บทพากย์เอราวัณ เนื้อเรื่องย่อ ข้อคิด และบทสรุปจากตัวละคร

บทพากย์เอราวัณเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงละครในเรื่องรามเกียรติ์ ประพันธ์โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) แสดงให้เห็นความลุ่มหลงในโทษของ รูป รส กลิ่น เสียง อันจะนำมาซึ่งความประมาท คำแปลของบทพากย์เอราวัณนี้เป็นข้อสอบของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 วิชาภาษาไทย

บทพากย์เอราวัณ บรรยายเหตุการณ์ตอนใด

บทพากย์เอราวัณเป็นบทบรรยายเหตุการณ์ขณะที่พระลักษมณ์ และไพร่พลวานร มัวแต่เพ่งดูเทวดาอย่างเพลิดเพลิน ทำให้ถูกอินทรชิตแผลงศรใส่ เหตุนี้เกิดจากการลุ่มหลงในรูป รส กลิ่น เสียง นำมาซึ่งความประมาท บทพากย์เอราวัณนี้บรรยายถึงความยิ่งใหญ่ของกระบวนทัพของอินทรชิตซึ่งแปลงตัวเป็นพระอินทร์ ช้างเอราวัณ และเหล่าเทวดา

บทพากย์เอราวัณ แต่งด้วยกาพย์ฉบัง 16 ลักษณะคำประพันธ์หนึ่งบท มี 3 วรรค แต่ละวรรคมี 6 คำ วรรคสอง 4 คำ และวรรคสาม 6 คำ มีสัมผัสบังคับ 1 แห่ง ที่คำสุดท้ายของวรรคแรกและคำสุดท้ายของวรรคที่สอง และมีสัมผัสระหว่างบทอยู่ที่คำสุดท้ายของบทแรกกับคำสุดท้ายของวรรคแรกของบทต่อไป

บทพากย์เอราวัณ มีดังต่อไปนี้

๏ อินทรชิตบิดเบือนกายิน เหมือนองค์อมรินทร์
ทรงคชเอราวัณ
๏ ช้างนิมิตฤทธิแรงแข็งขัน เผือกผ่องผิวพรรณ
สีสังข์สะอาดโอฬาร์
๏ สามสิบสามเศียรโสภา เศียรหนึ่งเจ็ดงา
ดั่งเพชรรัตน์รูจี
๏ งาหนึ่งเจ็ดโบกขรณี สระหนึ่งย่อมมี
เจ็ดกออุบลบันดาล
๏ กอหนึ่งเจ็ดดอกดวงมาลย์ ดอกหนึ่งแบ่งบาน
มีกลีบได้เจ็ดกลีบผกา
๏ กลีบหนึ่งมีเทพธิดา เจ็ดองค์โสภา
แน่งน้อยลำเพานงพาล
๏ นางหนึ่งย่อมมีบริวาร อีกเจ็ดเยาวมาลย์
ล้วนรูปนิรมิตมายา
๏ จับระบำรำร่ายส่ายหา ชำเลืองหางตา
ทำทีดังเทพอัปสร
๏ มีวิมานแก้วงามบวร ทุกเกศกุญชร
ดังเวไชยันต์อมรินทร์
๏ เครื่องประดับเก้าแก้วโกมิน ซองหางกระวิน
สร้อยสายชนักถักทอง
๏ ตาข่ายเพชรรัตน์ร้อยกรอง ผ้าทิพย์ปกตระพอง
ห้อยพู่ทุกหูคชสาร
๏ โลทันสารถีขุนมาร เป็นเทพบุตรควาญ
ขับท้ายที่นั่งช้างทรง
๏ บรรดาโยธาจัตุรงค์ เปลี่ยนแปลงกายคง
เป็นเทพไทเทวัญ
๏ ทัพหน้าอารักขไพรสัณฑ์ ทัพหลังสุบรรณ
กินนรนาคนาคา
๏ ปีกซ้ายฤาษิตวิทยา คนธรรพ์ปีกขวา
ตั้งตามตำรับทัพชัย
๏ ล้วนถืออาวุธเกรียงไกร โตมรศรชัย
พระขรรค์คทาถ้วนตน
๏ ลอยฟ้ามาในเวหน รีบเร่งรี้พล
มาถึงสมรภูมิชัย ฯ

เนื้อเรื่องย่อ บทพากย์เอราวัณ แปลแต่ละบท

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 1

อินทรชิตบิดเบือนกายิน เหมือนองค์อมรินทร์
ทรงคชเอราวัณ
หมายถึง อินทรชิตแปลงกายเหมือนองค์พระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 2

ช้างนิมิตฤทธิแรงแข็งขัน เผือกผ่องผิวพรรณ
สีสังข์สะอาดโอฬาร์
หมายถึง ช้างที่ถูกสร้างขึ้นมานี้มีผิวสีเผือกคล้ายหอยสังข์ และมีขนาดใหญ่โต

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 3

สามสิบสามเศียรโสภา เศียรหนึ่งเจ็ดงา
ดั่งเพชรรัตน์รูจี
หมายถึง ช้างตัวนี้มีสามสิบสามเศียร หนึ่งเศียรมี 7 งา งดงามดังเพชร

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 4

งาหนึ่งเจ็ดโบกขรณี สระหนึ่งย่อมมี
เจ็ดกออุบลบันดาล
หมายถึง งาข้างหนึ่งมีสระบัวอยู่ 7 สระ และสระบัวหนึ่งสระ มีบัวอยู่ 7 กอ

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 5

กอหนึ่งเจ็ดดอกดวงมาลย์ ดอกหนึ่งแบ่งบาน
มีกลีบได้เจ็ดกลีบผกา
หมายถึง กอบัวหนึ่งกอมีดอกบัวอยู่ 7 ดอก และบัวหนึ่งดอกมีดอกบัวอยู่ 7 กลีบ

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 6

กลีบหนึ่งมีเทพธิดา เจ็ดองค์โสภา
แน่งน้อยลำเพานงพาล
หมายถึง ดอกบัวหนึ่งกลีบมีเทพธิดาอยู่ 7 องค์

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 7

นางหนึ่งย่อมมีบริวาร อีกเจ็ดเยาวมาลย์
ล้วนรูปนิรมิตมายา
หมายถึง เทพธิดาองค์หนึ่งมีบริวาร 7 ตน แต่ละตนเป็นยักษ์แปลงกายมา

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 8

จับระบำรำร่ายส่ายหา ชำเลืองหางตา
ทำทีดังเทพอัปสร
หมายถึง นางยักษ์บริวารร่ายรำงดงามราวกับนางฟ้า

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 9

มีวิมานแก้วงามบวร ทุกเกศกุญชร
ดังเวไชยันต์อมรินทร์
หมายถึง เศียรทุกเศียรของช้างเอราวัณมีวิมานแก้วงดงามดังวิมานเวไชยันต์ของพระอินทร์

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 10

เครื่องประดับเก้าแก้วโกมิน ซองหางกระวิน
สร้อยสายชนักถักทอง
หมายถึง ช้างเอราวัณที่แปลงกายมานี้ประดับด้วยแก้วเก้าระการ ได้แก่ โกเมนประดับอยู่ที่หาง และทองคำถักเป็นสายชนักและสร้อย

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 11

ตาข่ายเพชรรัตน์ร้อยกรอง ผ้าทิพย์ปกตระพอง
ห้อยพู่ทุกหูคชสาร
หมายถึง บนตัวช้างมีตาข่ายร้อยด้วยเพชร และผ้าสวยที่ถูกเสก มีพู่คล้องที่หูช้าง

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 12

โลทันสารถีขุนมา เป็นเทพบุตรควาญ
ขับท้ายที่นั่งช้างทรง
หมายถึง สารถีของช้างก็คือยักษ์ที่แปลงกายมาทั้งนั้น

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 13

บรรดาโยธาจัตุรงค์ เปลี่ยนแปลงกายคง
เป็นเทพไทเทวัญ
หมายถึง ทหารของกองทัพพระอินทร์ก็เป็นยักษ์แปลงกายมา

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 14

ทัพหน้าอารักขไพรสัณฑ์ ทัพหลังสุบรรณ
กินนรนาคนาคา
หมายถึง ทัพหน้าแปลงเป็นเทพารักษ์ ทัพหลังแปลงเป็นครุฑ กินนร และนาค

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 15

ปีกซ้ายฤาษิตวิทยา คนธรรพ์ปีกขวา
ตั้งตามตำรับทัพชัย
หมายถึง ปีกซ้ายแปลงเป็นฤาษีและวิทยาธร และปีกขวาแปลงเป็นคนธรรพ์ ตามตำราพิชัย

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 16

ล้วนถืออาวุธเกรียงไกร โตมรศรชัย
พระขรรค์คทาถ้วนตน
หมายถึง เทวดาที่แปลงกายมาทุกองค์ล้วนถืออาวุธต่างๆ เช่น โตมร ศร ดาบ และคทา

• คำแปล บทพากย์เอราวัณ บทที่ 17

ลอยฟ้ามาในเวหน รีบเร่งรี้พล
มาถึงสมรภูมิชัย ฯ
หมายถึง ช้างเอราวัณและกองทัพทั้งหมดนี้ลอยมาบนท้องฟ้า มาถึงสนามรบ

บทพากย์เอราวัณ สรุป

บทพากย์เอราวัณ สรุปได้ว่า ตอนนี้กล่าวถึงเหตุการณ์ที่อินทรชิตแปลงกายเป็นพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ ตัวช้างเอราวัณที่แปลงกายมานี้รูปทรงงดงาม มีทั้งเทพยดา เหล่าบริวาร และเครื่องแต่งกายที่สวยงาม รวมถึงทหารที่เป็นยักษ์แปลงกายมาเป็นกองทัพที่ลอยมาจากท้องฟ้า ก็สะกดสายตาผู้ที่มองเห็น

บทพากย์เอราวัณ ข้อคิด

ข้อคิดจากบทพากย์เอราวัณ คือ ไม่ว่าใครก็ตามเมื่อได้เห็นภาพที่สวยงามก็ต้องหลงเชื่อ เมื่อลุ่มหลงแล้วก็ตกเป็นเหยื่อ เกิดโทษแก่ตัวเอง

คำถามที่มักปรากฏเป็นข้อสอบเกี่ยวกับบทพากย์เอราวัณ
1. ช้างเอราวัณมีกี่เศียร
คำตอบ 33 เศียร
2. ช้างเอราวัณมีงาทั้งหมดกี่งา
คำตอบ 231 งา
3. ช้างเอราวัณมีสระบัวทั้งหมดกี่สระ
คำตอบ 1,617 สระ
4. ช้างเอราวัณมีกอบัวทั้งหมดกี่กอ
คำตอบ 11,319 กอ
5. ช้างเอราวัณมีดอกบัวทั้งหมดกี่ดอก
คำตอบ 79,233 ดอก
6. ช้างเอราวัณมีกลีบบัวทั้งหมดกี่กลีบ
คำตอบ 554,631 กลีบ
7. ช้างเอราวัณมีเทพธิดาทั้งหมดกี่องค์
คำตอบ 3,882,417 องค์
8. ช้างเอราวัณมีนางบริวารทั้งหมดกี่คน
คำตอบ 27,176,919 คน

นอกจากนี้คำถามเกี่ยวกับบทพากย์เอราวัณในข้อสอบยังถามเกี่ยวกับศัพท์ที่มีความหมายถึงกองทัพ และตัวละครต่างๆ ในเรื่อง ถ้าหากน้องๆ จดจำท่อง กาพย์ฉบัง 16 นี้ได้ทั้งหมดก็จะทำข้อสอบได้ผ่านฉลุย