'โขนพระราชทาน'...อลังการนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ

เพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 82 พรรษา 12 ส.ค. 57 พร้อมสืบสานศิลปวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าที่แสดงถึงเอกลักษณ์ไทย “เซ็นทรัล” จับมือ “ธนาคารไทยพาณิชย์” แถลงข่าวเตรียมจัดอลังการนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ชุด “โขนพระราชทาน ศาสตร์และศิลป์แผ่นดินไทย”

นิทรรศการฯ ครั้งสมบูรณ์แบบที่สุด ระหว่างวันที่ 30 ก.ค. ถึง 17 ส.ค. 57 ณ ดิ อีเว้นต์ฮอลล์ ชั้น 3 ห้างเซ็นทรัลชิดลม และบริเวณ ชั้น G ศูนย์การค้าเซ็นทรัล เอ็มบาสซี เพื่อให้คนไทยและต่างชาติได้สัมผัสนาฏกรรมชั้นสูงของไทยอย่างใกล้ชิด โดยเปิดให้ชมฟรี ไม่มีค่าใช้จ่ายใดๆ

บรรยากาศภายในงานเต็มไปด้วยความตื่นตาตื่นใจ กับการสาธิต การแต่งกายโขน ตัวพระตัวนาง ยักษ์ ลิง ให้ชม ซึ่งในการแสดงโขนแต่ละครั้งจะต้องใช้เวลาการแต่งกายเป็นเวลานาน และหาโอกาสชมได้ยากยิ่ง รวมถึงการจัดแสดง พัสตราภรณ์ และถนิมพิมพาภรณ์ประดับ ที่นำมาให้ชมอย่างใกล้ชิด

กระทั่งถึงเวลาเริ่มงาน ดร.อภิชาต อินทรวิศิษฏ์ นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญศาสตร์และศิลป์หลายแขนง รับหน้าที่ผู้ดำเนินรายการ ได้เชิญชมการแสดงรำเบิกโรงชุด รำประเลง พร้อมวงปี่พาทย์บรรเลงสด ก่อนนำสู่การแถลงข่าวอย่างเป็นทางการ

ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ กล่าวถึงความเป็นมาของการแสดงโขนพระราชทาน และ
การให้ความสนับสนุน การจัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติฯ ครั้งนี้ ว่า โขนพระราชทาน หรือโขนของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เกิดขึ้นโดยพระราชประสงค์ ที่จะทรงอนุรักษ์การแสดงโขนซึ่งเป็นศิลปะการแสดงชั้นสูงของไทย ให้ดำรงอยู่สืบไป “สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ มีพระราชปรารภว่า ทุกวันนี้ประชาชนชาวไทย ไม่ใคร่มีโอกาสได้ชมโขน เนื่องจากการจัดแสดงโขนแต่ละครั้งไม่ใช่เรื่องง่าย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประชุมผู้รู้ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับโขน และงานหัตถศิลป์แขนงต่างๆ แล้วโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างเครื่องแต่งกายโขนขึ้นใหม่ สำหรับใช้ในการแสดงโขนพระราชทาน โดยทรงกำชับให้ยึดถือรูปแบบเครื่องแต่งกายโขนแบบโบราณ แต่มีความคงทนและสวยงามยิ่งขึ้น”

รองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถ กล่าวต่อว่า หลังจากการจัดสร้างเครื่องแต่งกายโขนสำเร็จเรียบร้อยแล้ว คณะกรรมการ ได้จัดการแสดงโขนชุด “พรหมาศ” เป็นครั้งแรก เนื่องในโอกาสมหามงคลที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษา 75 พรรษา ในปี 2550 ณ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย ซึ่งได้รับความชื่นชมจากประชาชนเป็นอย่างมาก พร้อมกับมีเสียงเรียกร้องให้จัดแสดงซ้ำ กระทั่งต้องเปิดแสดงอีกครั้งในปี 2552

จากนั้น สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จึงมีพระราชเสาวนีย์ให้จัดการแสดงโขนต่อเนื่องทุกปี โดยปี 2553 คือ ชุดนางลอย ปี 2554 คือ ชุดศึกมัยราพณ์ ปี 2555 ชุดจองถนน ปี 2556 ชุดโมกขศักดิ์ และในปี 2557 นี้ จะเป็นการแสดงโขน ชุด ศึกอินทรชิต ตอน นาคบาศ แม้การแสดงแต่ละครั้งจะใช้เวลาในการจัดเตรียมงานนาน ต้องรวบรวมช่างฝีมือที่ชำนาญจากทุกแขนง แต่ทุกท่านทำสิ่งเหล่านี้ด้วยใจ ด้วยมีแรงบันดาลใจที่จะอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมด้านการแสดงโขน เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ มาโดยตลอด

นิทรรศการ "โขนพระราชทาน ศาสตร์และศิลป์แผ่นดินไทย" ที่จัดขึ้นครั้งนี้ จึงเป็นการนำเสนอเบื้องหลังของศาสตร์และศิลป์หลากหลายแขนง ประกอบสร้างจากองค์ความรู้ที่ต้องฝึกฝน อาศัยความชำนาญ องค์ประกอบหลายอย่างกว่าจะมาเป็นการแสดงโขนต้องมีรายละเอียดครบถ้วนสมบูรณ์ งดงามและถูกต้องตามแบบแผนด้วย โดยทางมูลนิธิฯ มีบทบาทในการให้คำปรึกษาด้านเนื้อหา ภาพถ่าย การคัดสรรและสิ่งประกอบสำคัญของการแสดงโขน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องพัสตราภรณ์หรือเครื่องแต่งกาย ถนิมพิมพาภรณ์ หรือเครื่องประดับ การสร้างฉาก เป็นต้น รวมทั้งให้ความสนับสนุนในการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการจัดนิทรรศการครั้งนี้ เพื่อให้นิทรรศการได้เผยแพร่ออกไปอย่างถูกต้อง สมบูรณ์ เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้รับทราบ ร่วมกันชื่นชม และร่วมกันสืบสานศิลปะแขนงนี้ให้ดำรงอยู่ต่อไป

“เพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 82 พรรษา 12 สิงหาคม 2557 พร้อมเผยแพร่และสืบสานศิลปวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าที่แสดงถึงเอกลักษณ์ไทย
 ห้างเซ็นทรัล ศูนย์การค้าเซ็นทรัล เอ็มบาสซี และธนาคารไทยพาณิชย์ จึงจัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ชุด ‘โขนพระราชทาน ศาสตร์และศิลป์แผ่นดินไทย’ ขึ้น”

ยุวดี กล่าวต่อว่า คณะผู้จัดฯ ได้มีการแบ่งพื้นที่นิทรรศการออกเป็น 2 ส่วน คือ บริเวณ ดิ อีเว้นต์ฮอลล์ ชั้น 3 ห้างเซ็นทรัลชิดลม และบริเวณ ชั้น G ศูนย์การค้าเซ็นทรัล เอ็มบาสซี โดย ดิ อีเว้นต์ฮอลล์ ชั้น 3 ห้างเซ็นทรัลชิดลม จะจัดแสดงเรื่องราวความเป็นมาของศิลปะการแสดงโขนในประเทศไทย และประวัติของการจัดแสดงโขนพระราชทาน ซึ่งเป็นที่กล่าวขานและชื่นชอบของผู้ชมตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา โดยได้มีการจัดแสดงมาแล้ว 5 ตอน มีรอบการแสดงกว่า 100 รอบ และมีผู้ชมหลายแสนคน รวมถึงการจัดแสดงพัสตราภรณ์ ถนิมพิมพาภรณ์ ศิราภรณ์ ตลอดจนนำการจัดแสดงฉากและอุปกรณ์ประกอบการแสดง มาให้ชมอย่างครบถ้วน

ส่วนบริเวณชั้น G ศูนย์การค้าเซ็นทรัล เอ็มบาสซี จะมีการจัดแสดงและสาธิตการทำถนิมพิมพาภรณ์ การแต่งหน้าโขนละครตามแนวพระราชนิยม นิทรรศการภาพถ่ายการแสดงโขนพระราชทานที่หาดูได้ยากยิ่ง และที่สำคัญสำหรับนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติชุดนี้คือ การนำราชรถและการจำลองฉากอันวิจิตรงดงามมาให้ทุกคนได้ชื่นชม “นิทรรศการฯ ครั้งนี้ จะเปิดโอกาสให้ประชาชนทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติได้ซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย และสัมผัสถึงภูมิปัญญาไทย ตลอดจนความงดงามของศาสตร์และศิลป์ อันทรงคุณค่าอย่างใกล้ชิด และสมบูรณ์แบบที่สุด” ยุวดี กล่าว

ขณะที่ ดร.อนุชา ทีรคานนท์ เผยถึงความน่าสนใจ และสิ่งที่ไม่ควรพลาดชมในนิทรรศการฯ ครั้งนี้ว่า นิทรรศการครั้งนี้ นอกจากจะจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับโขนพระราชทาน ไม่ว่าจะเป็นกำเนิดโขน นาฏกรรมคู่แผ่นดิน กว่าจะมาเป็น "โขนพระราชทาน" สาธิตการปักสดึงกรึงไหมและพัสตราภรณ์ สาธิตและจัดแสดงถนิมพิมพาภรณ์ รวมถึงการสาธิตการทำศิราภรณ์และหัวโขน การจำลองสถานที่สร้างงานฉาก สาธิตการแต่งหน้าโขนละครตามแนวพระราชนิยม องค์ประกอบทั้งหมดที่กล่าวมาล้วนน่าติดตาม เพราะได้รวบรวมช่างฝีมือชั้นครูที่หาชมได้ยาก และจะทำให้ทุกท่านได้รับรู้รายละเอียดของศาสตร์และศิลป์แต่ละแขนงอย่างครบถ้วน ได้สัมผัสอย่างใกล้ชิด

“ที่สำคัญของการจัดนิทรรศการครั้งนี้ คือ การแสดงภาพถ่ายโขนพระราชทาน จากช่างภาพมืออาชีพที่ได้ร่วมงานกับเหล่าศิลปินโขนทั้งเบื้องหน้าและเบื้องหลังอย่างใกล้ชิดมาโดยตลอด ไม่ว่าจะเป็นอมาตย์ นิมิตภาคย์, ณัฐ ประกอบสันติสุข, ศักดิ์ชาย กาย และปีเตอร์ ทรีไซด์ ถือเป็นนิทรรศการที่รวบรวมภาพถ่ายการแสดงโขนนับตั้งแต่ ชุดพรหมาศ ชุดนางลอย ชุดศึกมัยราพณ์ ชุดจองถนน และชุดโมกขศักดิ์ ซึ่งเป็นภาพถ่ายบันทึกเหตุการณ์และภาพเชิงศิลปะที่สมบูรณ์และหาชมได้ยากยิ่ง รวมทั้งการออกแบบฉากสำคัญ เช่น ฉากวิมานพระพรหม ที่สร้างสรรค์โดยการรวบรวมศิลปะทั้งด้าน สถาปัตยกรรม ประติมากรรม และจิตรกรรมเข้าไว้ด้วยกันอย่างวิจิตรอลังการ”

“นอกจากนั้น ไฮไลต์ของนิทรรศการครั้งนี้ คือ การแสดงรำเบิกโรงชุดต่างๆ และการแสดงโขนพระราชทาน ที่เรายกเวทีมาไว้ใจกลางเมือง อาทิ รำประเลง รำถวายพระพร รำกิ่งไม้เงินทอง การแสดงโขนพระราชทาน ตอนจองถนน ชุดระบำปลา ตอนมัยราพณ์ ชุดหนุมานรบมัจฉานุ ตอนนางลอย ชุดขบวนวอสีวิกากาญจน์ ซึ่งจะจัดแสดงทุกวันเสาร์ และอาทิตย์ เวลา 17:00 น. ตลอดช่วงของการจัดนิทรรศการ” ดร.อนุชา กล่าว

ขอเชิญประชาชนทั่วไป นิสิต นักศึกษา ร่วมชมนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ชุด “โขนพระราชทาน ศาสตร์และศิลป์แผ่นดินไทย” ระหว่างวันที่ 30 ก.ค. ถึง 17 ส.ค. 57 ณ ดิ 
อีเว้นต์ฮอลล์ ชั้น 3 ห้างเซ็นทรัลชิดลม และบริเวณ ชั้น G ศูนย์การค้าเซ็นทรัล เอ็มบาสซี โดยเปิดให้ชมฟรี! ไม่มีค่าใช้จ่ายใดๆ