ Ever Given ประสบเหตุเกยตื้นกลางคลองสุเอซ เมื่อวันอังคาร 23 มี.ค. นักลงทุนในตลาดน้ำมันทั่วโลกต่างมีปฏิกิริยารุนแรงต่อข่าวนี้ เนื่องจากประมาณ 10% ของการขนส่งน้ำมันทางทะเล จะใช้เส้นทางผ่านคลองสุเอซ คิดเป็น 1.74 ล้านบาร์เรลต่อวัน จากปริมาณการขนส่งน้ำมันดิบทางเรือทั้งหมด 39.2 ล้านบาร์เรลต่อวัน

เมื่อวันศุกร์ 26 มี.ค. ราคาน้ำมันพุ่งขึ้นไปมากกว่า 3 ดอลลาร์สหรัฐต่อบาร์เรล เนื่องมาจากความวิตกกังวลว่าสถานการณ์วิกฤติคลองสุเอซ อาจจะยืดเยื้อไปอีกหลายสัปดาห์ ส่งผลกระทบต่อการขนส่งน้ำมันดิบ น้ำมันกลั่น และส่งผลกระทบต่ออุปทานน้ำมันดิบ 

อย่างไรก็ตาม ราคาน้ำมันยังถูกกดดันต่อเนื่องเป็นสัปดาห์ที่ 3 จากความวิตกกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่ส่งผลกให้หลายประเทศในยุโรปต้องกลับมาประกาศใช้มาตรการล็อกดาวน์อีกครั้ง

ขณะที่มีความคาดหมายว่า ในที่ประชุมโอเปคพลัส ในวันที่ 1 เม.ย.นี้ เพื่อตัดสินใจเกี่ยวกับแนวทางการผลิตน้ำมันในเดือน พ.ค. เชื่อว่าทุกฝ่ายน่าจะเห็นพ้องให้คงเพดานการผลิตน้ำมันดิบไว้ที่ระดับต่ำตามเดิม เนื่องจากการล็อกดาวน์ในยุโรปน่าจะยังทำให้ปริมาณความต้องการใช้น้ำมันอยู่ในระดับต่ำ  

ซาโตรุ โยชิดะ นักวิเคราะห์ด้านสินค้าโภคภัณฑ์แห่งบริษัท ราคุเทน ซีเคียวริตี้ เปิดเผยว่า ตอนนี้ตลาดน้ำมันอยู่ในภาวะฝันร้าย เนื่องจากอุปสงส์ไม่คล่องตัวจากวิกฤติคลองสุเอซ ในขณะที่อุปทานก็ชะลอตัวจากการประกาศล็อกดาวน์ยุโรป  

แบกรับความเสี่ยงในการตัดสินใจเปลี่ยนเส้นทาง

ตอนนี้เรือบรรทุกสินค้ากว่า 200 ลำที่จอดรออยู่ มีเพียง 2 ทางเลือก ว่าจะรอต่อไป หรือจะเปลี่ยนเส้นทาง ซึ่งก่อนหน้านี้  JPMorgan เตือนว่า หากสถานการณ์ยิ่งยืดเยื้อไปมากเท่าไหร่ บริษัทขนส่งก็จะยิ่งมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นทั้งค่าเช่าเรือขนส่ง และค่าน้ำมันเชื้อเพลิง 

โดยก่อนหน้านี้เรือ Ever Greet ของ Evergreen Marine ซึ่งเป็นบริษัทเดียวกับ Ever Given ได้ตัดสินใจเปลี่ยนเส้นทางอ้อมไปทางแหลมกู๊ดโฮป ซึ่งต้องใช้เวลาเดินทางเพิ่มขึ้นประมาณ 2 สัปดาห์ และยังเคยเป็นเส้นทางเดินเรือที่อันตราย เนื่องจากมีโจรสลัดปล้นสดมภ์สินค้าออกอาละวาดเป็นประจำ บริเวณนอกชายฝั่งของโซมาเลีย และนอกชายฝั่งอ่าวกินี

ด้านข้อมูลดาวเทียมจาก MarineTraffic.com ระบุว่า ตอนนี้มีเรือขนส่งก๊าซธรรมชาติ Pan Americas ที่จอดรออยู่ในกลางมหาสมุทรแอตแลนติก ได้ตัดสินใจเปลี่ยนเส้นทางลงใต้ ไปทางแหลมกู๊ดโฮปแล้วเช่นกัน และตอนนี้มี 2 บริษัทได้แก่ Maersk และ Hapag-Lloyd ที่กำลังพิจารณาว่าจะเปลี่ยนเส้นทางการเดินเรือ

กองเรือที่ 5 หน่วยนาวิกโยธินสหรัฐฯ ที่ปฏิบัติหน้าที่อยู่แถบทะเลแดง เปิดเผยว่า ในช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา มีเรือบรรทุกสินค้าหลายลำได้ติดต่อเข้ามา บอกว่ามีความวิตกกังวลเรื่องความปลอดภัยในการเดินเรือ เกรงว่าจะถูกโจมตี

ขณะเดียวกัน จ้าว ซิง เฟิง ผู้จัดการสมาคมผู้ประกอบการเดินเรือจีน ในนครเซี่ยงไฮ้เปิดเผยกับ Financial Times เตือนว่า เรือบรรทุกสินค้าที่ตัดสินใจว่าจะเปลี่ยนเส้นทางไปผ่านแหลมกู๊ดโฮป ควรจะมีเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยพิเศษบนเรือไปเพิ่มด้วย เพื่อให้แน่ใจเรื่องความปลอดภัยจนถึงที่หมายปลายทาง

วิลลี่ ลิน ประธานสมาคมผู้ประกอบการเดินเรือฮ่องกง เรียกร้องให้เรือรบของนานาประเทศ ช่วยออกมาคุ้มกันเรือสินค้าที่ต้องเปลี่ยนเส้นทางเดินเรือ เนื่องจากมองว่าครั้งนี้เป็นสถานการณ์วิกฤติและอาจยืดเยื้อ หากว่าการกู้เรือยังไม่สำเร็จ และต้องปิดคลองสุเอซต่อไปในช่วงสัปดาห์ข้างหน้า.

ผู้เขียน เพ็ญโสภา สุคนธรักษ์

ข้อมูล The Guardian Market Watch CNBC