วิกฤติพลังงานโลกใกล้ตัวคนไทย! เมื่ออิหร่านปิด “ช่องแคบฮอร์มุซ” ราคาน้ำมัน ส่อทะลุ 120 ดอลลาร์

เสมือนว่า ทางเดียวที่จะทำให้ “อิสราเอล” ชนะ “อิหร่าน”ได้ ก็คือ การดึงมหาอำนาจใหญ่ของโลกอย่าง “สหรัฐ” เข้ามาเปิดฉากรบร่วมด้วย 

ก่อนเกิดข่าวใหญ่สะเทือนโลก “โดนัลด์ ทรัมป์” ผู้นำสหรัฐฯ ประกาศ ทิ้งระเบิด เข้าโจมตีฐานนิวเคลียร์ของอิหร่าน โดยอ้างอิหร่านเป็นภัยคุกคามต่อโลก

จากเหตุการณ์นี้ นักวิเคราะห์การเมืองระดับโลกหลายคน เห็นตรงกันว่า นี่คือชนวนสำคัญ ที่จุดให้ไฟสงคราม ปัญหาภูมิรัฐศาสตร์ ลุกลามบานปลาย จนยากเกินจะแก้ไข 

หากแต่การโต้กลับของอิหร่าน ที่เป็นภัยต่อเศรษฐกิจโลกอย่างแท้จริง คือ การที่อิหร่านถูกบีบ จนนำไปสู่ การที่รัฐสภาอิหร่านมีมติเอกฉันท์ตัดสินใจ ปิดช่องแคบฮอร์มุซ ซึ่งขณะนี้อยู่ในไทม์ไลน์ ขั้นสุดท้าย ว่าคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติสูงสุดจะตัดสินใจเช่นไร (ล่าสุดมีรายงานข่าวว่า สภาอิหร่านอนุมัติปิดช่องแคบฮอร์มุซตามมติแล้ว)

ข่าวสงครามอิหร่าน - อิสราเอล และ สหรัฐ เปิดเอฟเฟกต์ใหญ่ในตลาดพลังงาน โดยมีรายงาน น้ำมันดิบโลกในเอเชียพุ่งทะยาน ราคาซื้อ-ขาย เหนือกว่า 81 ดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นครั้งแรกในปีนี้

ปัจจัยใหม่ และ ใหญ่ที่ว่านี้ ปิดโอกาสที่ราคาน้ำมันโลกอาจไม่ลงไปต่ำ 60 ดอลลาร์สหรัฐฯ อย่างที่เคย แม้ความต้องการโลกจะอ่อนแอ 

ด้าน ดร. อมรเทพ จาวะลา  ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ สำนักวิจัย ธนาคาร ซีไอเอ็มบี ไทย ชี้ว่า การเตรียมปิดช่องแคบขนส่งน้ำมันทางเรือของอิหร่าน อาจทำให้ราคาน้ำมันพุ่งทะลุ 100 ดอลลาร์สหรัฐฯ ได้ในระยะสั้นๆ ซึ่งจะกระทบต่อทิศทางเศรษฐกิจโลกอย่างแน่นอน 

ขณะนักเศรษฐศาสตร์ไทยบางคน ประเมินสถานการณ์เลวร้ายสุด ว่าสงครามรอบนี้ คนไทยอาจได้เห็น ราคาน้ำมันทะลุ 120 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล ซึ่งจะเป็นจุดชนวนเข้าสู่ภาวะ “Stagflation” หรือ ภาวะเศรษฐกิจถดถอย ที่มี ภาวะของเงินเฟ้อ เกิดขึ้นพร้อมๆกัน 

อิหร่าน สำคัญต่อ ตลาดพลังงาน และราคาน้ำมันโลกแค่ไหน ? 

ก่อเกิดคำถามสำคัญในหมู่คนทั่วไป ว่า อิหร่านสำคัญในตลาดพลังงานโลก ? เพราะแม้ จะมีบทบาทไม่เด่นชัดเท่าซาอุดิอาระเบีย หรือรัสเซีย แต่ต้องบอกว่า อิหร่านมีบทบาทแฝงที่ส่งแรงกระเพื่อมในตลาดพลังงานโลกอยู่ตลอด

ข้อมูลรายงาน KResearch ล่าสุด จากภาพแสดงให้เห็นว่า อิหร่านมีสัดส่วนการผลิตน้ำมันดิบเพียง 4.6% ของปริมาณการผลิตทั่วโลก (ข้อมูล ณ เดือนมิถุนายน 2565) ซึ่งถือว่าไม่มากนักเมื่อเทียบกับผู้ผลิตรายใหญ่อื่นๆ เช่น สหรัฐอเมริกา (22.1%) และซาอุดีอาระเบีย (10.4%) 

ดังนั้น หากมองในมุมของการเป็นผู้ผลิตน้ำมันดิบรายใหญ่ “อิหร่าน” จึงไม่ได้เป็นผู้ผลิตน้ำมันรายหลัก ที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่ออุปทานน้ำมันทั่วโลกมากนัก

อย่างไรก็ตาม ประเด็นสำคัญที่ทำให้บทบาทของอิหร่านมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อโลก คือ "ช่องแคบฮอร์มุซ" ซึ่งตั้งอยู่ในภูมิภาคตะวันออกกลาง 

โดยอยู่ระหว่าง "อ่าวเปอร์เซีย" (Gulf) ซึ่งเป็นแหล่งน้ำมันดิบขนาดใหญ่ทางตะวันตก กับ "อ่าวโอมาน" (Gulf of Oman) ซึ่งเชื่อมต่อไปยังมหาสมุทรอินเดียทางตะวันออก พรมแดนทางเหนือ ก็คือ ชายฝั่งทางใต้ของ ประเทศอิหร่าน นั่นเอง 

นับเป็น จุดที่แคบที่สุดของเส้นทางการเดินเรือสำคัญนี้ จากข้อมูล ยังพบว่า ปริมาณน้ำมันดิบและปิโตรเลียมอื่นๆ กว่า 20% ของปริมาณน้ำมันทั่วโลก ถูกขนส่งผ่านช่องแคบแห่งนี้ในทุกๆวัน (20.3 ล้านบาร์เรลต่อวัน ในปี 2024) และก๊าซธรรมชาติ 22% ของปริมาณทั่วโลก (1.3 หมื่นล้านลูกบาศก์ฟุตต่อวัน) ก็ผ่านช่องแคบนี้เช่นกัน

ดังนั้น แม้ว่าอิหร่านจะไม่ได้เป็นผู้ผลิตน้ำมันดิบรายใหญ่ในแง่ของปริมาณการผลิต แต่การที่รัฐสภาอิหร่านมีมติเอกฉันท์ตัดสินใจปิดช่องแคบฮอร์มุซตามแนวโน้มสถานการณ์

ย่อมส่งผลกระทบอย่างมหาศาลต่อตลาดน้ำมันทั่วโลก เนื่องจากช่องแคบแห่งนี้เป็นเส้นทางขนส่งน้ำมันที่สำคัญยิ่ง หากมีการปิดช่องแคบจริง ย่อมส่งผลให้ปริมาณน้ำมันที่เข้าสู่ตลาดโลกลดลงอย่างรุนแรง และจะดันราคาน้ำมันให้พุ่งสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและผู้บริโภคทั่วโลกอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

กล่าวสรุปคือ อิหร่านไม่ได้เป็นผู้ผลิตน้ำมันดิบรายใหญ่โดยตรง แต่บทบาทของอิหร่านมีความสำคัญอย่างยิ่งในฐานะ "ผู้ควบคุม" หรือ "ผู้มีอำนาจ" เหนือช่องแคบฮอร์มุซ ซึ่งเป็นเส้นทางขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติที่สำคัญของโลก การกระทำใดๆ ที่ส่งผลต่อการเดินเรือในช่องแคบแห่งนี้จึงมีผลกระทบโดยตรงต่อราคาน้ำมันและเศรษฐกิจโลกอย่างมหาศาล

ทั้งนี้ สิ่งที่ใกล้ตัวคนไทยมากที่สุด  หากการปิดช่องแคบดังกล่าว ทำให้การขนส่งน้ำมันของโลกหยุดชะงัก ค่าขนส่งน้ำมันแพงขึ้น ราคาน้ำมันในไทยก็จะพุ่งตามทันที

เมื่อราคาน้ำมันขึ้น ย่อมกระทบต่อค่าไฟ ,ค่าขนส่งขึ้น ปลายทาง คือ ราคาสินค้าขยับขึ้นตาม คนไทยอาจได้เจอ “เงินเฟ้อ” รอบใหม่” ทั้งที่เศรษฐกิจไทย ยังฟื้นตัวไม่เต็มที่ และอย่างที่ระบุตอนต้น ว่าเรามีความเสี่ยงจะเข้าสู่ภาวะ “Stagflation” ที่ค่าครองชีพสูง แต่รายได้ไม่ขึ้น ซึ่งเป็นปัญหาทางเศรษฐศาสตร์ แก้ยาก และกระทบทุกระดับรายได้อย่างแท้จริง 

ติดตามข้อมูลด้านเศรษฐกิจและนโยบายรัฐบาล กับ ThairathMoney ได้ที่ 

https://www.thairath.co.th/money/economics/thailand_econ

ติดตามเพจ Facebook : Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้  https://www.facebook.com/ThairathMoney