กัมมันตรังสีเป็นธาตุที่มีประโยชน์ด้านอุตสาหกรรม โดยเฉพาะโรงไฟฟ้า โรงงาน ที่ต้องใช้คุณสมบัติของธาตุกัมมันตรังสีเพื่อใช้กับอุปกรณ์ที่สำคัญบางอย่าง ซึ่งใช้เป็นจุดกำเนิดพลังงาน และใช้รักษาโรคในทางการแพทย์ มาดูความแตกต่างของกัมมันตภาพรังสี กับ กัมมันตรังสี ต่างกันอย่างไร และมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

กัมมันตภาพรังสี กับ กัมมันตรังสี ต่างกันอย่างไร

กัมมันตรังสี และกัมมันตภาพรังสี มีความแตกต่างกัน ทั้งสองคำนี้มีความคล้ายกัน แต่เมื่อแปลเป็นภาษาไทยแล้วมีความหมายต่างกัน ดังนี้

กัมมันตรังสี (Radioactive) ธาตุกัมมันตรังสี ใช้คำว่า Radioactive element เป็นวัตถุที่นิวเคลียสไม่เสถียร สามารถปล่อยรังสีออกมาแล้วตัวเองกลายเป็นธาตุอื่นได้ มีความอันตรายต่อร่างกายมนุษย์และสิ่งมีชีวิตไปถึงระดับพันธุกรรม โดยรังสีที่ปล่อยออกมานั้นมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ต้องตรวจจับด้วยเครื่องมือตรวจสอบ

ระยะเวลาการสลายตัวและการแผ่รังสีของธาตุกัมมันตรังสีเรียกว่า “ค่าครึ่งชีวิต” เช่น แร่ซีเซียม-137 มีค่าครึ่งชีวิต 30 ปี ต้องใช้ระยะเวลา 150 ปี จึงจะเหลือพลังงานอยู่ 3%

ธาตุกัมมันตรังสีมีอะไรบ้าง

ตัวอย่างธาตุกัมมันตรังสีที่ใช้ประโยชน์กันในปัจจุบัน ได้แก่ แร่เรเดียม-226, แร่ยูเรเนียม-238 เป็นต้น

กัมมันตภาพรังสี (Radioactivity) เป็นคำคุณศัพท์ หมายถึงการสลายตัวของรังสี 3 ชนิดออกมาอย่างทันทีทันใด ได้แก่ รังสีแอลฟา, รังสีแกมมา และรังสีเบตา

รังสีที่แผ่ออกมาจากกัมมันตรังสี มีกี่ชนิด อะไรบ้าง

รังสีที่แผ่ออกมาจากธาตุกัมมันตรังสีเรียกว่า กัมมันตภาพรังสี มี 3 ชนิด ได้แก่

1. รังสีแอลฟา

...

รังสีแอลฟา (Alpha rays) คือ อนุภาคที่มีคุณสมบัติประจุเป็นบวก ประกอบด้วยอนุภาคนิวตรอน 2 อนุภาค มีความสามารถทะลุทะลวงต่ำ ผ่านอากาศได้เพียง 2-3 เซนติเมตร เกิดจากการสลายของสารกัมมันรังสีบางชนิด เช่น ยูเรเนียม และ ทอเรียม

2. รังสีเบตา

รังสีเบตา (Beta rays) คือ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่เกิดจากอะตอมถูกกระตุ้นให้อิเล็กตรอนวงนอกสุดหลุดออกไป และอิเล็กตรอนวงถัดไปเข้ามาแทนที่ เกิดพลังงานส่วนเกินออกมาในรูปของรังสีเอ็กซ์

3. รังสีแกมมา

รังสีแกมมา (Gamma rays) เป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เป็นรังสีที่มีอำนาจในการทะลุทะลวงสูง เกิดจากการสลายนิวเคลียสที่ไม่เสถียร มักเกิดร่วมกับอนุภาคแอลฟา และเบตา สิ่งที่ใช้ป้องกันรังสีแกมมาได้ คือ ตะกั่ว คอนกรีตหนา เป็นต้น

ประโยชน์ของธาตุกัมมันตรังสีด้านอุตสาหกรรม

ประโยชน์ของธาตุกัมมันตรังสีด้านอุตสาหกรรม ใช้กับโรงงานไฟฟ้า และอุตสาหกรรมทางการแพทย์ เช่น

  • ประโยชน์ของธาตุกัมมันตรังสีด้านอุตสาหกรรมไฟฟ้า

กัมมันตรังสีบางชนิดใช้เป็นพลังงานเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้าได้ ในต่างประเทศมีเทคโนโลยีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ซึ่งสามารถให้พลังงานไฟฟ้าที่สูง แต่ต้องแลกมากับการทำระบบป้องกันที่ดี และคนในชุมชนมีความรู้ความเข้าใจ

  • ประโยชน์ของธาตุกัมมันตรังสีด้านอุตสาหกรรมทางการแพทย์

ธาตุกัมมันตรังสีบางชนิดใช้รักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง เรียกวิธีการรักษาว่าการฉายรังสี ซึ่งมีข้อกำหนดด้านความปลอดภัยด้านอาคารสิ่งก่อสร้าง และมีการอบรมการใช้งานแก่เจ้าหน้าที่ โรงพยาบาลที่ใช้เครื่องมือฉายรังสีจะต้องทำระบบความปลอดภัยที่รอบคอบ

  • ประโยชน์ของธาตุกัมมันตรังสีด้านอุตสาหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับ

ธาตุกัมมันตรังสีช่วยเปลี่ยนธาตุอัญมณีบางชนิดให้มีสีสันสวยงาม ลดตำหนิ และเพิ่มมูลค่าให้กับเครื่องประดับให้สวยงามยิ่งขึ้น

ประโยชน์ของธาตุกัมมันตรังสีด้านอุตสาหกรรมอาหาร


กัมมันตรังสีบางชนิดใช้ฆ่าเชื้อแบคทีเรียในอาหาร ช่วยในการถนอมอาหาร เป็นประโยชน์ต่อการเก็บรักษาอาหารได้เป็นเวลานานขึ้น

ที่มา :
1. อยู่ปลอดภัยกับอะตอม สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ oap.go.th


อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง