สายตายาว คือหนึ่งในสัญญาณที่บ่งบอกว่าเราได้ก้าวสู่วัยผู้สูงอายุอย่างเลี่ยงไม่ได้ แต่มีวิธีรับมือที่หลากหลายรูปแบบ เพื่อให้เราสามารถใช้ชีวิตร่วมกับการเปลี่ยนแปลงนี้ได้อย่างมีความสุข

สายตายาวตามวัย คืออะไร

ภาวะสายตายาวตามวัย (Presbyopia) เกิดขึ้นเนื่องจากเลนส์ตาแข็งขึ้น และกล้ามเนื้อที่ใช้ในการเพ่งมองอ่อนแอลง ทำให้ความสามารถในการมองวัตถุระยะใกล้ลดลงตามวัย ภาวะนี้มักเกิดขึ้นในผู้มีอายุ 40 ปี ขึ้นไป

อาการที่พบคือ มองในระยะใกล้ไม่ชัด ไม่ว่าจะเป็น การอ่านหนังสือ อ่านเมนูอาหาร ป้ายราคาสินค้า การแต่งหน้า การใช้โทรศัพท์มือถือหรือคอมพิวเตอร์ การเย็บผ้า การขับรถ เป็นต้น แต่จะมองได้ชัดขึ้นถ้ายื่นมือถอยห่างออกจากระยะเดิมที่เคยอ่านได้ออกไปอีก หากใครมีภาวะสายตาสั้นร่วมด้วยก็ต้องถอดแว่นออกเพื่อให้อ่านได้ชัดขึ้น รวมทั้งยังมีภาวะมองภาพไม่ชัดในเวลากลางคืน ในบางรายอาจมีอาการปวดตา ปวดศีรษะ เนื่องจากพยายามเพ่งสายตามากขึ้นตอนมองใกล้

การใช้สายตาเพ่งมองนานๆ ทำให้เกิดอาการปวดและเมื่อยล้าตาได้
การใช้สายตาเพ่งมองนานๆ ทำให้เกิดอาการปวดและเมื่อยล้าตาได้

...

สายตายาวตามวัย แก้ไขได้ไหม

ภาวะสายตายาวตามวัย ไม่สามารถป้องกันได้ แต่เราสามารถใช้ชีวิตร่วมกับภาวะนี้ได้ด้วยการปรับตัวให้เข้ากับอาการสายตายาวตามวัย ซึ่งปัจจุบันมีหลายวิธีให้เลือกตั้งแต่การสวมแว่นตาที่ออกแบบมาเพื่อสายตายาวตามวัยโดยเฉพาะ การใส่คอนแทคเลนส์ รวมถึงการผ่าตัดเลสิก เป็นต้น โดยแต่ละวิธีมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกัน

แว่นโฟกัสระยะเดียว (Monofocal glasses)

ข้อดีคือ ใช้งานง่าย เหมาะสำหรับใส่มองในระยะใกล้ เช่น อ่านหนังสือ ข้อเสียคือต้องถอดเข้า-ออก

แว่นโฟกัสสองระยะ (Bifocal glasses)

ข้อดีคือ มองได้ทั้งระยะใกล้ และระยะไกล เหมาะสำหรับใส่ในขณะทำงาน ข้อเสียคือเกิดภาพกระโดดเวลาเปลี่ยนจากระยะมองไกลมาระยะมองใกล้

แว่นที่มีเลนส์หลายชั้น (Progressive glasses)

หรือที่เรียกกันว่าแว่นโปรเกรสซีฟ ข้อดีคือสามารถมองได้หลายระยะในเลนส์เดียว ไม่ต้องเปลี่ยนแว่นบ่อย ข้อเสียคือราคาสูง และใช้งานยากกว่ารูปแบบอื่น

ปัจจุบันมีเลนส์แว่นตาหลายรูปแบบที่ออกแบบมาสำหรับผู้ที่มีสายตายาวตามวัยโดยเฉพาะ
ปัจจุบันมีเลนส์แว่นตาหลายรูปแบบที่ออกแบบมาสำหรับผู้ที่มีสายตายาวตามวัยโดยเฉพาะ

คอนแทคเลนส์สายตายาว

ข้อดีคือ สะดวกสบาย สามารถใส่ออกกำลังกายได้ ข้อเสียคือ ต้องดูแลรักษาความสะอาดเป็นพิเศษเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

การผ่าตัดเลสิก

คนที่อายุเกิน 40 ปี ที่มีปัญหาสายตาสั้น ยาว เอียงแต่กำเนิด และมีสายตายาวตามอายุร่วมด้วย สามารถทำการรักษาได้ 3 วิธี คือ

  • Full correction เป็นการเลเซอร์แก้ไขสายตาตามค่าสายตาผิดปกติแต่กำเนิด ทำให้การมองระยะไกลจะชัดที่สุด แต่จะมีสายตายาวตามอายุที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ซึ่งต้องใช้แว่นช่วยในการทำงานระยะใกล้
  • Monovision เลเซอร์แก้ไขสายตาทั้ง 2 ระยะ โดยทำให้ตาข้างถนัด (Dominance Eye) มองระยะไกลชัดเจน ส่วนตาข้างที่ไม่ถนัด จะทำให้สั้นเล็กน้อยเพื่อใช้มองระยะใกล้ เมื่อใช้สองตาคู่กันจะทำให้มองได้ทั้ง 2 ระยะ แต่ต้องใช้เวลาในการปรับตัวหลังการรักษา เนื่องจากค่าสายตา 2 ข้างจะต่างกัน การกะระยะ หรือมองไกลตอนกลางคืนอาจลดลงบ้าง
  • Presbylasik หรือ โปรแกรม Presbymax เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่มีความสลับซับซ้อน ใช้รักษาสายตาผิดปกติแต่กำเนิด และสายตายาวตามวัยพร้อมกัน เพื่อให้มองเห็นได้ชัดทั้งใกล้ ระยะกลาง และระยะไกล ในดวงตาข้างเดียวกัน โดยไม่ต้องพึ่งแว่นตา เพราะเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพในการมองเห็นให้ดียิ่งขึ้น

ข้อดีคือมีความปลอดภัยสูง ผลข้างเคียงน้อย ข้อเสียคือมีราคาสูง ประสิทธิภาพของการรักษาอยู่ได้ประมาณ 5-10 ปี ขึ้นกับความแข็งแรงของกล้ามเนื้อตา และผลการรักษาจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล

จะเห็นได้ว่าการมีสายตายาวตามวัยไม่ใช่เรื่องน่ากลัวแต่อย่างใด แม้ว่าตอนนี้จะยังไม่มีวิธีที่สามารถป้องกันได้ แต่การปรับตัวเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงแห่งช่วงวัยที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติก็ไม่ใช่เรื่องยาก.

...

ข้อมูลอ้างอิง : รพ.จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, รพ.พญาไท