“อาการปอดติดเชื้อ” คือสาเหตุที่ทำให้อดีตดาราดัง ลินดา ค้าธัญเจริญ เสียชีวิต มีลักษณะเป็นอย่างไร สามารถป้องกันได้หรือไม่
สาเหตุของอาการปอดติดเชื้อ
อาการปอดติดเชื้อ หรือที่มักเรียกกันว่าโรคปอดบวม คือโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง ซึ่งอาจเกิดได้จากเชื้อแบคทีเรียเชื้อไวรัสและเชื้อรา สาเหตุของโรคจะมีความแตกต่างกัน ในแต่ละกลุ่มอายุและสภาพแวดล้อม โดยร่างกายจะได้รับเชื้อผ่านทางระบบทางเดินหายใจ ในผู้สูงอายุที่มีภูมิต้านทานต่ำมีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดโรคแทรกซ้อนจากปอดติดเชื้อสูงมาก เช่น การติดเชื้อในกระแสเลือด หรือระบบทางเดินหายใจล้มเหลว เป็นต้น ซึ่งเป็นสาเหตุให้ผู้สูงอายุที่เป็นโรคนี้เสียชีวิตสูงถึงร้อยละ 50
...
ลักษณะอาการปอดติดเชื้อ
อาการปอดติดเชื้อ เกิดจากการอักเสบของเนื้อปอดซึ่งประกอบไปด้วยถุงลมปอดและเนื้อเยื่อโดยรอบ ทำให้ปอดทำหน้าที่ได้น้อยลง จึงมีลักษณะอาการดังต่อไปนี้
- มีไข้สูง
- อ่อนเพลีย
- ไอ
- มีเสมหะร่วมกับอาการคลื่นไส้
- อาเจียน
- หายใจลำบาก
- เจ็บแน่นหน้าอก
ทั้งนี้ผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ เด็กเล็ก อาจเสียชีวิตจากอาการปอดติดเชื้อได้ แต่ถ้าตรวจพบในระยะแรกเริ่มก็สามารถรักษาให้หายได้เช่นกัน ซึ่งอาการและความรุนแรงของโรคจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และบางคร้ังอาจพบอาการปอดติดเชื้อเป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นๆ ที่ป่วยอยู่ก่อนหน้านี้ด้วย
ปัจจัยที่ทำเกิดอาการปอดติดเชื้อ
สำหรับคนทั่วไปที่มีร่างกายแข็งแรงจะมีภูมิต้านทาน และมีกลไกในการป้องกันตัวเองจากเชื้อโรคต่างๆ ซึ่งปัจจัยที่ทำให้ร่างกายเกิดอาการปอดติดเชื้อ ได้แก่
- ติดเชื้อโรคที่มีความรุนแรง สามารถเกิดได้จากเชื้อโรคหลายประเภท เช่น ไวรัส แบคทีเรีย วัณโรค เชื้อราและ พยาธิ โดยเชื้อแบคทีเรียและไวรัสเป็นเชื้อที่พบบ่อยที่สุด
- ภูมิคุ้มกันบกพร่อง ภูมิคุ้มกันร่างกายเราบกพร่องทำให้เชื้อผ่านเข้าไปสู่ปอดได้โดยง่าย อีกทั้งกลุ่มผู้ป่วยโรคปอด โรคหอบหืด ถุงลมโป่งพอง หรือคนที่เคยมี ฝี หรือโพรงในปอดมาก่อนทำให้สมรรทภาพในปอดเปลี่ยนแปลงไปเกิดการติดเชื้อได้ง่าย
- รับประทานยาที่มีผลต่อภูมิคุ้มกัน รับประทานยาที่มีผลต่อภูมิคุ้มกันร่างกาย เช่น กลุ่มคนไข้ที่ทานยากดภูมิ หรือกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับการทำเคมีบำบัด
- มีการสัมผัสเชื้อเป็นประจำ การได้รับเชื้อในปริมาณมากเป็นประจำ ถึงแม้จะไม่ใช่เชื้อที่รุนแรงและมีคุ้มกันร่างกายที่ดี แต่หากได้รับสัมผัสกับเชื้อปริมาณมาก หรือเป็นประจำ หรือคนที่เป็นพาหะของเชื้ออยู่ ก็สามารถทำให้เกิดเป็นปอดติดเชื้อได้
อาการปอดติดเชื้อ รักษาได้หรือไม่
สำหรับวิธีการรักษาโรคปอดขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อโรค หากเป็นการติดเชื้อไวรัสโดยส่วนใหญ่ไม่มียารักษาจำเพาะจะเป็นการรักษาตามอาการ เป็นการรักษาประคับประคองจนกว่าพยาธิสภาพของปอดจะดีขึ้น ยกเว้น ไวรัสไข้หวัดใหญ่ ซึ่งมียาต้านไวรัสในรูปแบบรับประทานเป็นเวลา 5 วัน ส่วนการติดเชื้อแบคทีเรียในปอดสิ่งสำคัญคือการใช้ยาฆ่าเชื้อให้ตรงกับเชื้อเป็นหลัก โดยเฉพาะปอดติดเชื้อจากการติดเชื้อในกระแสเลือด หากได้รับยาฆ่าเชื้ออย่างทันท่วงที ก็จะทำให้มีอัตราการรอดชีวิตที่สูงมาก ดังนั้นควรเฝ้าสังเกตอาการผิดปกติให้ดี หากมีอาการผิดปกติควรรีบมาพบแพทย์ เพื่อลดความเสี่ยงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น
วิธีป้องกันอาการปอดติดเชื้อ
- ฉีดวัคซีนป้องกัน เช่น วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ วัคซีนนิวโมคอคคัส สามารถช่วยลดความเสี่ยงจากอาการปอดติดเชื้อได้ ส่วนการฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันอาการปอดติดเชื้อจากแบคทีเรีย คนไข้จะต้องได้รับวัคซีนที่ป้องกันแบคทีเรียชนิดที่ชื่อว่า Streptococcus pneumoniae ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคปอดมากที่สุด สำหรับกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคปอดติดเชื้อคือกลุ่มผู้สูงอายุที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป จะมีความเสี่ยงมากกว่ากลุ่มคนอื่นๆ จึงต้องดูแลใส่ใจเป็นพิเศษ
- ดูแลสุขภาพและพักผ่อนให้เพียงพอ พร้อมทั้งรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เป็นพื้นฐานทำให้เรามีสุขภาพที่ดี มีภูมิคุ้มกันร่างกายที่ดี ซึ่งก็จะทำให้โอกาสปอดติดเชื้อลดน้อยลง
- หลีกเลี่ยงคนพลุกพล่าน หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ ก็ควรสวมหน้ากากอนามัยป้องกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่กำลังป่วย หรือมีสุขภาพร่างกายที่ไม่แข็งแรง มีภูมิคุ้มกันต่ำ เพื่อป้องกันโรคร้ายที่อาจติดเชื้อมาโดยไม่รู้ตัว
- ล้างมือและรักษาความสะอาด ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่ปนเปื้อนมากับมือของเรา ที่อาจนำไปจับหรือสัมผัสส่วนต่างของร่างกายแล้วทำให้ได้รับเชื้อเข้าสู่ปอด เข้าสู่ร่างกายได้
...
อาการปอดติดเชื้อนั้นมีความรุนแรงและอันตรายกว่าที่คนส่วนใหญ่คาดคิด โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงคือ ผู้สูงอายุ ผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ และเด็กเล็ก ที่เมื่อมีอาการปอดติดเชื้อแล้วอาจส่งผลรุนแรงมากกว่าคนทั่วไป ดังนั้นจึงควรสังเกตอาการตนเองและคนรอบข้างว่าเข้าข่ายอาการปอดติดเชื้อหรือไม่ เพื่อรีบทำการรักษาก่อนที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนและทำให้เสียชีวิตได้
ข้อมูลอ้างอิง: โรงพยาบาลศิริราช มหาวิทยาลัยมหิดล, โรงพยาบาลเมดพาร์ค