เช็ดตัวลดไข้เป็นวิธีลดไข้สูง โดยอุณหภูมิไข้สูงคือ 38.5 องศาเซลเซียสเป็นต้นไป การเช็ดตัวนี้ทำได้ทั้งเด็กทารก จนถึงผู้ใหญ่ ถือเป็นการปฐมพยาบาลเบื้องต้นป้องกันการชักในเด็ก ซึ่งวิธีการเช็ดตัวลดไข้นี้ต้องทำให้ถูกหลักเพื่อให้ไข้ลงเร็ว
วิธีเช็ดตัวลดไข้ให้ไข้ลงเร็ว มีหลักการอย่างไร
ไข้ เป็นอาการที่แสดงว่าร่างกายกำลังต่อสู้กับเชื้อโรค มีอาการอักเสบ คนเป็นไข้มักไม่สบายตัว ครั่นเนื้อครั่นตัว มีเหงื่อออก และหากไข้สูงก็อาจชักได้ หากเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล พยาบาลจะเป็นผู้คอยวัดไข้ เช็ดตัว และให้ยาลดไข้ ซึ่งการดูแลผู้ป่วยไข้สูงก็นำไปเช็ดตัวให้กับผู้ป่วยที่บ้านได้
ไข้สูงคือกี่องศาเซลเซียส
ผู้ปกครองที่ต้องดูแลเด็ก หรือผู้ที่ต้องดูแลผู้ป่วย ใช้วิธีเช็ดตัวให้กับคนไข้ได้ทุกระดับ แต่หากไข้สูงต้องรีบเช็ดตัวเพื่อลดอุณหภูมิ หรือภาษาทั่วไปเรียกว่า “เช็ดตัวเปิดรูขุมขน” เป็นวิธีทำให้ไข้ลงเร็ว
...
ไม่มีไข้
อุณหภูมิ 35.4 - 37.4 องศาเซลเซียส
ไข้ต่ำๆ
อุณหภูมิ 37.5 - 38.4 องศาเซลเซียส
ไข้สูง
อุณหภูมิ 38.5 - 39.4 องศาเซลเซียส
ไข้สูงมาก
อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียสขึ้นไป
เช็ดตัวลดไข้ใช้น้ำอะไร
เช็ดตัวลดไข้ใช้น้ำอะไรนั้น ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิไข้ของผู้ป่วยด้วย
- ใช้น้ำอุณหภูมิห้อง (30 - 37 องศาเซลเซียส) เช็ดตัว สำหรับไข้ทั่วไป
- ใช้น้ำเย็นเช็ดตัว (อุณหภูมิ 5 องศาเซลเซียส) สำหรับไข้สูง
- ใช้น้ำอุ่น (40 องศาเซลเซียส) สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการไข้หนาวสั่ง และผู้ป่วยเด็ก
- ใช้น้ำผสมแอลกอฮอล์ 70% 1 ส่วน กับน้ำธรรมดาหรือน้ำแข็ง 3 ส่วน สำหรับคนที่ไข้สูงมาก ป้องกันอาการชัก
วิธีเช็ดตัวลดไข้เด็กและผู้ใหญ่
หลังจากวัดไข้แล้วต้องเตรียมน้ำ กาละมัง และผ้าเช็ดตัว สำหรับเช็ดตัวลดไข้ ก่อนเช็ดต้องแจ้งให้กับผู้ป่วยทราบ มีวิธีการเช็ดตัวดังนี้
วิธีเช็ดตัวลดไข้ทารก
กรณีเด็กทารก ควรเตรียมผ้าอ้อม หรือผ้าห่มสำหรับห่มตัวระหว่างเช็ด วิธีการเช็ดคือเปิดรูขุมขน เช็ดเข้าหาหัวใจ ถูอย่างระมัดระวัง เช็ดอย่างรวดเร็ว เพราะเด็กจะหนาว
วิธีเช็ดตัวลดไข้ผู้ใหญ่ และเด็กโต
ก่อนเช็ดตัวให้กับเด็กโต หรือผู้ใหญ่ ต้องแจ้งให้ทราบก่อน เพื่อสอบถามอาการ ป้องกันการหนาวสั่น เตรียมผ้าเช็ดตัวอย่างน้อย 2 ผืน เพื่อสลับกัน และเตรียมผ้าห่มไว้ห่มบริเวณที่ยังไม่ได้เช็ด
1. ถอดเสื้อผ้าผู้ป่วย
2. บิดผ้าที่ชุบน้ำ เริ่มเช็ดจากใบหน้า คอ แขน ลำตัว
3. วางพักผ้าที่บริเวณคอ อก ถ้ามีอาการหนาวสั่นควรหยุดพัก
4. เช็ดแขน เช็ดถูแรงกว่าปกติเล็กน้อยเข้าหาหัวใจ พักผ้าที่ซอกรักแร้
5. เช็ดขา ลูบทีละข้าง เข้าหาหัวใจ พักไว้ที่ข้อพัก เข่า
6. เช็ดหลัง ให้ผู้ป่วยตะแคงตัว เช็ดจากคอเข้าหาหัวใจ
7. ทำซ้ำ 2 - 3 ครั้ง
ภายหลังจากการเช็ดตัว และกินยาลดไข้ ต้องติดตามอาการ ในเด็กโตใช้กระเป๋าน้ำแข็งประคบที่ศีรษะเพื่อระบายความร้อนได้
เช็ดตัวไข้ไม่ลด ต้องพบแพทย์
...
วิธีเช็ดตัวลดไข้ ควบคู่กับการรับประทานยาลดไข้ จะทำให้ไข้ลดลง แต่ถ้าหากไข้ไม่ลดเลย ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อให้ผู้ป่วยอยู่ใกล้มือแพทย์อย่างใกล้ชิด หากมีอาการแทรกซ้อน จะได้รับการรักษาทันท่วงที
ที่มา : การปฐมพยาบาลผู้ที่มีไข้