คนมีรายได้หลายทางต้องรู้! “ภาษีครึ่งปี” คืออะไร? ทำไมสำคัญ รีบยื่นก่อนถูกเรียกเก็บ "ภาษีย้อนหลัง"

การยื่นภาษีไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่เป็นสิ่งที่บุคคลที่มีรายได้ทุกคนจำเป็นต้องทำ เพื่อให้มีเอกสารหลักฐานยืนยันรายได้ และมีส่วนร่วมในการช่วยพัฒนาประเทศจากเงินที่สรรพากรเก็บไป และการยื่นภาษีนั้นจะมี 2 ครั้งใน 1 ปี คือ ภาษีครึ่งปี และ ภาษีสิ้นปี

โดยการยื่นภาษีครึ่งปี คือการยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาครึ่งปีสำหรับผู้มีเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(5)-(8) ที่มีรายได้ตั้งแต่เดือนมกราคม จนถึงเดือนมิถุนายน ปี 2568 

ซึ่งการยื่นภาษีครึ่งปี 2568 นั้น เปรียบเสมือนการชำระภาษีไว้ล่วงหน้า เพื่อช่วยให้ผู้มีเงินได้สามารถคาดการณ์จำนวนเงินได้ตลอดปีภาษีของตัวเองจากเงินได้ในครึ่งปีแรก และเพื่อประเมินและวางแผนลดหย่อนภาษีก่อนที่จะยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ภ.ง.ด. 90 อีกครั้ง 

หากไม่มีการยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 อาจจะทำให้ผู้มีเงินได้ ไม่ได้เตรียมตัววางแผนทำให้ต้องชำระภาษีในการยื่นแบบภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ภ.ง.ด. 90 เป็นเงินจำนวนมากจนกลายเป็นภาระสำหรับเหล่าผู้มีเงินได้ที่ต้องเสียภาษี

ใครบ้างที่ต้องเสียภาษีครึ่งปี?

"ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาครึ่งปี" เป็นการยื่นแบบแสดงรายการเงินได้เฉพาะเงินได้พึงประเมิน 40(5)-(8) ที่ได้รับตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนมิถุนายนไม่ว่าจะมีเงินได้ประเภทอื่นรวมอยู่ด้วยหรือไม่ก็ตาม โดยยื่นภายในเดือนกันยายนของปีภาษีนั้น และภาษีที่เสียนี้นำไปเป็นเครดิตหักออกจากภาษีสิ้นปีได้

ซึ่งเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(5) - (8) ประกอบด้วย

• ผู้มีเงินได้ประเภทที่ 5 หรือ 40(5) หมายถึง เงินได้จากการให้เช่า
• ผู้มีเงินได้ประเภทที่ 6 หรือ 40(6) หมายถึง เงินได้จากวิชาชีพอิสระ ได้แก่ประกอบโรคศิลป์ บัญชี วิศวกรรม ทนายความ ประณีตศิลป์ สถาปัตยกรรม โดยส่วนมากจะมีใบประกอบวิชาชีพที่ได้รับการรับรอง
• ผู้มีเงินได้ประเภทที่ 7 หรือ 40(7) หมายถึง เงินได้จากการรับเหมา ที่ผู้รับเหมาต้องลงทุน จัดหาวัสดุส่วนประกอบที่สำคัญ เช่น รับเหมาก่อสร้าง รับจ้างทาสี เป็นต้น
• ผู้มีเงินได้ประเภทที่ 8 หรือ 40(8) หมายถึง เงินได้จากการพาณิชย์ หรือเงินได้อื่น ๆ ที่ไม่ใช่เงินได้ตามมาตรา40(1)-(7) เช่น รายได้จากการขายสินค้าหรือให้บริการ ทั้งที่มีหน้าร้านและออนไลน์ การขายอสังหาริมทรัพย์ รางวัลจากการชิงโชค เป็นต้น

หากเรามีเงินได้ 2 ประเภทคือเงินเดือนที่เป็นเงินได้ประเภท 40(1) และค่าเช่าที่เป็นเงินได้ประเภท 40(5) ที่เกิดช่วงครึ่งปีแรก ให้นำเพียงรายได้ที่มาจากเงินได้มาตรา 40(5) - (8) มาคำนวณและยื่นภาษีครึ่งปีเท่านั้น

แล้วบุคคลที่มีหน้าที่ในการยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 คือใครบ้าง? 

• ผู้เป็นโสด : มีเงินได้เกิน 60,000 บาท
• ผู้มีคู่สมรสที่มีเงินได้ฝ่ายเดียวหรือทั้งสองฝ่ายรวมเกิน : มีเงินได้เกิน 120,000 บาท
• กองมรดกที่ยังไม่ได้มีการแบ่ง : มีเงินได้เกิน 60,000 บาท
• ห้างหุ้นส่วนสามัญ : มีเงินได้ 60,000 บาท
• คณะบุคคลที่ไม่ใช่นิติบุคคล : มีเงินได้ 60,000 บาท

ภาษีครึ่งปี ใช้สิทธิลดหย่อนและยกเว้นได้ไหม?

หลายคนอาจสงสัยว่าการยื่นภาษีครึ่งปี สามารถใช้สิทธิลดหย่อนและยกเว้นได้เหมือนภาษีสิ้นปีหรือไม่ ซึ่งจริง ๆ แล้วสามารถทำได้เหมือนกัน และมีหลากหลายช่องทางในการช่วยให้เราประหยัดการจ่ายภาษี เช่น

• ค่าลดหย่อนส่วนตัว : หักลดหย่อนได้ 30,000 บาท 
• ค่าลดหย่อนคู่สมรส : หักลดหย่อนได้ 30,000 บาท
• ค่าลดหย่อนบุตร : หักลดหย่อนได้คนละ 15,000 บาท (เฉพาะบุตรที่มีอายุไม่เกินยี่สิบห้าปี และยังศึกษาอยู่ในมหาวิทยาลัยหรือชั้นอุดมศึกษา)
• ค่าลดหย่อนบิดามารดา : หักลดหย่อนได้คนละ 15,000 บาท (บิดามารดาต้องมีอายุ 60 ปีขึ้นไป และอยู่ในความอุปการะเลี้ยงดูของผู้มีเงินได้)
• กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF) : สามารถหักลดหย่อนได้ไม่เกิน 30% ของเงินได้ที่ต้องเสียภาษี แต่ไม่เกิน 500,000 บาท
• การบริจาคให้สถานศึกษาและสถานพยาบาลของราชการ : หักลดหย่อนได้ 2 เท่าของจำนวนเงินที่จ่ายไปจริง แต่ไม่เกินร้อยละ 10 ของเงินได้สุทธิหลังจากหักค่าใช้จ่าย

ยังมีวิธีลดหย่อนการยื่นภาษีอีกหลายช่องทางที่เราสามารถนำไปเป็นแนวทางในการช่วยลดการใช้ภาษี เพื่อที่จะมีเงินเหลือไปเก็บออมหรือลงทุนได้ และภาษีครึ่งปีนั้นเปิดให้ยื่นตั้งแต่ 1 ก.ค. - 30 ก.ย. 2568 และยื่นแบบออนไลน์ได้ถึง 8 ต.ค. 2568 ผ่านเว็บไซต์กรมสรรพากร www.rd.go.th

ทั้งนี้ ผู้มีรายได้ทุกคนอย่าลืมยื่นภาษีทั้งของครึ่งปีและสิ้นปีเพื่อความสบายใจของตัวเอง และป้องกันการถูกตรวจสอบและเรียกเก็บภาษีย้อนหลังที่อาจทำให้เรากลายเป็นบุคคลเลี่ยงภาษีและถูกปรับทางอาญาสูงสุด 200,000 บาท หรือจำคุก 1 ปี หรืออาจทั้งจำทั้งปรับได้หากละเลยเรื่องภาษี

ที่มา : กรมสรรพากร [1] [2], ไทยสมุทร, Flowaccount

อ่านข่าวการเงินส่วนบุคคล และการวางแผนการเงิน กับ Thairath Money เพื่อให้คุณ "การเงินดีชีวิตดีได้ที่ https://www.thairath.co.th/money/personal_finance

ติดตามเพจ Facebook : Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้  https://www.facebook.com/ThairathMoney