คนไทยชนกำแพง “รายจ่าย” ก่อหนี้ วนลูปตลอดชีวิต

“รายได้ไม่พอรายจ่าย” ไม่ใช่แค่คำบ่นธรรมดา แต่คือ “คำพิพากษา” ที่คนไทยจำนวนมากต้องยอมรับ โดยไม่มีสิทธิอุทธรณ์ ย้อนไปที่ผ่านมา แม้หลายหน่วยงานจะพยายามเข้ามาแก้ปัญหาหนี้ครัวเรือน ทั้งจัดมหกรรมไกล่เกลี่ย ปรับโครงสร้างหนี้ หรือรัฐบาลกี่ยุคกี่สมัยจะออกมาตรการพักหนี้ แต่ “หนี้ครัวเรือนไทย” กลับไม่เคยลดลงจริงจังสักที เพราะต้นตอไม่ใช่แค่หนี้ แต่คือ “รายได้” ที่ไม่เคยวิ่งทัน “รายจ่าย” ต่างหาก

หนี้ล้นพ้นตัว เพราะหาไม่ทันใช้

ข้อมูลจากบริษัท ข้อมูลเครดิตแห่งชาติ จำกัด หรือ เครดิตบูโร ชี้ชัดว่า หนี้ครัวเรือนไทยแตะระดับ 16.2 ล้านล้านบาท ในไตรมาสแรกของปี 2568 ภายใต้ชุดข้อมูลประกอบอื่นๆ ของ ttbbank ที่รายงานว่า รายได้เฉลี่ยของแรงงานไทย (ไม่ว่าจะเป็นลูกจ้างรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชน) ล้วนต่ำกว่ารายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน ที่อยู่ที่ 22,282 บาท (ข้อมูลปี 2567) เช่น

• ลูกจ้างภาคเอกชน มีรายได้เฉลี่ยเพียง 14,591 บาท/เดือน
• แรงงานอิสระ มีแค่ 9,388 บาท/เดือน

ซึ่งอาจจะไม่ใช่แค่ไม่พอกิน-พอใช้ ในโลกแห่งความเป็นจริง แต่หากเกิดเหตุฉุกเฉิน “ตกงาน” อาจเป็นวิกฤติของชีวิตได้ และเมื่อ
รายได้โตช้ากว่ารายจ่าย การ “ก่อหนี้” จึงกลายเป็น “ทางออกเสริม” ที่จำเป็นของใครหลายๆ คน อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

8 ความจริงของ “คนไทย” ที่เป็นหนี้

1. เป็นหนี้เร็ว ตั้งแต่เรียนจบ ยังไม่ทันตั้งตัว

2. เป็นหนี้เกินตัว เพราะต้องวิ่งตามค่าครองชีพ

3. เป็นหนี้เพราะจำเป็น ไม่ใช่เพราะฟุ่มเฟือย

4. เป็นหนี้โดยไม่มีข้อมูล จึงมักพลาดเจอดอกโหด

5. เป็นหนี้นาน เพราะจ่ายขั้นต่ำวนไป

6. เป็นหนี้ไม่จบ เพราะหนี้ใหม่มาทับหนี้เก่า

7. เป็นหนี้เสีย โดยไม่รู้ตัว

8. เป็นหนี้นอกระบบ เพราะระบบปฏิเสธ เข้าไม่ถึงสินเชื่อ

ข้อมูลในชุดเดียวกัน ยังพบประเด็นน่าห่วงใย แต่สะท้อนความจริงที่คนต่างวัยในไทยกำลังเผชิญในสถานะที่ไม่ต่างกัน

• เกือบ 40% ของคนไทยที่เป็นหนี้ มีหนี้ในระบบมากกว่า 100,000 บาท/คน
• First Jobber เริ่มต้นชีวิตด้วยหนี้บัตรเครดิต-มอเตอร์ไซค์
• วัยกลางคนสร้างครอบครัว กลายเป็นกลุ่มแบกหนี้สูงสุด
• และที่น่าห่วงที่สุดคือ 1 ใน 3 ของคนวัยเกษียณ ยังต้องใช้ชีวิตกับหนี้ บางคนเกษียณพร้อมสถานะหนี้เสีย

คนไทยจำนวนมากจึงไม่ได้วางแผน “ปลดหนี้ก่อนเกษียณ” แต่กลับต้อง “ผ่อนหนี้จนหมดลมหายใจ”

NPL ภาพสะท้อน “ชีวิตติดลบ”

ขณะที่หนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ หรือหนี้เสีย (NPL) อ้างอิงข้อมูลของเครดิตบูโร ณ สิ้นไตรมาสแรก ปี 2568 มีอยู่ 1.19 ล้านล้านบาท ส่วนใหญ่เป็นหนี้ส่วนบุคคล 22.7% รองลงมาคือ หนี้รถ 22.4% และหนี้บ้าน 19.5%

ซึ่งนอกจากสะท้อนว่า โครงสร้างรายได้ของประเทศล้มเหลว คนไทยไม่สามารถรับมือกับความไม่แน่นอนในชีวิตคนทำงานได้ เช่น ค่าแรงขั้นต่ำไม่พอเลี้ยงครอบครัว หรือสะท้อนภาวะไร้หลักประกันทางสังคม ที่หาก “ป่วย” อาจต้องหยุดงาน และรายได้หาย หรือเมื่อไหร่ลูกเข้าเรียน เปิดเทอม ค่าใช้จ่ายก็พุ่งเป็นรอบๆ

แต่ยังหมายถึง ความเข้าใจทางการเงินที่ “ต่ำ” ของคนไทยอีกด้วย ยกตัวอย่าง บางคนกลายเป็นหนี้เสีย จากการเข้าใจผิด คิดว่าการจ่ายขั้นต่ำ คือ “จ่ายแล้ว” แต่ไม่รู้ว่าดอกเบี้ยทบต้นจะพุ่งแค่ไหน และทางออกอาจเป็นการกู้หนี้ใหม่มาโปะหนี้เก่า กลายเป็นหนี้ทบหนี้ ไม่รู้จบ

คำถามชวนตระหนัก ในแง่ระดับนโยบาย จะช่วยคนเป็นหนี้ได้อย่างไร หากรายจ่ายยังพุ่ง แต่รายได้ “หยุดโต” ไปนานแล้ว หนำซ้ำ โครงสร้างเศรษฐกิจไทยไม่ได้ถูกออกแบบที่คนลืมตาอ้าปากได้ง่าย และการจะให้ความรู้ทางการเงินจะได้ผลแค่ไหน หากคนไม่มีเงินให้บริหารแต่แรก

สุดท้าย อาจกล่าวได้ว่า “หนี้ครัวเรือนไทย” ไม่ใช่แค่ปัญหา "ตัวเลข" แต่คือระเบิดเวลาทางเศรษฐกิจเพราะหนี้เหล่านี้กระทบการบริโภค, การลงทุน, คุณภาพชีวิตแรงงาน, รวมถึงศักยภาพการเติบโตของประเทศ หากรัฐบาลและทุกภาคส่วนไม่เร่งปฏิรูปโครงสร้างรายได้ ปัญหาหนี้ก็อาจจะไม่จบ และคนไทยก็คงไม่พ้นจาก "กำแพงรายจ่าย" สักที

ที่มา: สภาพัฒน์, ธปท., สำนักงานสถิติแห่งชาติ, ttbbank, เครดิตบูโร

อ่านข่าวการเงินส่วนบุคคล และการวางแผนการเงิน กับ Thairath Money เพื่อให้คุณ "การเงินดีชีวิตดีได้ที่ https://www.thairath.co.th/money/personal_finance

ติดตามเพจ Facebook: Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้ https://www.facebook.com/ThairathMoney