แนะนำการฉีดวัคซีนไข้เลือดออก ควรฉีดเมื่อไร มีเงื่อนไขอย่างไรบ้าง

ไข้เลือดออก หนึ่งในโรคระบาด ที่ควรระมัดระวังเป็นอย่างมาก และในปัจจุบันนี้มีวัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออกที่มีประสิทธิภาพสูงที่ช่วยลดความรุนแรงของโรคได้

โรคไข้เลือดออก (ไวรัสเดงกี) หนึ่งในโรคระบาดที่มีความรุนแรงที่มีพาหะมาจากยุง โดยโรคไข้เลือดออกนี้สามารถส่งผลกระทบต่อระบบอื่นๆ ในร่างกายทั้งภายใน และภายนอก ในบางรายมีอาการค่อนข้างรุนแรงโดยเฉพาะใน “กลุ่มเด็ก” อ่านข้อมูลเกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกเพิ่มเติมที่นี่

ปัจจุบันไข้เลือดออกในประเทศไทยมีการระบาดหนักอยู่ในทุกๆ ปี ส่วนใหญ่พบได้มากที่สุดในช่วงฤดูฝน เพราะเป็นช่วงที่มีอากาศร้อนชื้น เกิดน้ำขัง ทำให้ยุงที่เป็นพาหะนำโรคนั้นแพร่พันธุ์ได้ดี ส่งผลให้เชื้อไวรัสไข้เลือดออกแพร่กระจายได้ง่ายมากยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ไวรัสเดงกีมีถึง 4 สายพันธุ์ ที่ทำให้มนุษย์สามารถเป็นไข้เลือดออก และติดเชื้อไวรัสเดงกีได้มากกว่า 1 ครั้งของชีวิต ซึ่ง 4 สายพันธุ์ ประกอบไปด้วย DENV-1, DENV-2, DENV-3 DENV-4 โดยส่วนใหญ่แล้วไข้เลือดออกเดงกีมักไม่มีอาการแสดง หรืออาจมีอาการเพียงเล็กน้อย แต่ในบางรายอาจจะมีอาการรุนแรง จนถึงขั้นช็อกและเสียชีวิตได้ เป็นโรคที่คาดเดาได้ยากว่าใครจะอาการรุนแรงหรือไม่รุนแรง ทำให้ไม่สามารถป้องกันได้ทันท่วงที

การฉีดวัคซีนไข้เลือดออกนั้น ควรฉีดเมื่อไร ป้องกันอย่างไร และมีเงื่อนอะไรบ้าง

• เทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบัน มีการคิดค้นวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกที่มีประสิทธิภาพสูง สามารถป้องกันไข้เลือดออกจากทุกสายพันธุ์ได้ โดยวัคซีนไข้เลือดออกชนิดใหม่นี้ ผลิตจากประเทศเยอรมนี 
• การฉีควัคซีนไข้เลือดออก สามารถเริ่มฉีดได้ตั้งแต่เด็ก-ผู้ใหญ่ และมีอายุระหว่าง 4-60 ปี 
• วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันไข้เลือดออกจากทุกสายพันธุ์ ได้ 80.2% และป้องกันการนอนโรงพยาบาลได้ 90.4% ลดความเสี่ยงในการเสียชีวิตอย่างฉับพลัน
• ปริมาณการฉีดวัคซีนไข้เลือดออกขึ้นอยู่กับการประเมิน และดุลยพินิจจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ส่วนใหญ่จะฉีดวัคซีนเพียง 2 เข็ม ห่างกัน 3 เดือน 
• วัคซีนไข้เลือดออกสามารถฉีดได้ทั้งคนที่เคยเป็น และไม่เคยเป็นไข้เลือดออกมาก่อน โดยไม่ต้องตรวจภูมิคุ้มกันก่อนฉีด 
• วัคซีนมีความปลอดภัย ผลข้างเคียงที่พบเป็นเพียงผลข้างเคียงทั่วไป ได้แก่ อาการปวดตรงตำแหน่งที่ฉีดวัคซีน ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ โดยส่วนมากมักหายได้เองภายในเวลา 1-3 วัน
• มีบริการฉีดวัคซีนไข้เลือดออกที่โรงพยาบาลรัฐบาล และเอกชน ซึ่งอาจมีราคา และค่าบริการที่แตกต่างกัน ผู้รับวัคซีนอาจจะต้องศึกษา และสอบถามข้อมูลจากโรงพยาบาลที่รับบริการ

ไข้เลือดออก หรือ ไวรัสเดงกี จึงเป็นอีกหนึ่งโรคที่ควรระมัดระวัง และสามารถเป็นได้ทุกเพศ ทุกวัย โดยโรคนี้ไม่เลือกคน สามารถติดได้ตลอดเวลา ดังนั้นหากใครมีความเสี่ยงอยู่ในพื้นที่แออัด ติดลุ่มน้ำขัง แปลว่า มีโอกาสติดเชื้อออกเดงกีได้ตลอดเวลา 

อาการจากโรคไข้เลือดออกไม่สามารถประเมินได้ด้วยตนเอง ซึ่งจะมีอาการไข้สูง และต่ำสลับกันไป ปวดศีรษะ ปวดตามข้อ และกล้ามเนื้อ มีผื่นคัน อ่อนล้า คลื่นไส้และอาเจียน คล้ายกับอาการในหลายๆ โรค จำพวก ไข้หวัดใหญ่ ไข้ซิกา ไข้มาลาเรีย หรือ โควิด-19 ทำให้โรคไข้เลือดออกจึงเป็นหนึ่งโรคที่อันตราย ที่ควรพบแพทย์เพื่อเฝ้าระวัง และติดตามอาการอย่างใกล้ชิด 

ข้อมูล : โรงพยาบาลสมิติเวช, โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

ภาพ : istock