พระสมเด็จวัดระฆัง องค์ดัง ที่วงการถือเป็นครู มักจะมีประวัติตามมา เดิมทีอยู่กับใคร ตกทอดถึงผู้ใด...ลงพิมพ์ในหนังสือพระมาตรฐานมากเล่มๆจนคุ้นตา ดูแล้วก็คุยได้ว่า “นี่ล่ะของแท้”
แต่ถ้าเปลี่ยนโจทย์ใหม่...สมมติ เป็นองค์ในคอลัมน์วันนี้ เลี่ยมพลาสติก เลี่ยมในกรอบเงินเก่า เห็นชัดทั้งด้านหน้าด้านหลัง...วางขายในราคาห้าพัน อยู่ในแผงริมถนน ทางเข้าตลาด อ.ต.ก.
ตามประสบการณ์ พระเลี่ยมเงินเก่า เป็นพระฝีมือ แบบที่เรียกว่า “เก๊เก่า” พิมพ์ก็ดี เนื้อก็พอไหว มีขายอยู่ตามแผงพระเครื่อง ในตลาดนัดพระเครื่อง ซึ่งตอนนี้มีอยู่หลายแห่ง ทั้งในกรุง ชานกรุง
สภาพแวดล้อม เริ่มแต่แผงริมถนน เลี่ยมเงินเก่า และราคา เอาข้อมูลนี้ไปเล่าให้นักเลงพระ ที่เล่นพระด้วยหู ไม่มีใครหยิบส่องแว่นดู เสียเวลาเปล่า
ราวยี่สิบปีที่แล้ว ผมเดินหาพระส่อง อยู่หลังสวนจตุจักร ด้านหลังโซนขายหนังสือ เจอผู้มีชื่อเสียง ซื้อพระเงินล้าน ผ่านเซียนในวงการ...ถูกตั้งคำถามทำนองว่า “แถวๆนี้มีพระ (สมเด็จ) แท้ด้วยหรือ?”
ทัศนะของเขา...พระสมเด็จแท้ต้องเริ่มต้นที่หลักล้าน และพระราคาล้าน ท่านก็ควรอยู่ในตลับ ทองฝังเพชร
หากเป็นพระในเลี่ยมเงิน พูดกันด้วยราคา ร้อย พัน หมื่น หรือกระทั่งถึงแสน เขาบอกตรงๆ ไม่ต้องเอามาให้ดู
แต่สำหรับคนที่มั่นใจ ดูพระด้วยประสบการณ์ และปัญญา พระแท้นั้นอยู่ที่สภาพองค์พระตรงหน้า
เริ่มที่แม่พิมพ์ องค์นี้ วัดระฆังพิมพ์ใหญ่ แม่พิมพ์มาตรฐานวงการ เส้นแซมใต้ตัก ไม่ใช่หมุดหมาย ว่าเป็นพิมพ์ใหญ่เส้นสายนูนหนา องค์พระล่ำสัน ที่รู้จักกันว่า “พิมพ์เสี่ยดม” พิมพ์ไหนก็มี
พิมพ์ใหญ่ หรือพิมพ์ไหนๆ ช่างแกะให้มีเส้นแซม หนึ่งเส้น หรือสองเส้นทุกองค์ ที่เหลือติดบ้าง ไม่ติดบ้าง ก็เพราะเนื้อพระทำจากปูนเปลือกหอย ผสมน้ำมันตังอิ้ว เมื่อแห้งก็ยุบตัวลงไปราว 10-20%
...
เช่นเดียวกับบริเวณหู ก็เกิดจากพิมพ์เดิมช่างแกะ ให้มีสองหู แต่ปูนยุบก็หาย เหลือเป็นเค้าตุ่มนูนไว้
ข้อสังเกต พิมพ์ใหญ่ หูซ้าย มักติดชัดกว่า หูขวา นานๆจะมีพิมพ์ใหญ่ ที่ติดทั้งหูสองข้าง ให้ดูสักองค์
ว่ากันโดยภาพรวม ด้านหน้า ทุกเส้นสาย ทุกตำแหน่ง ที่เป็นจุดเป็นจุดตาย มีให้ดูครบ เนื้อละเอียด หลัก “ตรียัมปวาย” เรียกเนื้อเกสรดอกไม้ สีนมข้นขาวนวล สลับด้วยเม็ดมวลสารหลัก กากดำ เม็ดแดง ก้อนขาว
ในรอยยุบ รอยแยก รอยยับ มีฝ้ารักสีเลือดหูแกมน้ำตาล มาตรฐานรักวัดระฆัง
ดูด้านหน้า ให้คะแนนเต็ม แต่เมื่อพลิกด้านหลัง อ๊ะ! หลุมร่องทั้งใหญ่ลึก และหลุมร่องเล็กๆ/ที่มีฝ้ารักเต็ม แปลกตา กว่าหลังวัดระฆัง องค์ครู ถือว่าสะดุดตา
ค่อยๆพิจารณา ครึ่งหลังด้านล่าง หลุมร่องเล็ก เข้าเค้า รอยปูไต่ รอยหนอนด้น...กระจายอยู่เต็ม ประกอบกับเนื้อหาที่ซึ้งจับตา ปิดครึ่งบน ดูครึ่งล่าง ให้คะแนนหลังสมเด็จวัดระฆังเต็มๆ
แต่ยังติดใจ หลุมลึกครึ่งบน จนต้องเปิดหา องค์ที่พอเป็นเพื่อนเทียบเคียงกันได้
คนรักพระสมเด็จวัดระฆัง ที่มีหนังสือ สมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ เล่มที่ “สีกาอ่าง” พิมพ์ขาย มีภาพพระแท้ทั้งหน้าหลัง องค์ดังมีเรื่องเล่า รวมกันกว่า 130 องค์ ถือเป็นรวมภาพสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ มากที่สุดของวงการ
เปิดดูไปเรื่อย ถึงองค์ที่ 29 มีเรื่องเล่า เดิมของคุณชลอ รับทอง คุณอั้ง เมืองชล พาเสี่ยกำพล คนดัง ไปซื้อมาด้วยราคา 20 ล้าน ข้อเด่น ซุ้มโย้ขวา แปลกตากว่าส่วนใหญ่ที่ซุ้มโย้ซ้าย
หยุดมาดูด้านหลัง หลุมบ่อที่ลึก รอยแยก รอยยุบ โดยรวมๆเอาองค์ในคอลัมน์วันนี้ไปถ่ายรูป ขยายให้ขนาดเท่ากัน มาเทียบ ไม่เหมือนกันทุกตำแหน่ง แต่เหมือนกันโดยภาพรวม
พระสมเด็จวัดระฆังแท้ ก็ดูกันแค่นี้ แค่องค์พระ ทั้งหน้าหลัง
ไม่ว่าพระองค์นี้ จะอยู่ในเลี่ยมเงินเก่า ในแผงพระริมถนน หรืออยู่ในตลับทองคำฝังเพชร ของคนใหญ่โต คนเป็นพระ ดูได้ว่าเป็นสมเด็จวัดระฆังแท้...ไม่มีข้อแม้...ตรงไหนเลย.
O พลายชุมพล O