ว่ากันโดยรูปพรรณ พระรอด กรุวัดมหาวัน ลำพูน พิมพ์กลาง ขนาดย่อม กว่าพิมพ์ใหญ่นิดหน่อย แต่ความที่มีพิมพ์ลึก...และคมชัด จึงใช้หลักการดูเหรียญ เอาตำหนิพิมพ์มาใช้ได้
ตำหนิสำคัญที่วงการยึด มีสองแห่ง แห่งแรก เส้นแตกกระจุกใต้คาง ดูเหมือนเครา แห่งที่สอง เส้นแตกในซอกแขนขวา ลักษณะเป็นวงเสี้ยวเหมือนวงเล็บปิด เรียวคม พาดขึ้นแขนขวา
รู้ตำหนิพระรอดพิมพ์กลางแล้ว อย่าเผลอคิดว่าข้าแน่...เป็นต่อ เพราะสองตำหนิที่ว่า ของปลอมทำมานาน...เอาเป็นว่าดูไว้เพื่อให้รู้ว่าเป็นพิมพ์กลางก็พอ
ส่วนเรื่องเป็นพระแท้ ต้องพิสูจน์ทราบ ด้วยประจักษ์หลักฐานอื่น ที่สำคัญมาก คือธรรมชาติของเนื้อพระที่เก่าถึงอายุพันปี วิธีเข้าถึงเนื้อพระแท้...มีวิธีเดียว คือหาดู พระแท้ให้มากๆ ดูให้คุ้นตา
ภาพพระรอดแท้...ในสมัยแรก เป็นภาพเล็กสีขาวดำ ระยะหลังวงการเริ่มมีภาพพระสีคมชัด ให้ดูทั้งด้านหน้า ด้านหลัง...ช่วยให้คนรักพระลำพูน ได้เรียนรู้เพิ่มขึ้น
พระรอดพิมพ์กลาง องค์ในคอลัมน์วันนี้...ทุกเส้นสายลายพิมพ์ เทียบเคียงได้กับองค์ครูหลายองค์ แต่มีสิ่งที่น่าพิจารณา น่าจดจำก็คือ รอยบั้งหยักขวางกลางอก รอยบั้งบางองค์ไปถึงแขน เข่าบางองค์เลยไปถึงฐาน
รอยบั้งนี้ดูคล้ายลายมือ ที่คนกดพิมพ์พระ คลึงด้านหลังแล้ว (ดูริ้วรอยด้านหลังประกอบความเข้าใจ) เผื่อแผ่มาคลึงด้านหน้า
เท่าที่เห็นๆมา มีในพระรอดแท้ทุกพิมพ์หลายองค์ ถือเป็นข้อสังเกตพระแท้ได้
ผ่านประเด็นเส้นสายลายพิมพ์ มาคุยกันเรื่องเนื้อ...เหลือบตาดูชื่อเรื่อง ใช้คำว่า “พระรอดเขียว” ถ้าดูภาพสีจากไทยรัฐออนไลน์ก็อาจบ่นว่า “เขียว” ตรงไหน ดูยังไงก็เหลืองปนน้ำตาล
ทฤษฎีสีพระรอด ของ คุณเชียร ธีรศานต์ สีขาว สีเหลือง สีแดง สีเขียว ฯลฯ เกิดจากความร้อนของการเผาเนื้อดิน
...
สีพระรอดพิมพ์กลางองค์นี้ เกิดจากความร้อนขั้นที่ 4 “ขั้นเผาจาน”
ความร้อนขั้นนี้ เนื้อดินและแร่ธาตุเริ่มละลายตัวไปบ้าง เทียบการเผาชามสังคโลก น้ำยาที่เคลือบกำลังละลายในเนื้อพระมีแร่โลหะหลายชนิด โลหะบางชนิดเริ่มละลาย
โดยเฉพาะแร่ที่ทำให้เนื้อเป็นสีเขียว เริ่มละลายปนกันเป็นเนื้อเดียว
คุณเชียรบอกว่า พระเนื้อขั้นนี้ ส่วนมากจะเห็นผิวสีเป็นสีนวลอีกครั้ง เพราะว่านดอกมะขามละลายแล้ว จึงกลายเป็นสีอื่น โลหะสีเขียวเกิดอิทธิพลแทน สีจึงกลับซีดลงมาทางเหลืองเกือบขาว
พระรอดผิวสีนี้ ถ้าหักก็จะเห็นว่าเนื้อตรงใจกลางองค์พระเป็นสีเขียวทุกองค์
การที่เนื้อในละลายเป็นสีเขียว ก่อนผิวเนื้อนอก ทำให้เกิดความแปลกใจ เพราะการเผาธรรมดา ผิวนอกเจอความร้อนก่อน
คุณเชียรสันนิษฐานว่า การเผาพระรอดไม่รีบร้อน เพิ่มความร้อนทีละน้อย ความร้อนจึงซึมเข้าสม่ำเสมอ
เวลาเปิดเตาเผา อากาศเย็นภายนอก วิ่งเข้ากระทบผิวนอกก่อน เนื้อพระด้านนอกหยุดปฏิกิริยา ขณะที่เนื้อด้านในยังร้อนอยู่ ก็ละลายต่อไปจนกลายเป็นสีเขียว
พระรอดบางองค์ด้านหน้าเขียว ด้านหลังไม่เขียว ความร้อนบังคับให้เป็นไป
เนื้อพระที่ถูกความร้อนขั้นเผาจาน ละเอียดตึงดังผิวไผ่รวก สีคล้ายไม้ไผ่รวกแห้ง เนื้อสีนี้เป็นที่นิยมกันมาก ยังรักษาความงามขององค์พระไว้ได้ครบ ปากตาจมูก ยังไม่เสียรูปทรง
นี่คือพระรอดเขียว ที่นักเล่นรุ่นเก่าของวงการรู้จักกันดี แต่สำหรับคนรุ่นใหม่ เพื่อความเข้าใจ เห็นจะต้องใช้คำว่า เขียวคราบเหลือง.
O พลายชุมพล O