ผักกะแยง ผักสมุนไพรพื้นบ้าน อุดมไปด้วยประโยชน์ที่ดีต่อร่างกาย นิยมนำมาทำอาหารหลากหลายเมนู โดยเฉพาะอาหารอีสานและอาหารเหนือที่มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว นอกจากนี้ยังมีการนำไปแปรรูป เรียกได้ว่าเป็นผักสารพัดประโยชน์ กินง่าย ดีต่อใจและสุขภาพอีกด้วย
รู้จัก "ผักกะแยง" คือ ผักอะไร
"ผักกะแยง" ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Limnophila aromatica (Lam.) Merr จัดอยู่ในวงศ์ Scrophulariaceae มีถิ่นกำเนิดในหลายๆ ประเทศในแถบเอเชีย เช่น ไทย อินเดีย ลาว กัมพูชา ภูฏาน เนื่องจากเป็นเจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ริมน้ำหรือช่วงหน้าฝน ทำให้พบได้มาในแถบภาคเหนือ หรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ต้นผักกะแยงมีความสูงเพียง 10-40 เซนติเมตรเพียงเท่านั้น ลำต้นอวบน้ำ ตั้งตรงเรียวยาว และมีสีเขียว ส่วนใบจะเป็นใบเดี่ยวเล็กๆ และมีขนเล็กน้อย ดอกมีลักษณะเป็นสีแดงผสมชมพูและขาว มีรูปทรงกรวย หากอยู่ในบริเวณใกล้เคียงจะได้กลิ่นหอม สามารถขยายพันธุ์ได้ตามธรรมชาติ แม้ว่าจะเป็นผักที่กินได้ แต่ผักกะแยงก็นับเป็นวัชพืชตัวร้ายของต้นข้าว
ผักกะแยง ภาษากลางเรียกว่าอะไร
แม้ว่าจะพบได้บ่อยในภาคอีสานและภาคเหนือ แต่ผักกะแยงก็ได้รับความนิยมแพร่หลาย โดยในแต่ละพื้นที่ก็มีชื่อเรียกที่ต่างกันออกไป ดังนี้
- ผักกะแยง ภาษาเหนือเรียกว่า ผักพา
- ผักกะแยง ภาษากลางเรียกว่า ผักลืมผัว, ผักแขยง
- ผักกะแยง ภาษาอีสานเรียกว่า กะออม, กะแยง, กะแยงแดง, ผักขะแยง, ผักอีผวยผาย
...
ผักกะแยงประโยชน์ที่ดีต่อสุขภาพ
ผักกะแยงที่มีประโยชน์สุขภาพในหลายๆ ด้าน เช่น
- ลำต้นสามารถนำมาตำให้ละเอียด เพื่อพอกแก้อาการบวม
- หากนำต้นผักกะแยงมาต้มน้ำ แล้วนำมาพอกหรือทาบริเวณที่มีอาการคัน หรือกลากเกลื้อนตามตัว จะช่วยบรรเทาอาการได้
- ลดไข้ อาการปวดตามร่างกาย โดยการนำไปต้มกิน
- ผักกะแยงมีส่วนช่วยในการต้านสารอนุมูลอิสระ
- เนื่องจากเป็นผักที่กลิ่นหอม ดังนั้น หากนำไปใส่ในเมนูต่างๆ จะช่วยลดกลิ่นคาวได้
- ในภาคอีสาน เชื่อกันว่าจำช่วยขับน้ำนมสตรีมีครรภ์ รวมถึงจะช่วยแก้รสน้ำนมที่มีลักษณะเปรี้ยวได้
- ลำต้น ใบ ดอก สามารถใช้เป็นยาขับลมและยาระบาย
ผักกะแยงเมนูง่ายๆ ดีต่อใจและสุขภาพ
ผักกะแยงมีรสชาติเผ็ดร้อน มีการนำไปประกอบเมนูอาหารอย่างหลากหลาย ขึ้นอยู่กับวัฒนธรรมการกินในแต่ละพื้นที่ เช่น ใช้เป็นส่วนผสมในแกงอ่อม ต้มส้ม แกงหน่อไม้ แกงเปรอะ แกงผักกะแยง แกงเห็ด หรือจะนำผักกะแยงสดๆ มาเป็นผักแกล้มกับน้ำพริก ส้มตำ ลาบ ก้อย แจ่วก็ได้เช่นกัน
ผักกะแยง วิธีปลูกง่ายๆ ไว้กินเอง
ผักกะแยงเจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ชื้นหรือใกล้น้ำ วิธีปลูกให้เตรียมผักกะแยงแช่น้ำทิ้งไว้ให้รากงอก จากนั้นนำมาปักชำลงดินชุ่มน้ำ จากนั้นรดน้ำให้ท่วม และจะต้องหมั่นรดน้ำในชุ่มเสมอ
ข้อควรระวังของการกินผักกะแยง
ผักกะแยงสามารถนำไปทำเมนูอาหารได้หลากหลาย แต่มีข้อระมัดระวัง คือ ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม เนื่องจากในผักชนิดนี้มีสารแคลเซียมออกซาเลตอยู่มากกว่าปกติ
ปัจจุบัน ผักกะแยง หรือผักแขยง ไม่ได้เป็นเพียงผักที่นำมาทำประกอบอาหารเท่านั้น แต่ยังสามารถนำมาแปรรูปเป็นชา ส่งออกต่างประเทศ กลายเป็นพืชเศรษฐกิจสร้างรายได้ให้เกษตรกรอีกด้วย