ผู้สูงอายุดื้อ ต้องรับมืออย่างไร

ผู้สูงอายุดื้อ มีสาเหตุจากอะไร ลูกหลานและคนใกล้ตัวควรรับมืออย่างไรเพื่อให้อยู่ด้วยกันได้อย่างมีความสุข

เมื่อเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ ร่างกายและจิตใจก็จะเปลี่ยนแปลง ทั้งความเสื่อมสภาพทางร่างกาย ภาวะจิตใจและอารมณ์ปรวนแปร ไวต่อสิ่งเร้าที่เข้ามากระตุ้น บางครั้งก็น้อยใจบ่อย เสียใจง่าย บางครั้งก็ดื้อรั้น เอาแต่ใจตัวเอง ขี้หงุดหงิด ไม่ยอมฟังคำแนะนำของลูกหลาน เพราะผู้สูงอายุมักจะคิดว่า ตัวเองรู้เรื่องทุกอย่างดี ผ่านเรื่องราวต่างๆ มาก่อน มีประสบการณ์มากมาย โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่ประสบความสำเร็จในชีวิต อาชีพ การงาน ยิ่งจะมีความเชื่อมั่นในตัวเองสูง และก็มักจะดื้อมากด้วย

5 วิธีรับมือผู้สูงอายุดื้อ

การรับมือกับผู้สูงอายุที่ดื้อ ฟังดูอาจจะไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะเป็นการรับมือกับภาวะทางอารมณ์ของผู้สูงอายุ ซึ่งอาจจะปรวนแปรไม่แน่นอน แต่ไม่ใช่เรื่องยากจนรับมือไม่ได้ ซึ่งวิธีในการรับมือผู้สูงอายุดื้อนั้น มี 5 วิธีมาแนะนำ ดังนี้

1. ค้นหาสาเหตุ แก้ไขและทำความเข้าใจ

การที่ผู้สูงอายุดื้อ ไม่ฟังเหตุผลหรือคำอธิบายอะไรก็ตาม ก่อนอื่นคงต้องหาสาเหตุก่อนว่าเป็นเพราะความไม่เข้าใจ ความดื้อ อารมณ์แปรปรวน หรือสาเหตุอื่นๆ ซึ่งเริ่มต้นเราคงต้องค้นหาสาเหตุ เพื่อจะแก้ไขปัญหาได้ถูกจุด บางครั้งผู้สูงอายุอาจจะแค่เรียกร้องความสนใจ หรือน้อยใจ การดูแลเอาใจใส่ก็อาจจะแก้ไขปัญหาได้ ซึ่งผู้ที่ดูแลต้องทำความเข้าใจผู้สูงอายุในหลายๆ เรื่อง เพราะหากมีความเข้าใจ ก็จะนำไปสู่การแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ง่าย

2. สื่อสาร-พูดคุยอย่างเข้าใจ

การพูดคุยแบบแสดงความเข้าใจถึงปัญหา หรือภาวะที่ผู้สูงอายุกำลังเผชิญ หรือทำไมดื้อ จะช่วยทำให้การแก้ไขหรือรับมือกับผู้สูงอายุทำได้ง่าย บางครั้งอาจจะไม่ใช่ปัญหาร้ายแรง แต่ผู้สูงอายุต้องการได้รับความเอาใจใส่ เข้าใจ ต้องการมีคนรับฟังปัญหา ผู้ดูแลควรสนับสนุนให้ผู้สูงอายุได้มีโอกาสพูดคุย และแสดงความรู้สึกของพวกเขา เราควรฟังอย่างใจเย็น ให้ความสนใจ ซึ่งการใช้คำพูดต้องสุภาพ ระมัดระวังคำพูดที่จะส่งผลกระทบกระเทือนจิตใจผู้สูงอายุ ส่วนเครื่องมือในการสื่อสารกัน นอกจากการพูดคุยแล้ว ยังสามารถใช้วิธีการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น การเขียนข้อความส่งระหว่างกัน

3. ให้ความสำคัญกับผู้สูงอายุ

การสร้างบรรยากาศที่เป็นกันเอง รวมถึงการทำให้ผู้สูงอายุมีความรู้สึกว่าเขายังมีความสำคัญ ทำให้รู้สึกถึงการได้รับการยอมรับ สนับสนุนการแสดงออกทางอารมณ์อย่างจริงใจ หลีกเลี่ยงการตัดสินใจแทนพวกเขา ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกถึงคุณค่าของตัวเอง จะช่วยลดปัญหาผู้สูงอายุดื้อได้อีกทางหนึ่ง ซึ่งผู้ดูแลคงต้องใช้จิตวิทยา หรือมีวิธีการพูด หรือแสดงออก ในการที่จะทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่าตัวเองยังมีความสำคัญ

4. หาตัวช่วยเข้ามาแก้ปัญหา

หลายครั้ง ผู้สูงอายุที่ดื้อ ไม่รับฟังคำแนะนำจากผู้ที่ดูแล อาจจะเป็นเพราะการไม่ให้การยอมรับในตัวผู้ดูแล หรือไม่เชื่อใจ ดังนั้น วิธีการรับมือกับเรื่องนี้ อาจจะจำเป็นจะต้องมีตัวช่วย หรือได้รับความช่วยเหลือจากบุคคลอื่น ไม่ว่าจะเป็นหมอ พยาบาล หรือบุคคลที่ผู้สูงอายุรักและให้ความเคารพ ในการช่วยให้คำแนะนำต่างๆ หรือแม้ผู้ให้บริการดูแลผู้สูงอายุมืออาชีพ ก็อาจจะเป็นวิธีช่วยแก้ปัญหาผู้สูงอายุดื้อได้เช่นกัน

5. สร้างบรรยากาศให้อารมณ์แจ่มใส

ผู้สูงอายุดื้อ บางครั้งก็มาจากสาเหตุของภาวะอารมณ์ไม่แจ่มใส เบื่อหน่าย หรือเศร้าเสียใจ หรือการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ทำให้จิตใจห่อเหี่ยว หงุดหงิด เบื่อหน่าย ดังนั้น จึงควรสร้างบรรยากาศให้ผู้สูงอายุอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดีต่อสภาพจิตใจ อาจจะจัดสถานที่อยู่อาศัยให้น่าอยู่ มีบรรยากาศที่ดี หรือการพาผู้สูงอายุไปพักผ่อน หลีกหนีจากความจำเจกับการที่ต้องอยู่กับสภาพแวดล้อมเดิมๆ เช่น การพาไปท่องเที่ยว พักผ่อน ซื้อของ หรืออาจจะหากิจกรรมที่ผู้สูงอายุชื่นชอบทำ เช่น เต้นลีลาศ ร้องเพลง ทำบุญ ไหว้พระ เป็นต้น การได้เปลี่ยนสถานที่หรือการทำกิจกรรมที่ชื่นชอบ เป็นการเปลี่ยนอิริยาบถ จะช่วยให้จิตใจเบิกบาน อารมณ์ดี ลดความหงุดหงิด และเลิกเอาแต่ใจลงได้เหมือนกัน

ทั้งหมดนี้ ก็เป็นแนวทางการรับมือกับผู้สูงอายุดื้อ ซึ่งสิ่งสำคัญต้องเริ่มจากความเข้าใจ และการยอมรับ กับสภาพการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุ ซึ่งส่งผลทำให้ผู้สูงอายุเกิดอาการดื้อ หรือต่อต้าน การใช้เวลา และความอดทน รวมถึงความเข้าใจผู้สูงอายุกับพฤติกรรมที่เกิดขึ้น จะช่วยแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้ไม่ยากจนเกินไป

ข้อมูลอ้างอิง : กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

ภาพ : iStock