เช็ก 10 อาการฮอร์โมนไม่สมดุล ตัวการทำร่างพัง อารมณ์เพี้ยน

ฮอร์โมน เป็นสารเคมีทางธรรมชาติที่ต่อมไร้ท่อต่างๆ ในร่างกายผลิตขึ้น เมื่อยังอยู่ในวัยหนุ่มสาวทำให้มีผิวพรรณสดใส อารมณ์ร่าเริงแจ่มใส มีกล้ามเนื้อที่แข็งแรง แต่เมื่ออายุมากขึ้น หรือมีการใช้ชีวิตที่ไม่สมดุล จะส่งผลให้ฮอร์โมนไม่สมดุลตามไปด้วย ซึ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพและจิตใจในระยะยาว

ฮอร์โมนไม่สมดุล เกิดจากอะไร

ฮอร์โมนไม่สมดุลเกิดจากอายุที่มากขึ้น เช่นเดียวกับการเสื่อมของอวัยวะต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ตามวัย รวมถึงปัจจัยภายนอกอื่นๆ เช่น การทำงานหนัก พักผ่อนน้อย การได้รับมลพิษต่างๆ ก็ส่งผลให้ฮอร์โมนลดลงได้เช่นกัน

อาการฮอร์โมนไม่สมดุล

1. อารมณ์แปรปรวน
2. นอนไม่ค่อยหลับ หลับไม่ลึก ตื่นไม่สดชื่น
3. อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
4. ประจำเดือนมาไม่ปกติ
5. การเผาผลาญลดลง อ้วนง่าย
6. สมรรถภาพทางเพศลดลง
7. ผิวแห้งกร้าน เหี่ยวย่น เป็นสิวอักเสบ
8. กระดูกบางและกระดูกพรุน
9. ซึมเศร้า ภาวะเครียดสะสม
10. อาการไม่พึงประสงค์ที่มีสาเหตุไม่แน่ชัด และเป็นๆ หายๆ

เมื่อฮอร์โมนไม่สมดุลจะส่งผลต่อระบบประสาทในการควบคุมอารมณ์ การนอนหลับ สมรรถภาพทางเพศ รวมถึงระบบการสร้างพลังงานของร่างกาย คุณหมอบาย-นพ.พิจักษณ์ วงศ์วิศิษฎ์ แพทย์ผู้อำนวยการ W9 Wellness Center และ W Ploenchit Wellness Center ศูนย์ดูแลสุขภาพเชิงป้องกันและฟื้นฟูความเสื่อมแบบองค์รวม เผยถึงการดูแลฮอร์โมน เพื่อแก้ไข และปรับสมดุลสุขภาพและร่างกาย

“ด้วยไลฟ์สไตล์ของคนรุ่นใหม่ และสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปส่งผลต่อสุขภาพ ประกอบกับเทคโนโลยีทางการแพทย์พัฒนาไปมาก ทำให้เกิดนวัตกรรมใหม่ๆ ที่ช่วยในการวินิจฉัยโรค การรักษา รวมถึงการดูแลสุขภาพองค์รวมทั้งร่างกายและจิตใจ โดยมุ่งเน้นที่การป้องกันก่อนการเกิดโรคแบบรายบุคคล ซึ่งได้รับความนิยมมากขึ้นในช่วง 5 ปีมานี้ เนื่องจากทุกคนตระหนักว่า หากปล่อยให้เกิดอาการเจ็บป่วย จะส่งผลต่อการใช้ชีวิต คนรอบข้าง รวมถึงการต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาสูง ซึ่งจากสถิติโรคเรื้อรังยอดฮิตของคนไทย ได้แก่ โรคมะเร็ง โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคไต โรคความดันโลหิตสูง รวมถึงโรคอ้วน ซึ่งเป็นต้นเหตุของโรคอื่นๆ อีกมากมาย โดยสาเหตุของการเกิดโรคต่างๆ นี้ มาจากพันธุกรรม และไลฟ์สไตล์ของแต่ละบุคคล”

ปัจจัยเหล่านี้ส่งผลให้ฮอร์โมนในร่างกายเกิดความไม่สมดุล ซึ่ง “ฮอร์โมน” เปรียบเสมือนผู้ส่งสารภายในร่างกายที่มีมากมายหลายหมื่นหลายแสนตัว เป็นระบบพื้นฐานในตัวเราที่ทำงานต่อเนื่องกันเป็นเครือข่ายและพึ่งพากันและกัน มีความสัมพันธ์กับทุกระบบในร่างกาย ช่วยส่งเสริมด้านพัฒนาการ จิตใจ อารมณ์ความรู้สึก ซ่อมแซมความเสื่อมทางสุขภาพ ชะลอวัย ชะลอการเจ็บป่วย ช่วยการทำงานระบบย่อยอาหาร และระบบเผาผลาญของร่างกาย โดยความไม่สมดุลของฮอร์โมนเพียง 1-2 ตัว ที่เกิดจากปัจจัยด้านพันธุกรรม และสิ่งแวดล้อม เช่น อาหาร ภาชนะพลาสติก อาจเป็นต้นตอของภาวะ หรืออาการผิดปกติต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมน เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดโรค การตรวจฮอร์โมนจึงสำคัญ”

ตรวจสมดุลฮอร์โมน ช่วยวางแผนและดูแลฟื้นฟูอย่างถูกต้องตรงจุด

ฮอร์โมนของผู้ชายกับผู้หญิงมีทั้งตัวที่เหมือนกันและตัวที่แตกต่างกัน โดยที่เหมือนกัน เช่น อินซูลิน ไทรอยด์ โกรทฮอร์โมน หรือฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต แต่ตัวที่ต่างกัน คือ ฮอร์โมนเพศ ผู้ชายก็จะมีฮอร์โมนเพศชาย เรียกว่า เทสโทสเตอโรน (Testosterone) ในขณะที่ผู้หญิงมีฮอร์โมนเพศหญิง เรียกว่า เอสโตรเจน (Estrogen) กับ โปรเจสเตอโรน (Progesterone) ที่กำหนดความแตกต่างทางสรีระ ซึ่งเป็นผลมาจากการทำงานของต่อมในสมองที่เรียกว่า พิทูอิทารี นอกจากนี้ ฮอร์โมนเพศยังมีผลต่อการกำหนดภาวะอารมณ์ของผู้หญิงและผู้ชายให้แตกต่างกันอีกด้วย

นพ.พิจักษณ์ กล่าวเสริมว่า การตรวจวัดระดับฮอร์โมน เป็นการตรวจที่ทำให้ทราบว่าเราควรวางแผนดูแลสุขภาพ และป้องกันโรคที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตอย่างไร เพื่อให้เราทราบว่าควรใส่ใจสุขภาพเพิ่มขึ้น หรือควรหลีกเลี่ยงอะไร ร่างกายเราขาดวิตามินอะไรบ้างที่ต้องเสริมให้ร่างกายกลับมามีสมดุล สุขภาพดี แข็งแรงได้อย่างยืนยาว

ข้อดีของการตรวจสมดุลฮอร์โมน ช่วยรู้ระดับฮอร์โมนที่สำคัญของร่างกาย หากตรวจพบภาวะไม่สมดุล จะได้วางแผนและดูแลฟื้นฟูอย่างถูกต้องตรงจุด โดยคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์การป้องกัน ที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล ผ่านการผสมผสานทุกศาสตร์แห่งการป้องกัน ดูแล และฟื้นฟูความเสื่อม ทั้งให้ฮอร์โมนทดแทนเพื่อชดเชยส่วนที่ขาดหรือลดน้อยลง ควบคู่กับการปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ให้เหมาะสมกับบุคคลนั้นๆ รวมทั้งหลีกเลี่ยงปัจจัยภายนอกจากสิ่งแวดล้อม ที่อาจจะรบกวนความสมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย

ฮอร์โมนไม่สมดุล แก้อย่างไร

ข้อมูลจากโรงพยาบาลพญาไท เผยว่า อาการฮอร์โมนไม่สมดุลทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย ส่งผลให้คุณภาพชีวิตแย่ลง การให้ฮอร์โมนทดแทนจะช่วยให้การทำงานของร่างกายกลับมาใกล้เคียงกับเมื่อครั้งยังเป็นวัยหนุ่มสาวได้ เช่น มีความจำดีขึ้น มวลกระดูกหนาแน่นขึ้น แต่ทั้งนี้ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เฉพาะทาง และไม่ใช่ทุกคนที่จะสามารถรับฮอร์โมนทดแทนได้

นอกจากวัยที่เพิ่มขึ้นแล้ว ความเครียดยังส่งผลเสียต่อการสร้างฮอร์โมนจากต่อมไร้ท่อ โดยเฉพาะฮอร์โมนไทรอยด์ และหากฮอร์โมนตัวใดตัวหนึ่งลดลงหรือมีความผิดปกติ ก็จะส่งผลต่อต่อมไร้ท่อและฮอร์โมนชนิดอื่นๆ ด้วยเช่นกัน เราจึงควรดูแลตัวเองให้มีสุขภาพดีตามหลักเวชศาสตร์วิถีชีวิต (Lifestyle Medicine) เพื่อป้องกันปัญหาฮอร์โมนไม่สมดุล อันประกอบด้วย 6 ส่วน ได้แก่

• Food : การรับประทานอาหารที่มีคุณภาพ มีโปรตีนสูง หลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์ติดมัน ไม่กินอาหารแปรรูป กินผักใบเขียว ผลไม้ไม่หวาน เพื่อให้ได้สารอาหารครบถ้วน
• Exercise : ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• Sleep : นอนหลับให้มีคุณภาพ
• Stress Management : การจัดการกับความเครียด ฝึกสมาธิ ทำจิตใจให้สงบ
• Avoidance of Risky Substances : เลี่ยงพฤติกรรมอันตราย เช่น ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่
• Social Connection : มีความสัมพันธ์ที่ดีในสังคมของเรา เพราะจะทำให้เรามีสุขภาพจิตที่ดี

นอกจากนี้ การตรวจสุขภาพอย่างต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี เพื่อคัดกรองความเสี่ยงโรคต่างๆ จะได้รีบป้องกัน ลดความเสี่ยงการลุกลามรุนแรง และรักษาอย่างทันท่วงที

ข้อมูลอ้างอิง : โรงพยาบาลพญาไท