“เลือกคู่ ดูอย่างไร”

ชีวิตของคนเราจะมีสุขหรือทุกข์ก็ขึ้นอยู่กับว่าเราได้คนแบบไหนมาเป็นคู่ชีวิต การเลือกคู่ครองจึงเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดของการคิดจะใช้ชีวิตคู่เลยทีเดียว เพราะเป็นจุดหักเหของชีวิต

ปัญหาของชีวิตคู่นั้นมีอยู่มากมาย บางคู่จากกันก็ไม่ได้ อยู่ด้วยกันก็ไม่ได้เช่นกัน คืออยู่ในสภาพกลืนไม่เข้า คายไม่ออก ได้แต่กลอกตาไปมา ซึ่งเป็นสภาพที่แย่ที่สุด ส่วนในคู่ที่สามารถตัดขาดจากกันได้สำเร็จ มักจะทิ้งบาดแผลใจฉกรรจ์ไว้ให้กันและกันชั่วชีวิตที่เหลืออยู่ มีน้อยคู่ที่จะจากกันด้วยดีและช่วยกันเลี้ยงดูลูกต่อไป และสามารถเป็นเพื่อนกันได้จริงๆ จึงเห็นได้ชัดว่า การป้องกันไว้ก่อนน่าจะดีกว่าการตามแก้ปัญหาในภายหลัง แม้ในความเป็นจริงแล้วเราคงไม่สามารถหาคู่ที่ถูกใจได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่อย่างน้อยต้องไม่มีข้อขัดแย้งใหญ่ๆ ที่ฝ่ายหนึ่งยอมรับไม่ได้ เช่น สามีไม่รับผิดชอบต่อครอบครัว โดยไม่ยอมหาเลี้ยงตัวเองและครอบครัว หรือบางคู่ฝ่ายภรรยาใช้เงินอย่างล้างผลาญ สามีหาเท่าไรก็ไม่พอ หรือฝ่ายภรรยาไม่ดูแลเลี้ยงดูลูก แต่กลับไปเที่ยวกลางคืนแล้วยังไปมีความสัมพันธ์กับชายอื่นอีก ซึ่งตัวอย่างแรงๆ แบบนี้ยากที่ใครจะยอมรับได้ และจริงๆ แล้วยังมีเรื่องอีกมากมายในชีวิตคู่ที่อาจนำไปสู่ความขัดแย้ง ความไม่พอใจ ไม่มีความสุขหรือการล่มสลายของชีวิตคู่ในที่สุดได้

ถ้าถามว่าชีวิตสามีภรรยาที่มีความสุขมีมากแค่ไหน เป็นคำถามที่ตอบยาก มีคนสำรวจแล้วพบคร่าวๆ ว่า มีเพียงทุกๆ หนึ่งในสี่คู่ที่บอกว่ามีความสุข ที่เหลืออาจจะมีความสุขบ้างทุกข์บ้าง แต่ก็พออยู่กันไปได้อย่างกล้อมแกล้ม หรือต่างคนต่างหาทางออกโดยหาความสุขให้กับตัวเองด้วยวิธีอื่นๆ แต่ที่จริงแล้วทั้งสองคนไม่มีความผูกพันทางใจต่อกันแล้ว ไม่รักกันแล้ว เพียงแต่ไม่ได้หย่าร้างกันตามกฎหมายเท่านั้น แต่ก็ยังอยู่กันไปโดยไม่มีเยื่อใยต่อกันแบบนี้ ที่จริงแล้ว คือการหย่าร้างทางพฤตินัยนั่นเอง หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “หย่าทางใจ” นั่นเอง เนื่องจาก ไม่เหลือคุณสมบัติของชีวิตคู่แล้ว เพราะต่างคนก็ต่างมีชีวิตของตัวไปคนละทิศละทาง ซึ่งเป็นเรื่องน่าเสียดาย เพราะน่าจะป้องกันเรื่องเช่นนี้ได้ แม้จะมีปัญหาเกิดขึ้นแล้ว ที่จริงยังพอมีทางแก้ไขได้ ถ้าไม่ได้จริงๆ ก็ยังสามารถหย่าร้างกันอย่างสร้างสรรค์ได้อีก เพราะการอยู่กันแบบนี้ไม่เป็นผลดีกับตัวเอง ไม่เป็นผลดีกับคู่สมรส โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลับเป็นผลร้ายต่อลูกๆ อย่างมาก ดังที่ทุกคนคงเคยได้ยินว่าปัญหาของเด็กและเยาวชนมักมาจากปัญหาครอบครัวแตกแยก สรุปคือกันไว้ดีกว่าแก้ มาหาความรู้เรื่องการเลือกคู่กันให้ดีๆ จะดีกว่า เพราะชีวิตคู่เป็นอะไรที่เลือกได้อย่างแน่นอน แม้เราจะเลือกเกิดไม่ได้ก็ตาม

เรื่องต่างๆ ที่ทั้งชายและหญิงควรพิจารณาในการเลือกคู่ครอง ประกอบด้วยเรื่องสำคัญ 6 เรื่อง คือ

1) ความสามารถในการเลี้ยงดูครอบครัว

   เป็นเรื่องสำคัญมากที่สุดในการเลือกคู่ที่ทั้งคู่จะต้องสามารถพาครอบครัวให้มีชีวิตรอด โดยสามารถหาปัจจัยพื้นฐานในการดำรงชีวิตได้เพียงพอ มีที่อยู่อาศัยที่มั่นคง และมีสิ่งจำเป็นพื้นฐานอื่นๆ ในการเลี้ยงชีวิตไม่ให้ฝืดเคืองขัดสน รวมทั้งมีความมั่นคงพอควรสำหรับอนาคต

2) ภูมิหลังก่อนแต่งงาน

   มนุษย์นั้นกว่าจะเติบโตมาถึงวัยที่จะมีคู่ชีวิต มีครอบครัวนั้นได้ผ่านชีวิตมาหลายปีมาก ได้สั่งสมประสบการณ์ชีวิตทั้งในแง่บวกและแง่ลบ จิตใจได้ถูกหล่อหลอมจากการเลี้ยงดูของครอบครัว จากการศึกษา จากสังคมรอบตัว จนเป็นตัวเขาซึ่งเป็นคนหนึ่งคนที่ซับซ้อนและละเอียดอ่อน จนแม้บางครั้งเจ้าตัวเองยังไม่เข้าใจตัวเองก็มี ดังนั้นจึงเกิดปัญหาชีวิตคู่หลายคู่ที่บอกว่าอยู่ๆ ไปยิ่งรู้สึกว่าไม่รู้จักสามีหรือภรรยาของตนเอง ราวกับเขาเป็นคนแปลกหน้า และไม่สามารถจะเข้าใจพฤติกรรม ความคิด ความต้องการ หรือทัศนคติของเขาที่แสดงออกมาว่าเป็นอย่างนั้นได้อย่างไร บางครั้งทำให้รู้สึกประหลาดใจ งุนงง ผิดหวัง ตกใจ เสียใจ โกรธ และมีความรู้สึกอื่นๆ ได้อีกมาก ซึ่งคนทั่วไปมักจะพูดว่าพอแต่งงานกันแล้วก็ “ออกลาย” ให้เห็น ที่จริงเขามีลายอยู่แล้วเพียงแต่เราไม่เห็นเองต่างหาก การเลือกคู่จึงต้องดูให้ดี

3) ความรัก (ความถูกใจ)

   ความรักเป็นเครื่องหล่อเลี้ยงใจ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ทุกข์ยากลำบาก ดังนั้นคนที่เริ่มต้นจากไม่รักกันจะเสียเปรียบหรือขาดทุนไม่น้อย เพราะอย่างน้อยคนที่เริ่มจากการรักกันเขายังได้มีช่วงชีวิตที่มีความหวานชื่นอยู่ระยะเวลาหนึ่ง แม้ภายหลังอาจจะไม่สามารถรักกันตลอดไปก็ตาม คือเข้าทำนองว่า “อกหักดีกว่ารักไม่เป็น”

   แต่แน่นอนว่า จะเป็นการดีที่สุดถ้ามีความรู้ความเข้าใจเรื่องชีวิตคู่ การเลือกคู่ และรู้จักวิธีรักษาความรักให้ยั่งยืน เป็นองค์ประกอบด้วย นอกเหนือจากความรู้สึกรัก

4) ลักษณะนิสัย

   คู่ที่คบกันระยะเวลาเพียงสั้นๆ แล้วตัดสินใจแต่งงานกัน โดยไม่มีเวลาทำความรู้จักอีกคนให้ถ่องแท้เสียก่อนนั้น มักจะเป็นสาเหตุหนึ่งที่นำไปสู่ความทุกข์ยากต่างๆ ในชีวิตคู่ได้มาก หรือหลายคนทราบดีตั้งแต่ก่อนแต่งงานว่าคู่ของตนมีนิสัยไม่ดีอะไรอยู่บ้าง แต่เนื่องจากถูกใจเรื่องอื่นๆ ของเขา จนรักเขาและเขายังให้สัญญาว่าจะไม่ทำตัวอย่างนั้นหลังแต่งงาน คือสัญญาว่าจะเลิกพฤติกรรมหรือนิสัยที่ไม่ดีหลังแต่งงานอย่างแน่นอน เรื่องนี้ต้องเข้าใจไว้เลยว่า "การแต่งงานไม่สามารถเปลี่ยนนิสัยของใครได้ทั้งนั้น นอกจากตัวเขาเองมุ่งมั่นจะเปลี่ยนแปลงตนเอง” เพราะมองเห็นว่านิสัยนั้นก่อให้เกิดปัญหากับตัวเอง ดังนั้นจึงไม่ควรคาดหวังว่าเขาจะรักษาสัญญาได้ เพราะสุดท้ายจะผิดหวังกันเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากน้อยคนนักที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเองเพื่อคนอื่น แม้จะเป็นคนที่เขารักในตอนแรกก็ตาม ซ้ำร้ายคนที่เขารักมาเคี่ยวเข็ญให้เขาทำโน่นทำนี่โดยเขาไม่เต็มใจ นานวันไปเปลี่ยนจากรักกลายเป็นความรำคาญ กลายเป็นความโกรธและความชิงชังได้ในที่สุด ทางที่ดีควรคบดูใจกันให้นานพอ มีเวลาศึกษาดูนิสัยใจคอและเรื่องอื่นๆ ระยะเวลาศึกษาดูใจกันอย่างน้อยที่สุด “หนึ่งปี”

5) เรื่องญาติๆ ของคู่สมรส

   เรื่องญาติของคู่สมรสมีความสำคัญมากๆ อีกเรื่องหนึ่ง เพราะอาจเป็นสาเหตุของการทำลายความสุขของชีวิตคู่ได้อย่างมากเหมือนกัน แต่หนุ่มสาวสมัยใหม่จำนวนไม่น้อยไม่สนใจประเด็นนี้ โดยคิดว่าการแต่งงานเป็นเรื่องของเขาเพียงสองคน ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ผิด เพราะหลายคู่ชีวิตรักพังเพราะญาติมามากแล้ว ดังนั้นจึงควรมีเวลาที่จะทำความรู้จัก และเข้าใจนิสัยญาติของคู่ของตน จะช่วยให้ชีวิตคู่มีความสุขและยั่งยืนมากขึ้น

6) ต้องการอะไรจากชีวิตคู่

   ความต้องการหรือความคาดหวังจากชีวิตคู่เป็นเรื่องใหญ่อีกเรื่องที่ซับซ้อนพอควร และควรให้ความสำคัญ ความต้องการของมนุษย์มีทั้งความต้องการพื้นฐาน และความต้องการในระดับจิตใจ หลักสำคัญที่สุดคือ เมื่อมีความต้องการอะไร อย่างไร ควรจะรู้ตัวเองแล้วพูดคุยกับคู่ของตนทำนองปรึกษาหารือกัน เพื่อที่จะได้มีความเข้าใจตรงกัน และยอมรับความต้องการของกันและกัน นำไปสู่การครองคู่ด้วยความเข้าใจ และไม่ก่อให้เกิดความขัดแย้งหรือขุ่นข้องหมองใจกันในภายหลัง

อ่านคอลัมน์ "ศุกร์สุขภาพ" ทั้งหมดได้ที่นี่

----------------------------------------------------------------

แหล่งข้อมูล

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ พญ.นงพงา ลิ้มสุวรรณ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

สามารถสั่งหนังสือความรู้ภาคประชาชนเรื่อง “20 เรื่องน่ารู้ เพื่อสุขภาพจิตที่ดีของคนในครอบครัว” ได้ที่ http://textbook.acmrrama.com/