เปิดโปง 5 โรคร้าย NCDs ที่กำลังทำให้ตัวคุณ และร่างกายแก่ชราเร็ว และบั่นทอนชีวิตของคุณตั้งแต่วันนี้ไปจนถึงบั้นปลายชีวิต

เคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางคนอายุเท่ากัน แต่กลับดูอ่อนเยาว์และแข็งแรงกว่าในขณะที่อีกคนกลับดูทรุดโทรมและเจ็บป่วยบ่อย

คำตอบไม่ได้อยู่ที่ครีมบำรุงผิวที่แพงที่สุด แต่อยู่ที่สุขภาพภายใน เพราะในยุคที่ทุกคนอยากมี “Lifespan” หรือ อายุขัย ที่ยืนยาว แต่สิ่งที่เราโหยหาจริงๆ คือ “Healthspan” ที่เป็นช่วงเวลาที่มีสุขภาพดี การมีอายุยืนแบบมีคุณภาพ ไม่ต้องนอนติดเตียง แต่น่าเสียดาย ที่มี “ภัยเงียบ” ที่เรียกว่ากลุ่มโรค NCDs (โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง) ที่ไม่เพียงแต่เป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆ ของคนไทย แต่ยังเป็น “ตัวเร่งความชรา” ที่กำลังพรากคุณภาพชีวิตของเราไปโดยไม่รู้ตัว

บทความนี้จะพาไปเจาะลึก 5 โรคร้าย ที่ไม่ได้แค่ทำให้อายุสั้น แต่ยังเร่งให้เซลล์ของคุณแก่ก่อนวัย

5 โรค NCDs ภัยเงียบที่กำลังเร่งความชราร่างกายให้เกิดขึ้นไว

  • โรคเบาหวาน

หลายคนรู้ว่าเบาหวานอันตราย แต่ส่วนใหญ่ไม่รู้ว่ามันทำให้ “แก่” ได้อย่างไร เบาหวานสามารถบั่นทอนชีวิตได้โดยการเพิ่มความเสี่ยงมหาศาลในการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง (Stroke) และเป็นสาเหตุหลักของไตวาย

โดยการเร่งความชรานั้น เกิดจากกลไกสำคัญเรียกว่า “ไกลเคชั่น” (Glycation) พูดง่ายๆ คือ เมื่อน้ำตาลในเลือดสูงเกินไป โมเลกุลน้ำตาลจะลอยไปเกาะกับโปรตีนในร่างกาย เมื่อโปรตีนที่โดนโจมตีหนักที่สุดคือ “คอลลาเจน” และ “อีลาสติน” ซึ่งเป็นโครงสร้างของผิว

คอลลาเจน เมื่อถูกน้ำตาลเกาะ เกิดเป็นสารชื่อ AGEs จะเกิดการแข็งกระด้าง ขาดความยืดหยุ่น ผลลัพธ์คือ ผิวหนังเหี่ยวย่น, หย่อนคล้อย, และเกิดริ้วรอยลึก นอกจากนี้หลอดเลือดแดงที่ควรยืดหยุ่น ก็จะแข็งตัวเหมือนแก่ นำอายุจริงไปหลายสิบปี

...

  • โรคอ้วนลงพุง

โรคอ้วนไม่ใช่แค่เรื่องความสวยงาม แต่มันคือสภาวะที่ร่างกายนั้นป่วยตลอดเวลา โดยโรคอ้วนเปรียบเสมือนเป็นแม่ของทุกโรค NCDs ทั้งเบาหวาน, ความดัน, ไขมัน และมะเร็งหลายชนิด งานวิจัยชี้ชัดว่าคนที่เป็นโรคอ้วนรุนแรงอาจมีอายุขัยสั้นลง 8-10 ปี

กลไกจากโรคอ้วนนี้เรียกว่า “Inflammaging” หรือ การอักเสบเร่งชรา โดยเซลล์ไขมันที่พุงได้เปลี่ยนตัวเองเป็นโรงงานผลิตสารก่อการอักเสบตลอดเวลา

ดังนั้นร่างกายจึงตกอยู่ในสภาวะ “อักเสบเรื้อรัง” เปรียบเหมือนมีไฟคุกรุ่นเผาทำลายเซลล์ดีๆ ทั่วร่างกายอยู่ตลอดเวลา การอักเสบนี้คือกลไกหลักที่นักวิทยาศาสตร์ชี้ว่าเป็นต้นตอของ “ความชรา” ในระดับเซลล์

  • โรคหัวใจและหลอดเลือด

หนึ่งในสาเหตุการตายอันดับ 1 ของโลก ไม่ว่าจะเป็นภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน หรือหลอดเลือดสมองแตก ทำให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาต กลไกคือ “การขาดเลือดและออกซิเจน” ลองนึกภาพหลอดเลือดเป็น “ท่อประปา” ที่ส่งน้ำไปเลี้ยงส่วนต่างๆ เมื่อไขมันและความดันสูงทำให้ท่อตีบ แข็งหรืออุดตัน อวัยวะปลายทางจะได้รับสารอาหารและออกซิเจนน้อยลง

เซลล์ผิวหนัง คือด่านแรกที่ฟ้อง เมื่อขาดเลือดไปเลี้ยง ผิวจะซีดเซียว, แห้ง, ไม่สดใส เซลล์สมองก็จะเสื่อมเร็ว ทำให้ความจำแย่ลง ทั้งหมดนี้คือความเสื่อมโทรมที่มองเห็นได้ชัดเจน

  • โรคไตเรื้อรัง

ไต เปรียบเสมือนโรงบำบัดน้ำเสีย มหัศจรรย์ของร่างกาย แต่คนไทยจำนวนมากกำลังทำลายมันด้วยรสเค็มจัดและยาแก้ปวด เพราะเมื่อไตวายระยะสุดท้าย หากไม่ฟอกไตหรือปลูกถ่ายไต ร่างกายจะไม่สามารถขับของเสียได้และเสียชีวิตในที่สุด

กลไกการเร่งความชรา คือ “ภาวะเครียดออกซิเดชัน” เมื่อไตกรองของเสียไม่ได้ สารพิษจะคั่ง และไหลเวียนไปทั่วกระแสเลือด ร่างกายคุณจะเหมือนสระน้ำเน่าที่เต็มไปด้วยสารพิษ สารพิษเหล่านี้จะไประดมโจมตีเซลล์ดีๆ ทำให้เกิดอนุมูลอิสระมหาศาล (Oxidative Stress)

สัญญาณที่เห็นชัดคือ ผิวจะคล้ำขึ้น, แห้งมาก, และมีอาการคัน นี่คือสัญญาณว่าร่างกายกำลังเป็นพิษ และแก่เร็วกว่าปกติ

  • โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง

แม้จะพุ่งเป้าไปที่บุหรี่ แต่ยังรวมถึง PM2.5 และมลภาวะที่เราเลี่ยงได้ยาก สิ่งเหล่านี้ทำให้ระบบทางเดินหายใจล้มเหลว และเป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปอด ภัยเร่งความชรา คือ การทำลาย DNA โดยตรง เพราะควันบุหรี่ 1 มวน ปล่อยอนุมูลอิสระนับล้านล้านตัวเข้าสู่ร่างกาย เปรียบเหมือนกองทัพที่เข้าโจมตีเซลล์โดยตรง 

ที่น่ากลัวกว่านั้น สารพิษในควันบุหรี่จะไปเผาหรือทำให้ “เทโลเมียร์” สั้นลงอย่างรวดเร็ว โดยเทโลเมียร์คือปลอกพลาสติกที่ปลายเชือกรองเท้า (DNA ของเรา) ทำหน้าที่ปกป้อง DNA ไม่ให้รุ่ย... ยิ่งเทโลเมียร์สั้นลงเท่าไหร่ เซลล์ก็ยิ่งแก่และตายเร็วขึ้นเท่านั้น

บทความนี้ไม่ได้เขียนมาเพื่อขู่ให้กลัว แต่เขียนมาเพื่อบอกว่า โรค NCDs ส่วนใหญ่ “ป้องกันได้” และ “ชะลอได้” ด้วยมือของเราเอง การมี Healthspan ที่ดี ไม่ได้เริ่มจากนวัตกรรมทางการแพทย์ที่ซับซ้อน แต่เริ่มจากพื้นฐานที่เรามักมองข้ามที่เรียกว่า “5 อ.”

  • อาหาร: ลดหวาน-มัน-เค็ม เพิ่มผัก-ผลไม้ สารต้านอนุมูลอิสระ และโปรตีนคุณภาพดี
  • ออกกำลังกาย: ไม่ต้องหักโหม แค่ขยับร่างกายสม่ำเสมอ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดและลดการอักเสบ
  • อารมณ์: จัดการความเครียด ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นการอักเสบชั้นดี พักผ่อนให้เพียงพอ
  • อนามัยและสิ่งแวดล้อม: หยุดปัจจัยเสี่ยงที่เลี่ยงได้ทันที เช่น บุหรี่, เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และป้องกันตัวเองจากมลภาวะ
  • อย่ารอป่วย (ตรวจสุขภาพ): การตรวจสุขภาพประจำปี คือเครื่องมือจับสัญญาณที่ดีที่สุด อย่ารอจนมีอาการ เพราะนั่นอาจสายเกินไป

...

การลงทุนกับสุขภาพวันนี้ คือการซื้อเวลาคุณภาพ” ให้กับชีวิตในอนาคต เริ่มต้นตั้งแต่วันนี้ เพื่ออายุขัยที่ยืนยาวอย่างมีคุณภาพ

ข้อมูล : คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี, โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ (ข้อมูลผลกระทบโรคอ้วน), Allwell Healthcare , คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล และ สสส.