Wikipedia กระทบหนัก AI ทำคนเข้าเว็บน้อยลง หันไปใช้ AI ช่วยสรุป อ่านข้อมูลบนโลกออนไลน์

Wikipedia เว็บไซต์สารานุกรมออนไลน์ ที่ได้ขึ้นชื่อว่าเป็นลูกรักของ Google ที่ไม่ว่าจะค้นหาอะไรก็มักจะขึ้นข้อมูลของ Wikipedia มาก่อนเสมอ แต่ตอนนี้กำลังประสบปัญหาหนัก ยอดผู้เข้าชมจากผู้ใช้จริงบนเว็บไซต์ลดลงกว่า 8% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า โดยมูลนิธิ Wikimedia Foundation ออกมารายงานว่า เป็นผลกระทบมาจาก AI Summary และการที่คนรุ่นใหม่หันไปอ่านข้อมูลจากโซเชียลมีเดียแทน

Marshall Miller จากมูลนิธิ Wikimedia Foundation รายงานผ่านบล็อกโพสต์เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม ระบุว่า ปัจจุบัน Wikipedia มีการดำเนินงานเพื่อแยกการเข้าชมเว็บไซต์ของ “มนุษย์จริง” และ “บอต” ออกจากกัน โดยระบบตรวจจับบอต (Bot-Detection Systems) นี้ทำให้ค้นพบว่าทราฟฟิกที่เข้ามาชมเว็บส่วนใหญ่ในช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายนยังคงเป็นบอต แต่เป็นบอตที่สร้างมาเพื่อเลี่ยงการตรวจจับดังกล่าว จนส่งผลให้ยอดผู้เข้าชมจริงลดลงในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา

ทำไมยอดถึงลดลง?

Marshall Miller อธิบายเหตุผลว่าที่ยอดเข้าชมเว็บลดลงนั้นเป็นเพราะ อิทธิพลของ Generative AI และโซเชียลมีเดียที่เข้ามาเปลี่ยนพฤติกรรมการค้นหาของผู้คนไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน 2 กรณีหลัก ได้แก่

• เครื่องมือเสิร์ช (Search Engines) อย่างเช่น Google ปรับให้มีฟีเจอร์ AI Summary ช่วยสรุปเนื้อหาและข้อมูลให้เลย เพื่อตอบคำถามโดยตรง แทนที่จะส่งลิงก์ต่อไปยังเว็บไซต์ต้นทาง ทำให้ผู้ใช้ไม่คลิกต่อแม้จะอ้างอิงถึง Wikipedia ก็ตาม (แต่ทาง Google ได้ออกมาปฏิเสธว่าระบบ AI ของ Google ไม่ได้ลดทราฟฟิกให้กับเว็บไซต์ลง)
  
  
• พฤติกรรมการเสพข้อมูลเปลี่ยนไป โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ที่หันไปใช้แพลตฟอร์มโซเชียลเข้าถึงข้อมูล อย่างเช่นหาความรู้ผ่านวิดีโอสั้นบน TikTok หรือดูคลิปบน YouTube มากกว่าจะเปิดหาอ่านบนเว็บไซต์แบบเดิม

อย่างไรก็ตาม ทาง Wikipedia เองก็เคยทดลองสร้าง “AI สรุปบทความ” ของตัวเองเช่นกัน โดยจะสรุปเนื้อหาโดยรวมทั้งหมดไว้ด้านบน ก่อนจะให้ผู้อ่านคลิกเพื่อไปอ่านต่อ แต่โครงการนี้ต้องหยุดลงชั่วคราวหลังจากที่นักเขียนของแพลตฟอร์มบางคนแสดงความกังวลว่าหากให้ AI สรุปความอาจจะเกิดข้อผิดพลาดในเนื้อหาได้

เรียกร้องให้มีลิงก์ ส่งผู้อ่านกลับมาที่เว็บ

แม้ว่ายอดผู้เข้าชมจะลดลง แต่ทาง Marshall Miller และมูลนิธิฯ กลับไม่ได้มองเรื่องนี้ในแง่ลบ เพราะข้อมูลบน Wikipedia ยังคงถูกนำไปอ้างอิงผ่านช่องทางอื่น อย่างเช่น ข้อมูลการค้นหาบนเครื่องมือ AI หรือสื่อออนไลน์ต่าง ๆ แม้ผู้คนจะไม่ได้เข้าชมเว็บโดยตรง

Wikipedia คือเว็บไซต์ที่เติบโตมาได้เพราะมีระบบนิเวศแบบที่เปิดกว้างให้ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการสร้างและแก้ไขเนื้อหา ทำให้ปริมาณบทความเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด เป็นสารานุกรมออนไลน์ภายใต้องค์กรไม่แสวงผลกำไร ดำเนินงานภายใต้การดูแลของมูลนิธิ Wikimedia Foundation แพลตฟอร์มจึงต้องพึ่งทั้งผู้อ่านและนักเขียนให้เข้าไปเติมเต็ม

ทั้งนี้ โมเดลธุรกิจของ Wikipedia จะแตกต่างจากแพลตฟอร์มออนไลน์อื่น ๆ ตรงที่ไม่พึ่งเงินจากโฆษณา แต่จะอาศัยเงินจากการบริจาคมาที่มูลนิธิแทน และเงินส่วนใหญ่จะส่งต่อให้กับนักเขียนของแพลตฟอร์ม และเพื่อดูแลระบบต่าง ๆ  

และเมื่อเกิดปัญหาผู้เข้าชมน้อยลง และยังมี AI เข้ามาสร้างความเปลี่ยนแปลง ทาง Marshall Miller มองว่า “ยิ่งผู้คนเข้าชมน้อยลง ก็ยิ่งมีอาสาสมัครที่จะช่วยกันเขียนและปรับปรุงบทความบน Wikipedia ก็จะน้อยลง รวมถึงจำนวนผู้บริจาคที่สนับสนุนการดำเนินงานของมูลนิธิก็อาจลดลงเช่นกัน”

Marshall Miller กล่าวอย่างชัดเจนว่า บริษัทเทคโนโลยีที่ใช้ข้อมูลจาก Wikipedia ไม่ว่าจะเป็น AI ระบบค้นหา หรือโซเชียลมีเดีย ควรส่งเสริมให้ผู้ใช้กลับมาเยี่ยมชมเว็บไซต์ต้นทางด้วย เพื่อรักษาวงจรความรู้ให้ยั่งยืน

ในขณะเดียวกัน Wikipedia ก็เริ่มลงมือแก้ปัญหานี้เอง เช่น พัฒนาระบบใหม่สำหรับการระบุและให้เครดิตแหล่งข้อมูลจากสารานุกรม ตั้งสองทีมเฉพาะกิจเพื่อช่วยให้ Wikipedia เข้าถึงผู้อ่านกลุ่มใหม่ ๆ ตลอดจนเปิดรับอาสาสมัครใหม่เข้ามาร่วมพัฒนาเนื้อหา

พร้อมกับส่งสารถึงผู้อ่านว่า “เมื่อคุณค้นหาข้อมูลออนไลน์ อย่าลืมตรวจดูแหล่งอ้างอิง และคลิกเข้าไปอ่านต้นฉบับจริง” พร้อมเรียกร้องให้ผู้คน “พูดคุยกันถึงคุณค่าของความรู้ที่ถูกรวบรวมและกลั่นกรองโดยมนุษย์จริง ๆ” และตระหนักว่า “ข้อมูลที่อยู่เบื้องหลัง GenAI ทั้งหมดนั้น ถูกสร้างขึ้นโดยคนจริง ๆ ซึ่งสมควรได้รับการสนับสนุนมากกว่า”

ที่มา: TechCrunch [1][2], Diff

ติดตามเพจ Facebook: Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้ - https://www.facebook.com/ThairathMoney