ตามรอยบ้านพักที่นายกรัฐมนตรีไทยอยู่อาศัย

• ประเทศไทยมีนายกรัฐมนตรีมาแล้ว 29 คน มีเพียงบางคนที่เลือกใช้สิทธิ์บ้านพักอาศัยของรัฐ
• “บ้านพิษณุโลก” ถูกระบุเป็นบ้านพักประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอย่างเป็นทางการ นายกฯ คนแรกที่เข้าพักคือ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ แต่พักอยู่ได้ 2 วัน
• “บ้านสี่เสาเทเวศร์” มีอดีตนายกรัฐมนตรี 2 คน ที่เข้าพักอาศัย และขณะนี้ตัวบ้านถูกรื้อเพื่อปรับพื้นที่ใช้ประโยชน์อื่น

ย้อนไปเมื่อเดือนกันยายน 2563 ทางกองทัพบกได้รื้อถอน “บ้านสี่เสาเทเวศร์” ทำให้มีผู้ค้นหาประวัติเดิมของบ้านหลังนี้กันมาก “บ้านสี่เสาเทเวศร์” เคยเป็นบ้านพักของนายกรัฐมนตรีถึง 2 คน คือ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ และ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ จึงเกิดคำถามว่า ..แล้วบ้านหลังอื่นๆ ที่เคยใช้เป็นที่พักของนายกรัฐมนตรีมีอีกหรือไม่ นอกเหนือจาก “บ้านพิษณุโลก” เป็นบ้านพักประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรี วันนี้ไทยรัฐออนไลน์พาคุณมาตามรอยประวัติศาสตร์ของ “บ้านพักที่นายกรัฐมนตรีอาศัย” บางหลัง ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน

วังปารุสกวัน บ้านพักนายกรัฐมนตรีคนแรกของไทย

วังปารุสกวัน หรือ วังปารุสก์ ถูกสร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) เพื่อใช้เป็นวังที่ประทับของพระราชโอรส คือ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ (ออกแบบและควบคุมการก่อสร้างโดยนายมาริโอ ตามานโญ ผู้ออกแบบวังปารุสกวัน พระที่นั่งอนันตสมาคม สถานีรถไฟหัวลำโพง ทำเนียบรัฐบาล และสถานที่สำคัญอื่นๆ ในยุคเดียวกัน) ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองปี พ.ศ. 2475 ได้ถูกใช้เป็นที่พำนักของนายกรัฐมนตรีคนแรกของไทย คือ พระยามโนปกรณนิติธาดา แต่พักอาศัยอยู่ได้เกือบปี ก็ต้องลี้ภัยทางการเมืองไปอยู่ปีนัง นายกรัฐมนตรีคนที่ 2 คือ พระยาพหลพลพยุหเสนา จึงเข้ามาพักอาศัย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2476 แม้พ้นจากตำแหน่งแล้วก็ยังอาศัยในวังปารุสกวันและใช้ในราชการตำรวจ ระหว่างนั้นรัฐบาลจึงจัดสถานที่อื่นให้นายกรัฐมนตรีลำดับถัดไป พระยาพหลพลพยุหเสนา อาศัยในวังปารุสก์จนถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2490

ปัจจุบันวังปารุสกวันเป็นที่ทำการของสำนักข่าวกรองแห่งชาติ พิพิธภัณฑ์กรมตำรวจ และกองบัญชาการตำรวจนครบาล และกลายเป็นที่สนใจของนักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบประวัติศาสตร์ไทย เพราะได้เป็นฉากที่อยู่ในเรื่องราวชีวประวัติของพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ราชสกุล “จักรพงษ์” บางปีมีการจัดแสดงนิทรรศการเพื่อรำลึกถึงเรื่องราวประวัติของสถานที่

บ้านนรสิงห์ จากบ้านสู่การเป็นทำเนียบรัฐบาล 

บ้านนรสิงห์ หรือ ทำเนียบรัฐบาล เริ่มสร้างในปี พ.ศ. 2460 ออกแบบและควบคุมการก่อสร้างโดยนายมาริโอ ตามานโญ สถาปนิกชาวอิตาลี ซึ่งเป็นบ้านที่รัชกาลที่ 6 พระราชทานแก่พระยารามราฆพ ภายหลังขายให้กับสำนักนายกรัฐมนตรี ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 3 ของประเทศไทย และถูกใช้เป็นทำเนียบรัฐบาลตั้งแต่ 31 มีนาคม 2485

จากบ้าน กลายเป็นสถานที่ราชการ ปัจจุบันบ้านนรสิงห์กลายเป็น ทำเนียบรัฐบาล ถือเป็นสถานที่ปฏิบัติราชการของรัฐบาลเต็มรูปแบบ และใช้เป็นสถานที่แถลงข่าว ไม่ได้ใช้เป็นที่พักอาศัยของนายกรัฐมนตรี แต่ พล.อ.เผ่า ศรียานนท์ เคยพักอาศัยอยู่ในตึกพัฒนา

จอมพล ป.พิบูลสงคราม ไม่ได้พักอาศัยในทำเนียบรัฐบาลเนื่องจากมีบ้านพักอยู่ที่ถนนชิดลม ซึ่งอยู่ใกล้กับทำเนียบรัฐบาล

บ้านทำเนียบท่าช้าง จากวังสู่บ้านพักนายกฯ

บ้านทำเนียบท่าช้าง หรือวังถนนพระอาทิตย์ เดิมทีเป็นวังเก่าของต้นสกุลคชเสนีตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 และได้มาเป็นที่พำนักของนายกรัฐมนตรีคนที่ 7 ของประเทศไทย คือนายปรีดี พนมยงค์ ผู้เข้ามาพักอยู่เป็นช่วงระยะเวลาสั้นๆ ขณะดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในรัชกาลที่ 8

ประวัติของวังถนนพระอาทิตย์นี้เป็นมรดกตกทอดมาถึงพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง กรรมสิทธิ์เป็นของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และรัชกาลที่ 7 พระราชทานแก่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ให้เป็นที่ประทับของราชสกุลสวัสดิวัตน์ และหลังจากกรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ทรงลี้ภัยทางการเมืองก็อยู่ในยุคการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475

หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง รัฐบาลใช้วังถนนพระอาทิตย์เป็นที่พำนักของนายปรีดี พนมยงค์ สถานที่นี้จึงเป็นที่ติดต่อกับบุคคลสำคัญตลอดระยะเวลาที่นายปรีดีดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในวันที่ 24 มีนาคม 2489 - 23 สิงหาคม 2489

บ้านพิษณุโลก สวยสง่าสมเกียรติยศ

บ้านพิษณุโลก เดิมชื่อ บ้านบรรทมสินธุ์ เป็นบ้านที่รัชกาลที่ 6 พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ปลูกบ้านพระราชทานแก่พระยาอนิรุทธเทวา (ออกแบบและควบคุมการก่อสร้างโดยนายมาริโอ ตามานโญ เช่นเดียวกันกับวังปารุสกวันและทำเนียบรัฐบาล) ถัดมาอีกหลายปี ภายหลังที่เปลี่ยนแปลงการปกครอง จอมพล ป.พิบูลสงครามได้ขอซื้อบ้านเพื่อใช้เป็นกรมประสานงานไทย-ญี่ปุ่น บ้านพิษณุโลกจึงตกอยู่ในการดูแลของกองทัพบก

เดิมทีบ้านพิษณุโลกถูกใช้เป็นสถานที่ราชการที่เกี่ยวข้องกับสงคราม จึงไม่ได้ใช้เป็นบ้านพักอยู่อาศัยแก่นายกรัฐมนตรี และเมื่อจบสงครามโลกครั้งที่ 2 บ้านพิษณุโลกได้ถูกบรรจุอยู่ในแผนปรับปรุงเพื่อใช้เป็นบ้านพักประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีปี พ.ศ. 2522 สมัย พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ แต่การปรับปรุงบ้านแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2524 สมัย พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 16 ของประเทศไทย

แม้ว่าจะถูกกำหนดให้เป็นบ้านพักประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรี แต่ในประวัติศาสตร์ก็มีนายกฯ เข้ามาอยู่เพียง 2 คน คือ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ที่เข้าพักได้ 2 วัน และนายชวน หลีกภัย นายกรัฐมนตรีคนที่ 20 ที่เข้ามาอยู่ตลอดอายุราชการที่รับตำแหน่งทั้ง 2 รอบ คือ 23 กันยายน 2535 - 13 กรกฎาคม 2538 และ 9 พฤศจิกายน 2540 - 8 กุมภาพันธ์ 2544

บ้านสี่เสาเทเวศร์ เป็นที่อยู่ของนายกรัฐมนตรีถึง 2 คน

บ้านสี่เสาเทเวศร์ เป็นที่ดินของกองทัพบก ตั้งอยู่ถนนศรีอยุธยา ก่อนหน้านี้เป็นที่พักของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 11 ของประเทศไทย เข้าอยู่อาศัยตั้งแต่รับตำแหน่งในเดือนกุมภาพันธ์ 2502 และจนถึงแก่อสัญกรรมในเดือนธันวาคม 2506 ภายหลังบ้านสี่เสาเทเวศร์เป็นเรือนรับรองของ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ตั้งแต่ก่อนดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ 16 ของประเทศไทย จนกระทั่งถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2562 และปัจจุบันบ้านสี่เสาเทเวศร์ถูกทุบเพื่อปรับปรุงพื้นที่ใช้ประโยชน์ในกิจการของกองทัพบก

และบ้านหลังสุดท้ายที่นำมาเล่าถึง คือ บ้านพักสวัสดิการทหารกองทัพบก ร 1 รอ. คาดว่าสร้างก่อน พ.ศ. 2557 เป็นบ้านพัก พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีคนที่ 29 ของประเทศไทย ปัจจุบันยังอาศัยอยู่ในบ้านพักสวัสดิการกองทัพบกหลังนี้ ไม่มีข้อมูลว่าทำไม พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ไม่ได้เข้าพำนักที่บ้านพิษณุโลกซึ่งถือเป็นบ้านประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรี แต่มีการชี้แจงว่ายังอยู่บ้านพักทหารด้วยเหตุผลความปลอดภัยในฐานะผู้นำประเทศ

ผู้เขียน : สีวิกา ฉายาวรเดช

กราฟิก : เตชิต วิจิตรกฤตพงศ์

ที่มา : สำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรี

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง

• ปิดตำนาน ทุบ "บ้านสี่เสาเทเวศร์" ป๋าเปรม เหลือไว้เพียงความทรงจำ
• รื้อบ้านสี่เสาฯ ปิดตำนานบ้าน 2 นายกฯ "ป๋าเปรม - จอมพลสฤษดิ์"
• ตำนานการเมือง อาถรรพณ์บ้านพิษณุโลก เรือน(ไม่)พร้อมอยู่ของนายกฯ 
• “ประยุทธ์” แจงยังอยู่บ้านพักทหาร ยกเหตุผลความปลอดภัยในฐานะผู้นำประเทศ