เมียพระราชทาน-เมียกลางเมือง คืออะไร ไขข้อสงสัยจากละครพรหมลิขิต

ใครที่ได้ดูละครเรื่องพรหมลิขิต คงได้ยินตัวละครพูดถึง "เมียพระราชทาน" และ "เมียกลางเมือง" ซึ่งเป็นคำศัพท์ที่ใช้เรียกลำดับชั้นของภรรยาในสมัยอยุธยา มีการบัญญัติไว้เป็นกฎหมายให้รับรู้โดยทั่วกันในยุคนั้น ใครที่สับสนและไม่เข้าใจความหมายของคำเหล่านี้ บทความนี้ไทยรัฐออนไลน์นำสาระความรู้ดีๆ มาฝากกัน 

ความหมายของ "เมียพระราชทาน" คืออะไร

เมียพระราชทาน คือ ภรรยาที่กษัตริย์ทรงพระกรุณาพระราชทานให้เป็นบำเหน็จรางวัลแก่ขุนนางหรือข้าราชการหลวงที่ทำคุณงามความดีจนเป็นที่ประจักษ์

หากจะอธิบายแบบง่ายๆ เมียพระราชทาน หรือ ภรรยาพระราชทาน หมายถึง ผู้หญิงที่กษัตริย์เป็นผู้พระราชทานให้แก่ผู้ชายนั่นเอง ซึ่งบางครั้งผู้หญิงเหล่านี้ก็ถูกเรียกว่า "เมียนาง" 

"เมียพระราชทาน" ภรรยาที่มีศักดิ์อยู่เหนือภรรยาทั้งปวง

ตามพระอัยการลักษณะผัวเมียและพระอัยการลักษณะมรดกในสมัยอยุธยา ได้ระบุไว้ว่า "เมียพระราชทาน" จะมีศักดิ์อยู่เหนือภรรยาทั้งหมด ถูกจัดลำดับชั้นให้อยู่ระดับสูงสุด ซึ่งผู้เป็นสามีมักจะมีความเกรงอกเกรงใจ ห้ามทุบตีทำร้าย รวมถึงห้ามนำไปขายเหมือนเช่นภรรยาอื่นๆ

นอกจาก "เมียพระราชทาน" ซึ่งเป็นภรรยาอันทรงพระกรุณาพระราชทานให้แล้ว ก็ยังมี "ภรรยาอันทูลขอพระราชทาน" ซึ่งหมายถึงภรรยาที่ขุนนางหรือข้าราชการทูลขอจากกษัตริย์นั่นเอง แต่ก็ยังไม่มีศักดิ์เท่ากับเมียพระราชทาน

เปิดลำดับชั้นภรรยาในสมัยกรุงศรีอยุธยาจากละครเรื่องพรหมลิขิต

พระอัยการลักษณะผัวเมีย ถือเป็นกฎหมายที่ถูกตราขึ้นในปี พ.ศ. 1906 สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) โดยมีบทบัญญัติที่อนุญาตให้ชายมีภรรยาที่ชอบด้วยกฎหมายได้หลายคน แต่ไม่อนุญาตให้หญิงมีสามีมากกว่าหนึ่งคน หากชายใดได้เสียกับหญิงที่มีสามีแล้วก็จะถือว่า "เป็นชู้"

ทั้งนี้ ในสมัยนั้นมีการจัดลำดับชั้นของภรรยาเพื่อจัดระเบียบการปกครองภายในครอบครัว เนื่องจากกฎหมายระบุให้ชายมีภรรยาได้หลายคน โดยลำดับชั้นของภรรยาต่างๆ มีดังนี้

1. เมียกลางเมือง คือ หญิงอันบิดามารดากุมมือให้เป็นเมียกลางเมือง หรือหมายถึง "เมียหลวง"

2. เมียกลางนอก คือ หญิงอันชายขอมาเลี้ยงเป็นอนุภรรยา หรือหมายถึง "เมียน้อย"

3. เมียกลางทาษี คือ หญิงที่ชายมาช่วยไถ่แล้วนำมาเลี้ยงดูเป็นภรรยา หรือหมายถึง "ทาสภรรยา"

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าชายนั้นจะมี "เมียกลางเมือง" หรือว่าเมียหลวงอยู่แล้ว แต่หากได้รับพระราชทาน "เมียพระราชทาน" ก็จะถือว่าหญิงผู้นี้เป็นใหญ่ที่สุดในบ้าน ตำแหน่งนี้จึงถือเป็นลำดับชั้นภรรยาที่มีศักดิ์มากที่สุดและอยู่เหนือภรรยาทั้งปวงในสมัยอยุธยา

ที่มาของข้อมูล : มหาวิทยาลัยรามคำแหง

รวมเรื่องย่อละครพรหมลิขิต ทุกตอน อัปเดตล่าสุด อ่านได้ที่นี่