การทอผ้าฝ้ายเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน นิยมผลิตเสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย นับตั้งแต่เครื่องจักรเข้ามามีบทบาททางอุตสาหกรรม ส่งผลให้ผลิตผ้าฝ้ายได้มากขึ้น ฝ้ายจึงกลายเป็นพืชเศรษฐกิจของหลายประเทศ อาทิ จีน, อินเดีย และสหรัฐอเมริกา ไทยรัฐออนไลน์พามารู้จัก “ผ้าฝ้าย” ว่าทำมาจากอะไร และมีวิธีการจำแนกประเภทอย่างไรบ้าง
“ผ้าฝ้าย” ทำมาจากปุยฝ้าย ถักทอเป็นผืนผ้า
ผ้าฝ้าย ทำมาจากเส้นใยฝ้าย ส่วนนี้คือปุยหุ้มเมล็ดพืชในสกุล Gossypium วงศ์ Malvaceae นำมาปั่นเส้นใยและทอเป็นผ้า สมัยก่อนผ้าฝ้ายจากเอเชียนิยมส่งไปขายทางยุโรป สายพันธุ์ฝ้ายที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียมี 2 ชนิด คือ G.arboreum.L. และ G. herbaceum.L. พบถิ่นกำเนิดในประเทศปากีสถาน และกระจายพื้นที่ปลูกไปยังประเทศ อินเดีย อินโดนีเซีย และประเทศจีน
ฝ้ายเป็นพืชเศรษฐกิจของหลายประเทศ ยกตัวอย่าง 5 ประเทศที่ผลิตฝ้ายได้มากที่สุดในโลก ได้แก่ อินเดีย, จีน, สหรัฐอเมริกา, ปากีสถาน และบราซิล
...
สายพันธุ์ต้นฝ้ายที่ปลูกมากที่สุด คือ ฝ้ายเฮอร์ซูทุม มีถิ่นกำเนิดจากประเทศเม็กซิโก และอเมริกากลาง เมื่อมีเครื่องจักรช่วยหีบฝ้าย จึงกลายเป็นพืชเศรษฐกิจของอเมริกา
ฝ้ายเฮอร์ซูทุมเป็นพืชล้มลุก ลำต้นสูงขนาด 2-5 ฟุต ดอกกว้าง 3 นิ้ว กลีบดอกสีเหลืองซีด ถึงเหลืองเข้ม เกสรดอกยาว 1 นิ้ว ส่วนมากปุยจะติดเมล็ดค่อนข้างแน่น เมื่อหีบแล้วจะมีปุยสั้น มองเห็นเป็นสีขาว คุณภาพของปุยฝ้ายเฮอร์ซูทุมที่ได้มีตั้งแต่หยาบไปจนถึงละเอียด
ผ้าฝ้ายกับผ้าคอตตอนต่างกันอย่างไร
ผ้าฝ้ายกับผ้าคอตตอนคือผ้าที่ใช้เส้นใยฝ้ายเหมือนกัน คำว่า “ผ้าฝ้าย” มักใช้กับผ้าทอมือที่ทำมาจากเส้นใยธรรมชาติ 100% ส่วน “ผ้าคอตตอน” เป็นผ้าที่ทอผ่านเครื่องจักรนำไปใช้ผสมกับเส้นใยสังเคราะห์ต่างๆ ได้ โดยมีเปอร์เซ็นต์ของเนื้อผ้าฝ้ายกำกับไว้ เช่น ผ้าคอตตอน 100% หมายถึงผ้าคอตตอนที่ใช้เส้นใยผ้าฝ้ายธรรมชาติ 100%, ผ้าคอตตอน 70% คือผ้าคอตตอน 70 ต่อใยสังเคราะห์ 30%
สรุปแล้วผ้าฝ้ายกับผ้าคอตตอนเป็นเส้นใยธรรมชาติ 100% เช่นเดียวกัน ต่างกันตรงที่กรรมวิธีการทอ ทำให้ราคาของผ้าแตกต่างกันด้วย
ผ้าฝ้ายมีกี่ชนิด แบ่งได้กี่ประเภท
ฝ้ายที่ปลูกทั่วโลกมีลักษณะของเส้นใยตั้งแต่หยาบไปจนถึงใยละเอียด เมื่อจำแนกด้วยมาตรฐานเดียวกันจะทำให้ผู้ใช้งานเข้าใจตรงกัน มีวิธีการแบ่งประเภทผ้าฝ้ายดังนี้
แบ่งชนิดผ้าฝ้ายจากขนาดเส้นด้าย
การแบ่งผ้าฝ้ายจากเบอร์เส้นด้าย ใช้กับผ้าคอตตอน 100% วัดจากเส้นผ่านศูนย์กลางของเส้นใยฝ้าย ระบุเป็นหมายเลขต่างๆ ดังนี้
- 1.1) ผ้าคอตตอน 100% เบอร์ 20
ผ้าฝ้ายเบอร์ 20 มีขนาดเส้นใยใหญ่ที่สุด เมื่อเทียบลักษณะเนื้อผ้าฝ้ายจะหนา แข็ง ไม่นุ่ม เหมาะสำหรับใช้กับงานสกรีนและงานปัก นำไปใช้ผลิตเสื้อยืดที่มีราคาปานกลาง
- 1.2) ผ้าคอตตอน 100% เบอร์ 32
ผ้าฝ้ายเบอร์ 32 มีลักษณะที่นุ่ม เนียน บาง สวมใส่สบายกว่าเบอร์ 20 นิยมใช้ผลิตเสื้อยืด
- 1.3) ผ้าคอตตอน 100% เบอร์ 40
ผ้าฝ้ายเบอร์ 40 มีขนาดเส้นใยเล็กที่สุด จึงทำให้เนื้อผ้านุ่มกว่าเบอร์อื่นๆ นิยมนำมาทำเสื้อผ้าเด็กอ่อน
- 1.4) ผ้าคอตตอน 100% เบอร์ 40 ขึ้นไป
ผ้าฝ้ายเบอร์ 40 ขึ้นไป เป็นผ้าที่ต้องสั่งทอขึ้นเฉพาะ มีขนาดเส้นใยที่เล็ก ละเอียด จึงทำให้มีราคาสูง นิยมใช้กับเสื้อผ้าแบรนด์เนม
แบ่งชนิดผ้าฝ้ายจากเกรดเส้นใย
กลุ่มผู้ค้าผ้าฝ้ายได้แบ่งเกรดผ้าฝ้าย เพื่อใช้เป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วโลก ทำให้ผู้ใช้งานทราบคุณสมบัติของเส้นใยแต่ละเกรด โดยจัดกลุ่มผ้าฝ้ายออกเป็น 3 เกรด ได้แก่
- 2.1) Cotton Combed
เกรด Combed ใช้เครื่องจักรหวีเส้นใย กำจัดสิ่งสกปรกออกจากเส้นใยได้มากกว่า เส้นใยเกรดนี้เมื่อนำมาผลิตเป็นผ้าคอตตอนจะได้เนื้อผ้าที่นุ่ม ทนทาน ขาดยาก เป็นผ้าฝ้ายเกรดดี ราคาสูง
...
- 2.2) Cotton Semi
เกรด Semi เส้นใยฝ้ายผ่านการคัดคุณภาพก่อน จึงนำเส้นใยไปสางแต่ไม่ละเอียดเท่าเกรด Combed ผ้าฝ้ายเกรดนี้มีเนื้อผ้าหนานุ่ม คุณภาพดี ราคาปานกลาง
- 2.3) Cotton OE
เกรด OE ไม่ผ่านการคัดเส้นใยฝ้าย ผ้าที่ได้จากเกรดนี้จะมีเนื้อผ้าแข็ง กระด้าง ขาดง่าย ราคาถูก
คุณสมบัติของผ้าฝ้ายที่ควรรู้
- เนื้อผ้าฝ้ายที่ทำมาจากเส้นใยธรรมชาติ เกิดจากเส้นใยที่มีความเหนียวนุ่ม สวมใส่สบาย
- เนื้อผ้าฝ้ายดูดน้ำและความชื้น ระบายอากาศได้ดี จึงเหมาะสำหรับนำมาผลิตเสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัว เป็นต้น
- เส้นใยฝ้ายมีความยืดหยุ่นสูง ทนทาน นำไปผสมกับเส้นใยอื่นๆ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้กับเนื้อผ้าได้
- เนื้อผ้าฝ้ายเหนียว ไม่ขาดง่าย ใช้ได้กับเครื่องซักผ้า และการซักมือ เมื่อผ่านการซักครั้งแรกผ้าฝ้ายจะหดตัว ควรเผื่อขนาดเพิ่มขึ้น
- เนื้อผ้าฝ้ายติดสีย้อมได้ดี นอกจากเครื่องแต่งกายก็ใช้ผลิตสินค้าอื่นๆ ได้หลากหลาย เช่น ปลอกหมอน, ผ้าปูที่นอน, ผ้าคลุมโซฟา เป็นต้น
- เมื่อผ่านการซักแล้วผ้าฝ้ายจะยับง่าย ไม่อยู่ทรง แต่ทนความร้อนได้ดี จึงต้องรีดเพื่อให้คืนทรงก่อนสวมใส่
- ผ้าฝ้ายดูดซับความชื้นได้ดี มีโอกาสขึ้นราได้
ผ้าฝ้ายเป็นผ้าที่นิยมใช้ทำเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายอันดับหนึ่งของโลก แม้ว่าฝ้ายมาจากแหล่งปลูกที่แตกต่างกันและมีหลายสายพันธุ์ แต่การใช้วิธีแบ่งเกรดผ้าฝ้ายด้วยมาตรฐานเดียวกันช่วยให้เลือกผ้าฝ้ายได้ตรงกับการใช้งานในงานทุกรูปแบบ
ที่มา
1. สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ 3 / เรื่องที่ 3 ฝ้าย / พฤกษศาสตร์ของฝ้าย., https://www.saranukromthai.or.th
2. ผ้าฝ้ายคืออะไร., เว็บไซต์สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุ่น)., https://www.tpa.or.th
3. Cotton Production by Country., https://www.datapandas.org
4. Cotton Production by Country 2023., https://worldpopulationreview.com
5. Global cotton production, import and export analysis in 2021-22 crop year., https://www.textiletoday.com.bd
...