การสร้างและใช้ไฟนับเป็นหนึ่งในนวัตกรรมที่สำคัญที่สุดในวิวัฒนาการของมนุษย์ ประโยชน์ของไฟก็เช่น สร้างความอบอุ่น, ป้องกันสัตว์นักล่าที่ดุร้าย, ใช้ในการปรุงอาหาร ข้อเสียของไฟคือทำให้คนได้รับสารพิษในควัน อย่างไรก็ดี การใช้ไฟในยุคก่อนประวัติศาสตร์ถือเป็นประเด็นสำคัญหนึ่งในการวิจัยทางโบราณคดีของทีมผู้เชี่ยวชาญจากหลายสถาบัน
ก่อนหน้านี้มีการวิจัยชี้ว่าโฮมินิดส์ (hominids) ซึ่งเป็นบรรพบุรุษของมนุษย์ในยุคแรก อาจรอดชีวิตมาได้หลายพันปีในยุโรปโดยไม่ต้องเข้าถึงไฟ ซึ่งในปี 2559 มีการศึกษาทางพันธุกรรมที่ขัดแย้งกัน 2 ฉบับ โดยฉบับแรกเป็นของนักวิทยาศาสตร์อเมริกันกลุ่มหนึ่งศึกษาโปรตีนตัวรับเอริลไฮโดรคารบ์อน (aryl hydrocarbon receptor หรือ Ah receptor) ที่ไวต่อสารพิษที่พบในควันไฟ และมีความแตกต่างกันในโฮมินิดส์ 2 กลุ่ม ทีมสรุปว่ามนุษย์นีแอนเดอร์ธัลมีความไวต่อสารพิษเหล่านี้มากกว่ามนุษย์ยุคใหม่ถึงพันเท่า
ส่วนฉบับที่ 2 ที่มีนักวิจัยของมหาวิทยาลัยไลเดนและมหาวิทยาลัยและศูนย์วิจัยวาเคอนิงเงิน ในเนเธอร์แลนด์ กลับได้ข้อสรุปที่ตรงกันข้าม จากการศึกษายีนที่แตกต่างกัน 19 ยีน ทีมวิจัยพบว่ามนุษย์นีแอนเดอร์ธัลมีสายพันธุ์ของยีนที่ต้านทานต่อผลกระทบที่เป็นอันตรายของสารพิษมากกว่ามนุษย์ยุคใหม่ ทั้งนี้ การวิจัยนี้เน้นถึงความสำคัญหลักของการทำงานของโปรตีนในบริบททางชีววิทยาที่เกี่ยวข้องเท่านั้น.