โรคซึมเศร้า อาจเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้หลายคนคิดสั้น แม้ว่าในความเป็นจริงแล้วบางคนอาจจะมีหลายสาเหตุ ดังนั้นการดูแลตัวเองและคอยสังเกตคนรอบข้างว่ามีสัญญาณเตือนหรือไม่ก็เป็นสิ่งสำคัญ
ช่วงหลายปีที่ผ่านมาเรามักได้ยินข่าวการสูญเสียของผู้ป่วยโรคซึมเศร้ามาอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นบุคคลดังทั้งในประเทศหรือต่างประเทศ ไปจนถึงคนใกล้ตัวของใครหลายคน แน่นอนว่าเป็นเรื่องที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น ถ้าหากว่ามีคนสนิทหรือคนใกล้ตัวป่วยเป็นโรคซึมเศร้า เราต้องเฝ้าระวังและสังเกตอาการอย่างไรว่ามีสัญญาณของการคิดสั้นหรือไม่
5 สัญญาณเตือนเฝ้าระวังความสูญเสียจากโรคซึมเศร้า
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข เผยถึง 5 สัญญาณเตือน ที่มักแสดงออกผ่านทางโลกโซเชียล เพื่อป้องกันการคิดสั้นไว้ดังนี้
- การโพสต์ข้อความสั่งเสียเป็นนัยๆ เช่น ขอบคุณ ขอโทษ ลาก่อน
- โพสต์ข้อความพูดถึงความตาย หรือไม่อยากอยู่อีกต่อไปแล้ว
- โพสต์ข้อความว่า ตนเองรู้สึกผิด รู้สึกตนเองล้มเหลว รู้สึกหมดหวังในชีวิต
- โพสต์ข้อความพูดถึงความเจ็บปวด
- โพสต์ข้อความว่าตนเองเป็นภาระของผู้อื่น
หากว่าพบเห็นคนใกล้ชิดโพสต์ข้อความในลักษณะนี้ เท่ากับว่าเป็นการส่งสัญญาณเตือนที่ต้องการความช่วยเหลือ สิ่งที่เราควรปฏิบัติคือ
- แสดงความเต็มใจช่วยเหลือหรือให้คำแนะนำอย่างจริงใจ
- ยอมรับว่า สิ่งที่โพสต์นั้นเป็นปัญหาของเขาจริงๆ
- ให้กำลังใจ สร้างความหวังให้เห็นว่า ปัญหาสามารถแก้ไขและผ่านไปได้
- พิมพ์ข้อความให้คำปรึกษา ปลอบใจให้มีสติค่อยๆ คิดหาทางแก้ไขปัญหา
- ชักชวนให้ออกมาทำกิจกรรมข้างนอก อย่าให้อยู่ลำพังคนเดียว
- หากว่าไม่ใช่คนสนิทหรือคนในครอบครัว ควรบอกญาติเข้ามาดูแลอย่างใกล้ชิด
- แนะนำช่องทางในการให้คำปรึกษา เช่น สายด่วนสุขภาพจิต 1323 หรือคลินิกให้คำปรึกษา
- ติดต่อหาแหล่งช่วยเหลือในพื้นที่เท่าที่จะทำได้
...
ขณะเดียวกัน ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าบางรายอาจไม่มีการส่งสัญญาณเตือนผ่านทางโซเชียลให้เห็น ดังนั้นคนใกล้ชิดควรสังเกตอาการที่เสี่ยงต่อการคิดสั้น เช่น มีอาการเศร้า หดหู่ เบื่อ เซ็ง แยกตัว คิดวนเวียน นอนไม่หลับ มองโลกในแง่ลบ ไม่อยากมีชีวิตอยู่ มีความคิดอยากตาย หมดหวังในชีวิต หรือไม่
เพราะอาการทั้งหมดนี้เป็นอาการบ่งบอกของโรคซึมเศร้าที่เสี่ยงต่อการคิดสั้น หากพบว่าคนสนิทหรือคนใกล้ชิดมีสัญญาณดังกล่าวควรเข้าไปพูดคุยช่วยเหลือพร้อมรับฟังอย่างเข้าใจ และไม่ตัดสิน เพื่อให้ผู้ป่วยได้พูดคุยระบายความรู้สึกคลายความทุกข์ในใจ เพียงเท่านี้ก็ช่วยทำให้เกิดกำลังใจ ความสบายใจ ให้ผู้ป่วยสามารถดำเนินชีวิตต่อไปได้ เพราะการรับฟังนั้นเป็นพลังที่ดีที่สุด
ทั้งนี้ข้อมูลจากกรมสุขภาพจิตในปี 2561 เผยว่ามีผู้ป่วยโรคซึมเศร้าจำนวน 6.54% คิดสั้นอยากจบชีวิตตนเอง นอกนั้นมาจากสาเหตุอื่นๆ เช่น การทะเลาะกับคนใกล้ชิด 48.7% ความรัก การหึงหวง 22.9% ต้องการคนใส่ใจดูแล 8.36% ปัญหาจากการดื่มสุรา 19.6% มีอาการมึนเมาระหว่างทำร้ายตนเอง 6% และปัญหาด้านการเจ็บป่วยทางจิต พบภาวะโรคจิต 7.45% และมีประวัติการทำร้ายตนเองซ้ำ 12%
ด้วยเหตุนี้ องค์การอนามัยโลกจึงกำหนดให้ทุกวันที่ 10 กันยายน ของทุกปีเป็น “วันป้องกันการฆ่าตัวตายโลก” (World Suicide Prevention Day) โดยประกาศเป็นครั้งแรกเมื่อ ปี พ.ศ. 2546