บอตสวานาน่าสนใจ

ประเทศในทวีปแอฟริกาที่ผมคิดว่าเป็นประเทศที่สงบ ปลอดภัยที่สุดแห่งหนึ่งก็คือ สาธารณรัฐบอตสวานา ผู้อ่านท่านอย่าคิดว่าเป็นประเทศเล็กๆนะครับ บอตสวานามีพื้นที่ 6 แสนตารางกิโลเมตร กว้างขวางใหญ่โตกว่าไทย แต่พื้นที่กว่าร้อยละ 70 เป็นทะเลทรายกาลาฮารี บอตสวานามีดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำที่ใหญ่ที่สุดในโลกชื่อโอคาวันโก และมีทะเลสาบเกลือที่ใหญ่ที่สุดในโลกอยู่ทางตอนเหนือชื่อมัคกาดิคกาดี

10 ปีที่แล้ว ผมเคยร่วมคณะเก็บข้อมูลการค้าการลงทุนในบอตสวานา ก่อนไปประเทศนี้ ผมก็คิดว่าบอตสวานาคงเหมือนแอฟริกาประเทศอื่นๆ แต่ไม่ใช่ครับ ใครจะนึกว่าประเทศที่เคยได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในชาติที่ยากจนที่สุดในโลก จะสามารถพัฒนาเป็นหนึ่งในประเทศที่มีอัตราเจริญเติบโตของรายได้ต่อหัวเฉลี่ยสูงที่สุดในโลก และสามารถพัฒนามาเป็นประเทศรายได้ระดับกลางที่มีจีดีพีเฉลี่ยในปีที่ผมเดินทางไป (2550) 16,516 ดอลลาร์สหรัฐฯ ปีที่แล้ว (2559) 16,900 ดอลลาร์ สหรัฐฯ เป็นประเทศที่มีอำนาจซื้อสูงเป็นอันดับ 4 ของทวีปแอฟริกา และมีมาตรฐานการครองชีพดีใกล้เคียงกับตุรกีและเม็กซิโก

นำเรื่องบอตสวานามาเขียนรับใช้เพราะไม่อยากให้คนไทยมองข้ามบอตสวานา แผ่นดินกว้างขวางใหญ่โตแต่มีประชากรเพียง 2.2 ล้านคน ได้รับการจัดอันดับความน่าเชื่อถือทางเศรษฐกิจสูงที่สุดในทวีปแอฟริกา ประเทศมีรายได้มากจากเหมืองเพชร อุตสาหกรรมการทำเหมืองแร่ทำรายได้ให้รัฐบาลบอตสวานาถึงร้อยละ 40 ของรายได้ทั้งหมด เมื่อได้เงินมาแล้ว รัฐบาลก็ใช้จ่ายอย่างรอบคอบมาก ปีที่ผมเทียวเที่ยวไปในบอตสวานา เป็นปีที่บอตสวานาค้นพบแร่ยูเรเนียม อีก 3 ปีถัดมา ก็มีการเจอ ทองคำ ทองแดง และน้ำมัน

ในหน่วยงานราชการของประเทศอื่นในทวีปแอฟริกา เรามักจะเจอข้าราชการเยอะแยะ และส่วนหนึ่งก็ทำงานกันอย่างไม่มีประสิทธิภาพ ผมไปประชุมกับหน่วยงานราชการและเอกชนหลายแห่งในบอตสวานา ที่นี่ใช้คนน้อยมาก แต่ทั้งคนและสถานที่สะอาดสะอ้านเป็นระเบียบ ผู้อำนวยการที่พบก็มักเป็นคนหนุ่มสาวที่จบการศึกษาจากสหราชอาณาจักรและสหรัฐอเมริกา โดยรัฐบาลบอตสวานาทุ่มทุนส่งทรัพยากรมนุษย์ของตนเองไปศึกษาหาความรู้จากต่างประเทศ

ที่ผมประทับใจและเคยนำมาเขียนลงในเปิดฟ้าส่องโลกมาแล้ว 2-3 ครั้ง ก็คือ บอตสวานาเป็นประเทศที่แทบจะไม่มีคอร์รัปชัน ผมถามเรื่องนี้จากบริษัทของคนจีนและเวียดนาม แทบทุกคนเตือนกันว่าห้ามพูดเรื่องคอมมิชชั่นหรือใต้โต๊ะที่นี่เด็ดขาด

ปีที่แล้ว องค์กร Transparency International ซึ่งเป็น หน่วยงานต่อต้านการคอร์รัปชันโลกจัดบอตสวานาว่ามีความโปร่งใสอยู่ในอันดับ 35 จาก 176 ประเทศ (ไทยอยู่ในอันดับที่ 101) ประเทศที่มีความโปร่งใสมากกว่าบอตสวานาก็เป็นพวกเดนมาร์ก (1) นิวซีแลนด์ (2) ฟินแลนด์ (3) สวีเดน (4) สวิตเซอร์แลนด์ (5) นอร์เวย์ (6) สิงคโปร์ (7) เยอรมนี ฯลฯ ในทวีปแอฟริกามีบอตสวานานี่ล่ะครับที่มีความโปร่งใสสูงสุด

ด้านโครงสร้างพื้นฐานพวกถนนหนทางในบอตสวานาต้องถือว่าอยู่ในระดับที่ดีครับ รัฐบาลมีสตางค์มากก็ไปลงทุนโครงสร้างพื้นฐานมาก โรงแรมและสถานที่พักในเมืองหลวงและสถานที่อื่นๆ ถือว่าดีถึงดีมาก การท่องเที่ยวได้รับการพัฒนาจนได้มาตรฐานตะวันตก ห้างสรรพสินค้าและร้านค้าต่างๆ ก็ระบบตะวันตก

แต่มีอย่างหนึ่งซึ่งผมยังงงกับตัวเลขนะครับ บอตสวานาเป็นประเทศที่มีประชากรวัยผู้ใหญ่ติดเชื้อ HIV/AIDS มากเป็นอันดับ 2 ของโลก พ.ศ.2558 มีผู้ติดเชื้อนี้ 3.5 แสนคน (จากประชากร 2.2 ล้านคน) เพียงปีเดียวคนตายเพราะโรคนี้ 3.2 พันคน ทั้งๆที่การสาธารณสุขของบอตสวานาถือว่าดีกว่าแอฟริกาประเทศอื่นๆ แต่อาจเป็นเพราะวัฒนธรรม ประเพณีอะไรบางอย่างที่ทำให้เชื้อแพร่กระจายได้ง่าย

เพราะเป็นประเทศที่มีพื้นที่ใหญ่ แต่ทรัพยากรมนุษย์ไม่พอ จึงเป็นโอกาสของคนไทยที่จะไปลงหลักปักฐาน ที่ผมไปประชุมกับหน่วยงานของรัฐ รัฐบาลบอตสวานาอยากให้คนไทยเข้าไปลงทุนด้านภัตตาคารร้านอาหาร โรงแรม เกสต์เฮาส์ รวมทั้งด้านการเกษตรซึ่งประเทศไทยของเรามีชื่อเสียงด้านภาคบริการและภาคเกษตรดีมากในระดับโลก

แทบทุกชั่วโมง ผมต้องอ่านข้อความของเพื่อนสมาชิกไลน์ @LGJ0596P พบว่าปัจจุบัน ท่านสนใจกันแต่เรื่องสงครามจนเครียด

ผมอยากให้ท่านหันมาสนใจเรื่องเศรษฐกิจการค้าการลงทุนกันบ้างครับ.

นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com