แจ็ค หม่า อยู่ไหน? ลือหึ่งโดนอุ้ม หรือแค่เก็บตัวหลังกินแหนงรัฐบาลจีน

• จู่ๆ ข่าวคราวของ แจ็ค หม่า มหาเศรษฐีชาวจีน ผู้ก่อตั้ง อาลีบาบา ก็เงียบหายไปกว่า 2 เดือน จนเกิดคำถามมากมายบนโลกออนไลน์ว่า เขาหายไปไหน
  
  
• ก่อนหน้านี้ แจ็ค หม่า เพิ่งกล่าวโจมตีระบบตรวจสอบของรัฐบาล จนทำให้บริษัทของเขาถูกเพ่งเล็ง นี่เป็นสาเหตุที่ทำเขาหายตัวไปหรือไม่ หรือหม่าเพียงแค่เก็บตัวชั่วคราวเท่านั้น
  
  
• นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่จู่ๆ นักธุรกิจหรือผู้มีชื่อเสียงในจีนจะหายตัวไปอย่างไร้ร่องรอย และมีหลายคนที่ปรากฏตัวอีกครั้งพร้อมกับถูกรัฐบาลดำเนินคดี
  
  

แจ็ค หม่า เป็นใคร?

แจ็ค หม่า เป็นผู้ก่อตั้งกลุ่ม ‘อาลีบาบา’ บริษัทเทคโนโลยีจีน ที่ให้บริการทั้งตลาดออนไลน์, อินเทอร์เน็ต และเอไอต่างๆ ซึ่งทำให้นายหม่ากลายเป็นหนึ่งในบุคคลที่ร่ำรวยที่สุดในแดนมังกร มีทรัพย์สินประมาณ 5.1 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือราว 1.53 ล้านล้านบาท

หม่ายังเป็นผู้ก่อตั้ง ‘แอนต์ กรุ๊ป’ หรือชื่อเดิมคือ แอนต์ ไฟแนนเชียล และ อาลีเพลย์ ซึ่งเป็นบริษัทในเครืออาลีบาบา และเป็นแพลตฟอร์มการจ่ายเงินดิจิทัลรายใหญ่ที่สุดในจีนอีกด้วย

แต่สิ่งที่ทำให้ แจ็ค หม่า เป็นที่รู้จักและมีชื่อเสียงไปทั่วโลก ไม่ใช้ความเป็นเจ้าของบริษัทใหญ่ แต่เป็นภูมิหลังของเขาที่พลิกชีวิตจาก คนจนเป็นคนร่ำรวย ในอดีตนายหม่าเป็นเพียงครูสอนภาษาอังกฤษถังแตก กระทั่งมีคนแดนนำให้เขารู้จักกับอินเทอร์เน็ตระหว่างที่การเดินทางเยือนสหรัฐฯ ในช่วงปี 1990

ในปี 1999 นายหม่าโน้มน้าวเพื่อนจนได้เงินมา 60,000 ดอลลาร์ เพื่อเริ่มธุรกิจใหม่ในจีน และก่อตั้ง อาลีบาบา จากห้องนอนของเขาในเมืองหังโจว และนี่เป็นจุดเริ่มต้นการปฏิวัติการค้าปลีก จากนั้นนายหม่าก็มีชื่อเสียงมากขึ้นเรื่อยๆ และได้รับเชิญไปกล่าวบรรยายประสบการณ์ในงานนับไม่ถ้วน จนเขากลายเป็นสัญลักษณ์ของผู้มีอิทธิพลด้านเทคโนโลยีของจีน

ผิดใจรัฐบาลจีน

เมื่อ 24 ต.ค. 2563 นายหม่าเข้าร่วมการประชุมสุดยอด ‘บันด์ ซัมมิต’ (Bund Summit) ในนครเซี่ยงไฮ้ เขาวิพากษ์วิจารณ์สมาชิกสภานิติบัญญัติจีน ที่บังคับใช้ ‘ความตกลงบาเซิล’ (Basel Accords) ซึ่งเป็นเกณฑ์กำกับดูแลเงินกองทุนทั่วโลก โดยระบุว่า ความตกลงนี้เหมือนเป็นสโมสรของเหล่าคนแก่ และเราไม่สามารถนำวิธีการของเมื่อวานมาใช้กับอนาคตได้

มหาเศรษฐีผู้นี้ยังกล่าวด้วยว่า ความตกลงบาเซิลขัดขวางโอกาสของคนหนุ่มสาวและประเทศที่กำลังพัฒนา และเป็นกฎที่จำกัดการคิดนวัตกรรมใหม่ๆ

ก่อนหน้าการประชุม แอนต์ กรุ๊ป ของนายหม่ากำลังดำเนินการขายหุ้นมูลค่า 3.7 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ สู่สาธารณ หรือ ไอพีโอ ซึ่งจะทำให้มูลค่าของบริษัทเพิ่มขึ้นจนเกินกว่า 3 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และจะทำให้ทรัพย์สินสูงขึ้นไปอีก และครองตำแหน่งชายผู้ร่ำรวยที่สุดในจีนอย่างมั่นคง

แต่หลังจากการประชุมครั้งนั้น ทุกอย่างก็เปลี่ยนไป การทำไอพีโอของแอนต์ กรุ๊ป ซึ่งได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่ตรวจสอบของจีนไปแล้ว ถูกระงับโดยตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ ซึ่งอ้างว่า แอนต์ กรุ๊ปได้รายงานปัญหาสำคัญต่างๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงในสภาพแวดล้อมของการกำกับดูแลเทคโนโลยีทางการเงิน ทำให้มูลค่าทางการตลาดของอาลีบาบา ดิ่งลง 17% หรือ 1.4 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ

ต่อมาในช่วงปลายเดือนธันวาคม 2563 สำนักงานกำกับดูแลตลาดแห่งชาติจีน หรือ State Administration for Market Regulation (SAMR) ก็เริ่มการสืบสวนบริษัท อาลีบาบา ว่ามีพฤติกรรมผูกขาดหรือไม่ และสั่งให้ แอนต์ กรุ๊ป ปรับโครงสร้างการดำเนินกิจการใหม่ ก่อนที่นายหม่าจะถูกเจ้าหน้าที่ตรวจสอบเชิญตัวไปสอบสวน และหายตัวไปจากสายตาของสาธารณชนนับแต่นั้น

โดนอุ้มหรือแค่เก็บตัวเงียบ?

นอกจากข่าวเรื่องที่เขาถูกเชิญตัวไปสอบสวน ไม่มีใครพบเห็นนายหม่าในที่สาธารณะมานานกว่า 2 เดือนแล้ว เขาโพสต์ทวิตเตอร์ของตัวเองครั้งสุดท้ายเมื่อ 10 ต.ค. 2563 และไม่ได้ไปเป็นกรรมการในตอนสุดท้ายของรายการ ‘Africa’s Business Heroes’ เมื่อเดือนพฤจิกายน โดยมีผู้บริหารคนอื่นของอาลีบาบาไปร่วมแทน ภาพของเขายังถูกถอดออกจากเว็บไซต์ของรายการด้วย แต่โฆษกของอาลีบาบายืนยันว่า นายหม่าไปร่วมรายการไม่ได้เพราะปัญหาด้านตารางงาน

การหายตัวไปของนายหม่าทำให้เกิดข่าวลือมากมาย หลายคนตั้งคำถามว่า เขาถูกรัฐบาลจับกุมตัวไปแล้วหรือไม่ ขณะที่ ศ. เฉิน จื้ออู่ ศาสตราจารย์วิชาการเงินของมหาวิทยาลัยฮ่องกง บอกกับไฟแนนเชียล ไทม์ส ว่า การที่แอนต์ กรุ๊ป กับอาลีบาบาถูกตรวจสอบ กับการหายไปของนายหม่าเกิดขึ้นในเวลาใกล้เคียงกัน ไม่น่าจะใช่เรื่องบังเอิญ “ทุกอย่างเปลี่ยนไปหลังจากการปราศรัยนั้น สำนักข่าวซินหัวยังออกมาโจมตีนายหม่าอย่างโจ่งแจ้งด้วย”

อย่างไรก็ตาม นายเดวิด เฟเบอร์ ผู้สื่อข่าวของเว็บไซต์ข่าว ซีเอ็นบีซี ออกมายืนยันในวันอังคารที่ 5 ม.ค. 2564 ว่า นายหม่าไม่ได้หายตัวไป หรือว่าถูกจับกุม แต่เขากำลังเก็บตัวเงียบสักระยะหนึ่ง ในขณะที่รัฐบาลกำลังตรวจสอบอาลีบาบา และแอนต์ กรุ๊ป เท่านั้น โดยมีความเป็นไปได้สูงที่ตอนนี้นายหม่าจะอยู่ที่หังโจว ที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของอาลีบาบา

ไม่ใช่ครั้งแรก นักธุรกิจ-คนดังจีน หายตัวลึกลับ

จนถึงตอนนี้ ยังไม่มีใครสามารถยืนยันได้ว่า นายหม่าหายตัวอยู่ที่ไหน หรือถูกจับกุมตัวไปแล้ว แต่นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่จู่ๆ นักธุรกิจหรือผู้มีชื่อเสียงในจีนจะหายตัวไปอยู่ไร้ร่องรอย และมีหลายคนที่ปรากฏตัวอีกครั้งพร้อมกับถูกรัฐบาลดำเนินคดี

เช่นกรณีของนายซู จ้างหรุน ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย เขาหายตัวไปในช่วงเดือน ก.พ. 2563 หลังจากวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลจีนที่ห้ามรายงานข้อมูลเกี่ยวกับการระบาดของไวรัสโควิด-19 เพื่อนๆ ไม่สามารถติดต่อเขาได้ และบัญชีผู้ใช้ วีแชต และ เว่ยป๋อ ของเขาถูกระงับ ต่อมาในวันที่ 6 ก.ค. ปีเดียวกัน ก็มีข่าวว่านายซูถูกควบคุมตัวไว้ที่บ้านในกรุงปักกิ่ง ข้อหาวิพากษ์วิจารณ์การรับมือไวรัสของรัฐบาล ก่อนที่เขาจะถูกปล่อยด้วยใน 6 วันต่อมา

ในปีเดียวกัน นายเหริน จื่อเฉียง เศรษฐีนักค้าอสังหาริมทรัพย์และบล็อกเกอร์ชื่อดังเจ้าของฉายา ‘ปืนใหญ่เหริน’ จากการที่เขาเป็นนักวิพากษ์วิจารณ์พรรคคอมมิวนิสต์ตัวยง หายตัวไปในเดือนมีนาคม หลังโจมตีการรับมือโควิด-19 ของรัฐบาลจีน ก่อนที่ในเดือนกันยายน เขาจะถูกศาลตัดสินลงโทษจำคุก 18 เดือนในข้อหา คอร์รัปชัน หลังมีการไต่สวนเพียงวันเดียวเท่านั้น

นอกจากนี้ยังมีกรณีที่โด่งดังไปทั่วโลกอย่าง การหายตัวไปของ ฟ่าน ปิงปิง อดีตนักแสดงหญิงชื่อดังของจีน ในเดือนกรกฎาคม 2561 หลังจากเธอถูกแฉว่า ทำสัญญา 2 ฉบับหรือสัญญา “หยิน-หยาง” เพื่อปกปิดรายได้ที่แท้จริงจากอุตสาหกรรมภาพยนตร์ และเลี่ยงภาษีมูลค่าหลายล้านดอลลาร์สหรัฐ ท่ามกลางข่าวลือว่าเธอถูกจับกุมแล้ว ก่อนที่เธอจะปรากฏตัวอีกครั้งในเดือนตุลาคมปีเดียวกัน และขอโทษสังคมในคดีเลี่ยงภาษี โดยเธอรอดถูกตั้งข้อหาอาชญากรรมเพราะเป็นการทำผิดครั้งแรก แต่ต้องจ่ายค่าปรับเกือบ 130 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

แม้แต่ผู้มีตำแหน่งใหญ่โตในหน่วยงานระหว่างประเทศอย่างนาย เมิ่ง หงเว่ย ประธานองค์การตำรวจอาชญากรรมระหว่างประเทศ หรือ ตำรวจสากล (อินเตอร์โพล) ก็ไม่รอดถูกจีนดำเนินคดี โดยเขาหายตัวไปหลังเดินทางกลับจีนเมื่อ 25 ก.ย. 2561 หลังจากส่งข้อความรูปมีดให้ภรรยา คล้ายกับจะสื่อว่า เขากำลังตกอยู่ในอันตราย และในวันที่ 6 ต.ค. ตำรวจสากลเรียกร้องให้จีนเปิดเผยชะตากรรมของนายเมิ่ง จนจีนยอมรับว่า เขากำลังถูกสอบสวนในคดีคอร์รัปชัน ฐานรับสินบน ก่อนที่อินเตอร์โพลจะได้รับจดหมายลาออกของนายเมิ่ง

ส่วนชะตากรรมของ แจ็ค หม่า จะลงเอยเหมือนกับบุคคลในตัวอย่างข้างต้นนี้หรือไม่ ต้องติดตามกันต่อไป



ผู้เขียน: H2O

ที่มา: Yahoo, BusinessInsider