ยันไม่คุยยืดคุ้มครองสิทธิบัตร อาเซียนรวมพลังปิดทางเจรจาใน “อาร์เซพ”

กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ ยัน ไทยผนึกอาเซียน ยืนยันไม่เจรจาชดเชยระยะเวลาการคุ้มครองสิทธิบัตร-ผูกขาดข้อมูลการทดสอบยาคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ ในความตกลง “อาร์เซพ” ตั้งแต่แรก หลัง “เอ็นจีโอ” กังวล หวั่นทำคนไทยเข้าถึงยายาก พร้อมจี้ประเทศคู่เจรจาถอนเรื่องออกแล้ว

นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ เปิดเผยถึงกรณีที่ภาคประชาสังคม (เอ็นจีโอ) เป็นห่วงว่าการเจรจาความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (อาร์เซพ) อาจทำให้ไทยเสียเปรียบเรื่องทรัพย์สินทางปัญญา โดยเฉพาะประเด็นการชดเชยระยะเวลาการคุ้มครองสิทธิบัตร และการผูกขาดข้อมูลการทดสอบยา ที่อาจทำให้คนไทยเข้าถึงยายาก รวมถึงการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ ที่อาจทำให้เกิดการผูกขาดพันธุ์พืชว่า ประเด็นเหล่านี้ ยังไม่มีการเจรจาในอาร์เซพ ซึ่งไทยและอาเซียนยืนยันที่จะไม่นำเรื่องนี้มาเจรจาแน่นอน

“การเจรจาทรัพย์สินทางปัญญาของไทย จะไม่รับอะไรที่เกินกว่าความตกลงทรัพย์สินทางปัญญา ในองค์การการค้าโลก (ดับบลิวทีโอ) ซึ่งอาเซียนมีจุดยืนร่วมกันที่จะไม่นำเรื่องเหล่านี้มาเจรจา ขนาดในความตกลงครอบคลุมและก้าวหน้าเพื่อหุ้นส่วนการค้าภาคพื้นเอเชียแปซิฟิก (ซีพีทีพีพี) ที่มีมาตรฐานสูง ยังเอาประเด็นนี้ออก หลังสหรัฐฯถอนตัว เพราะเป็นสิ่งที่สหรัฐฯต้องการ
แต่สมาชิกอื่นไม่พร้อมเจรจา ดังนั้น อาร์เซพก็ไม่น่าจะเจรจาเช่นกัน”

อย่างไรก็ตาม วันที่ 20-27 ก.ค.นี้ คณะกรรมการเจรจาจัดทำความตกลงอาร์เซพ ระหว่างอาเซียน 10 ประเทศ และคู่เจรจา 6 ประเทศคือ จีน อินเดีย ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ อยู่ระหว่างประชุมครั้งที่ 23 ที่กรุงเทพฯ ซึ่งเมื่อวันที่ 23 ก.ค. ได้เปิดให้ภาคประชาสังคม 40 องค์กร เข้าร่วมประชุมด้วย เพื่อแสดงข้อกังวลและข้อเสนอแนะในประเด็นที่เป็นห่วง สำหรับการเจรจาอาร์เซพครั้งที่ 23 ตั้งเป้าหมายจะสรุปผลการเจรจาให้ได้ 3 เรื่องคือ พิธีการทางศุลกากร มาตรฐานสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช และกฎระเบียบด้านเทคนิค หลังจากนั้นจะเร่งหาข้อสรุปให้ได้อีก 3 เรื่อง คือ พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ นโยบายแข่งขันทางการค้า และการจัดซื้อโดยรัฐภายในปีนี้ ส่วนปีหน้า ที่ไทยจะเป็นเจ้าภาพอาเซียน ไทยตั้งเป้าหมายจะสรุปการเจรจาอาร์เซพให้ได้ทั้งหมด เพื่อให้มีผลบังคับใช้โดยเร็วที่สุด

นางอรมน กล่าวต่อถึงความคืบหน้าการเข้าเป็นสมาชิกซีพีทีพีพีว่า ล่าสุด สมาชิก 11 ประเทศ ให้สัตยาบันแล้ว 3 ประเทศคือ เม็กซิโก ญี่ปุ่น และสิงคโปร์ เหลืออีกเพียง 3 ประเทศ ก็จะทำให้ความตกลงมีผลบังคับใช้ คาดว่า อีก 3 ประเทศ น่าจะให้สัตยาบันปลายปีนี้ และความตกลงจะมีผลบังคับใช้เดือน ม.ค.62 จากนั้นไทยจะต้องยื่นหนังสือแสดงเจตจำนงเข้าเป็นสมาชิก และสมาชิกเดิมจึงจะตั้งคณะทำงานพิจารณา อย่างไรก็ตาม เดือน ส.ค.นี้ จะประชุมคณะทำงานเตรียมการพิจารณาเข้าร่วมซีพีทีพีพี ครั้งที่ 2 ที่มี รมว.พาณิชย์เป็นประธานเพื่อพิจารณารายละเอียดประเด็นต่างๆ พร้อมกับเตรียมจัดสัมมนารับฟังความคิดเห็นครั้งใหญ่ในกรุงเทพฯ

ด้านนายรณรงค์ พูลพิพัฒน์ รองอธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ ในฐานะหัวหน้าคณะเจรจาอาร์เซพฝ่ายไทย กล่าวว่า คณะกรรมการเจรจาฯทราบข้อกังวลของเอ็นจีโอเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาและการคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ ซึ่งเป็นสิ่งที่สมาชิกอาร์เซพส่วนใหญ่ไม่เห็นด้วยให้มีการเจรจา โดยเฉพาะอาเซียน แม้คู่เจรจาบางประเทศเสนอให้มีการเจรจา แต่คณะกรรมการฯเรียกร้องไม่ให้นำมาเจรจา และขอให้ประเทศที่เสนอถอดถอนข้อเสนอออกโดยเร็ว อย่างไรก็ตาม ยืนยันว่า จะร่วมมือกับอาเซียนเจรจาอย่างรัดกุม รอบคอบ คำนึงถึงผลประโยชน์ และไม่กระทบต่อการเข้าถึงยาของคนไทย และพันธุ์พืชของเกษตรกรไทย.