เลขโรมัน (Roman numerals) คือ ระบบตัวเลขที่ใช้กันมาตั้งแต่สมัยโรมโบราณ นิยมใช้อย่างแพร่หลายในยุโรป ก่อนที่ตัวเลขฮินดูอารบิกจะเข้ามาแทนที่ เนื่องจากอ่านง่ายและมีความเป็นสากลนิยมมากกว่า แต่ขณะเดียวกันเลขโรมัน ก็ยังปรากฏให้เห็นอยู่ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นการลำดับหลังชื่อบุคคลสำคัญ, ใช้เป็นตัวเลขบนหน้าปัดนาฬิกา, ระบุบทต่างๆ ในหนังสือภาษาอังกฤษ ฯลฯ  

วิธีจำเลขโรมัน สัญลักษณ์นี้มีค่าเท่าไร?

เลขโรมันจะมีลักษณะเหมือนตัวอักษรภาษาอังกฤษ ซึ่งมีความพิเศษตรงที่ทุกตัวเลขมีค่าในตัวเอง ไม่ว่าจะสลับอยู่ในตำแหน่งใดค่าก็ไม่เปลี่ยน แต่ผู้อ่านจำเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจพื้นฐาน จึงจะสามารถอ่านเลขโรมันได้อย่างถูกต้อง สำหรับสัญลักษณ์ที่ควรจดจำไว้ มีดังนี้

สัญลักษณ์เลขโรมันที่ควรจำ
I มีค่าเท่ากับ 1
V มีค่าเท่ากับ 5 
X มีค่าเท่ากับ 10 
L มีค่าเท่ากับ 50 
C มีค่าเท่ากับ 100
D มีค่าเท่ากับ 500
M มีค่าเท่ากับ 1,000

ตรามหาลัญจกรของสหรัฐอเมริกา ระบุเลขโรมัน “MDCCLXXVI” หรือ 1776 ซึ่งเป็นปีที่สหรัฐฯ ประกาศอิสรภาพ (ที่มาของภาพ : www.thecollector.com)
ตรามหาลัญจกรของสหรัฐอเมริกา ระบุเลขโรมัน “MDCCLXXVI” หรือ 1776 ซึ่งเป็นปีที่สหรัฐฯ ประกาศอิสรภาพ (ที่มาของภาพ : www.thecollector.com)

...

สำหรับเลขโรมัน 1-12 เป็นสิ่งที่เราคุ้นเคยกันมากที่สุด เพราะมักปรากฏบนหน้าปัดนาฬิกาเพื่อบอกเวลา โดยตามกฎแล้วเลขโรมันไม่สามารถเขียนสัญลักษณ์ตัวเดียวซ้ำกันเกิน 3 ตัว แต่ในกรณีเลข "4" ซึ่งที่ถูกต้องควรจะเขียนว่า "IV" แต่ในบางครั้งกลับนิยมเขียนบนหน้าปัดนาฬิกาว่า "IIII" แทน เพื่อป้องกันความสับสนนั่นเอง 

ตัวอย่างเลขโรมันที่ปรากฏบนหน้าปัดนาฬิกา

1 = I
2 = II
3 = III
4 = IV
5 = V
6 = VI
7 = VII
8 = VIII
9 = IX
10 = X
11 = XI
12 = XII

3 วิธีอ่านเลขโรมัน เคล็ดลับง่ายๆ รู้แล้วอ่านได้ทันที

หากจำสัญลักษณ์ตัวเลขโรมันแบบพื้นฐานได้ ก็ช่วยให้อ่านเลขโรมันได้ง่ายขึ้น แต่ขณะเดียวกัน วิธีอ่านเลขโรมันก็มีกฎการใช้ง่ายๆ เมื่อต้องเขียนหรืออ่านตัวเลขในจำนวนที่เพิ่มมากขึ้น แบ่งออกเป็น 3 ข้อ ดังนี้

ตัวเลขโรมัน 1-100 เขียนอย่างไร?

1= I
2 = II
3 = III
4 = IV
5 = V
6 = VI
7 = VII
8 = VIII
9 = IX
10 = X
11 = XI
12 = XII
13 = XIII
14 = XIV
15 = XV
16 = XVI
17 = XVII
18 = XVIII
19 = XIX
20 = XX
21 = XXI
22 = XXII
23 = XXIII
24 = XXIV
25 = XXV
26 = XXVI
27 = XXVII
28 = XXVIII
29 = XXIX
30 = XXX
31 = XXXI
32 = XXXII
33 = XXXIII
34 = XXXIV
35 = XXXV
36 = XXXVI
37 = XXXVII
38 = XXXVIII
39 = XXXIX
40 = XL
41 = XLI
42 = XLII
43 = XLIII
44 = XLIV
45 = XLV
46 = XLVI
47 = XLVII
48 = XLVIII
49 = XLIX
50 = L

นาฬิกาบิ๊กเบน ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ยังคงใช้ตัวเลขโรมันบนหน้าปัดนาฬิกาเพื่อบอกเวลา
นาฬิกาบิ๊กเบน ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ยังคงใช้ตัวเลขโรมันบนหน้าปัดนาฬิกาเพื่อบอกเวลา

...

51 = LI
52 = LII
53 = LIII
54 = LIV
55 = LV
56 = LVI
57 = LVII
58 = LVIII
59 = LIX
60 = LX
61 = LXI
62 = LXII
63 = LXIII
64 = LXIV
65 = LXV
66 = LXVI
67 = LXVII
68 = LXVIII
69 = LXIX
70 = LXX
71 = LXXI
72 = LXXII
73 = LXXIII
74 = LXXIV
75 = LXXV
76 = LXXVI
77 = LXXVII
78 = LXXVIII
79 = LXXIX
80 = LXXX
81 = LXXXI
82 = LXXXII
83 = LXXXIII
84 = LXXXIV
85 = LXXXV
86 = LXXXVI
87 = LXXXVII
88 = LXXXVIII
89 = LXXXIX
90 = XC
91 = XCI
92 = XCII
93 = XCIII
94 = XCIV
95 = XCV
96 = XCVI
97 = XCVII
98 = XCVIII
99 = XCIX
100 = C

ปัจจุบันมีเว็บไซต์แปลงค่าตัวเลขโรมัน ให้เป็นตัวเลขฮินดูอารบิกโดยอัตโนมัติ เพื่อป้องกันความผิดพลาดในการเขียนและอ่าน
ปัจจุบันมีเว็บไซต์แปลงค่าตัวเลขโรมัน ให้เป็นตัวเลขฮินดูอารบิกโดยอัตโนมัติ เพื่อป้องกันความผิดพลาดในการเขียนและอ่าน

...

หากต้องการเขียนเลขโรมัน 1-1000 หรือจำนวนที่มากกว่านั้น ในปัจจุบันมีเว็บไซต์และโปรแกรมต่างๆ ที่ช่วยเปลี่ยนค่าเลขโรมัน ให้เป็นตัวเลขอารบิก เพื่อให้สามารถอ่านและเข้าใจได้ง่ายยิ่งขึ้น โดยสามารถแปลงค่าผ่านเวบไซต์ Rapidtables ซึ่งจะช่วยลดความผิดพลาดเรื่องการเขียนตัวเลขและจำนวนได้

ที่มา : Rapidtables, Bestkru