ETDA ตรวจเข้ม “ช้อปปี้” เก็บค่าธรรมเนียมเพิ่ม อาจเข้าข่ายทำการค้าไม่เป็นธรรม

นายชัยชนะ มิตรพันธ์ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.) หรือ ETDA เปิดเผยว่า ETDA ในฐานะหน่วยงานกำกับดูแลธุรกิจผู้ให้บริการแพลตฟอร์มดิจิทัล ภายใต้พระราชกฤษฎีกาการประกอบธุรกิจบริการแพลตฟอร์มดิจิทัลที่ต้องแจ้งให้ทราบ พ.ศ. 2565 หรือกฎหมาย DPS (Digital Platform Services) กำลังตรวจสอบกรณีแพลตฟอร์มอี-มาร์เก็ตเพลส “ช้อปปี้” (Shopee) ประกาศเก็บค่าธรรมเนียมใช้โครงสร้างพื้นฐาน (Platform Infrastructure Fee) มีผลวันที่ 15 ก.ย. 2568 เป็นจำนวน 1 บาท (ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) ในทุกคำสั่งซื้อที่มีสถานะเสร็จสมบูรณ์ ขณะที่แพลตฟอร์มอื่น ไม่ว่าจะเป็นลาซาด้า (Lazada) หรือติ๊กต่อก (TikTok) ไม่ได้เรียกเก็บ ทางช้อปปี้จึงต้องทำหนังสือชี้แจงมาเป็นลายลักษณ์อักษรต่อไป

“ประเด็นที่ตั้งข้อสงสัยคือการจัดเก็บค่าธรรมเนียมเพิ่มเติมดังกล่าว สะท้อนต้นทุนที่เพิ่มขึ้นของแพลตฟอร์มอย่างไร วัตถุประสงค์การจัดเก็บก็ไม่ชัดเจน และซ้ำซ้อนกับค่าธรรมเนียมเดิมหรือไม่ เพราะการจัดเก็บค่าธรรมเนียมเพิ่ม ทำให้ต้นทุนของผู้ค้าบนแพลตฟอร์มสูงขึ้น ขณะที่ผู้ค้าอาจไม่มีทางเลือกที่จะย้ายไปขายที่อื่น อาจเข้าข่ายการค้าที่ไม่เป็นธรรม ซึ่ง ETDA ได้นำเรื่องนี้หารือกับสำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า (สำนักงาน กขค.) ควบคู่กันไปด้วย”

นายชัยชนะ กล่าวว่า หากกฎหมายไม่สามารถควบคุมไม่ให้ช้อปปี้เรียกเก็บค่าธรรมเนียมดังกล่าวได้ ETDA จะติดตามการประกาศใช้เงื่อนไขนี้อย่างใกล้ชิดต่อไป รวมทั้งโอกาสที่แพลตฟอร์มอื่นจะริเริ่มจัดเก็บตามด้วย อย่างไรก็ตาม หากผู้ค้ารายใดรู้สึกไม่ได้รับความเป็นธรรม สามารถร้องเรียนเข้ามาที่ ETDA ได้

นายชัยชนะ เปิดเผยอีกว่า ขณะนี้ ETDA ยังกำลังอยู่ระหว่างยกร่างประกาศคณะกรรมการธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ เรื่องการกำหนดเงื่อนไขให้เลือกผู้ขนส่ง (โลจิสติกส์) อย่างเป็นธรรม เพื่อกำหนดให้แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซต้องเลือกใช้บริการโลจิสติกส์อย่างน้อย 3 รายขึ้นไป โดยได้เรียกผู้ให้บริการโลจิสติกส์ 5 รายใหญ่ ได้แก่ ไปรษณีย์ไทย แฟลชเอ็กซ์เพรส เจแอนด์ที ช้อปปี้เอ็กซ์เพรส และลาซาด้าเอ็กซ์เพรส เข้ามารับทราบข้อมูลและให้ความเห็นต่อร่างประกาศดังกล่าวแล้ว และจะเรียกแพลตฟอร์มเข้ามาให้ข้อมูลเป็นลำดับต่อไป

ทั้งนี้ การยกร่างประกาศดังกล่าว สืบเนื่องมาจากข้อร้องเรียนของแฟลชเอ็กซ์เพรสและไปรษณีย์ไทย ที่ระบุบางแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซเลือกใช้บริการโลจิสติกส์รายใดรายหนึ่งเท่านั้น ไม่เปิดโอกาสให้ผู้ซื้อหรือผู้ขายได้เลือกใช้บริการรายอื่น อาจเข้าข่ายกีดกันทางการค้า ซึ่งเป็นอำนาจตามกฎหมายภายใต้สำนักงาน กขค. อีกเช่นกัน ทาง ETDA จึงจะต้องหารือกับสำนักงาน กขค. ด้วย โดยเชื่อว่าจะประกาศใช้ได้ไม่เกินสิ้นปี 2568

ก่อนหน้านี้ นายวิษณุ วงศ์สินศิริกุล เลขาธิการคณะกรรมการแข่งขันทางการค้า (กขค.) เปิดเผยว่า ได้ยกร่างประกาศคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า เรื่อง แนวทางพิจารณาการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรมและการกระทำอันเป็นการผูกขาด หรือลดการแข่งขัน หรือจำกัดการแข่งขัน ในการประกอบธุรกิจแพลตฟอร์มหลายด้าน (Multi-sided Platform) หรือที่เรียกว่าไกด์ไลน์อี-คอมเมิร์ซเสร็จแล้ว เปิดรับฟังความคิดเห็นจนถึงวันที่ 18 ก.ย. 2568 เพราะได้รับการร้องเรียนกว่า 10 คดี เกี่ยวกับปัญหาการค้าผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ที่ไม่เป็นธรรม